Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in geçen hafta sonu orduya nükleer caydırıcı güçlerini özel savaş görevi durumuna geçirme talimatı vermesi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin nükleer savaşa yol açabileceğine dair endişeleri artırdı.
Peki Rusya'da nükleer saldırı kararını Vladimir Putin tek başına mı veriyor? Karar sürecinde hangi aşamalar bulunuyor, hangi yetkililerin onayı gerekiyor?
Rus Nükleer Silahlarının Fırlatılmasına Kim Karar Veriyor?
"Rusya Federasyonu'nun Nükleer Caydırıcılığa İlişkin Devlet Politikasının Temel İlkeleri" adlı 2020 tarihli bir belgede, nükleer silah kullanma kararını Rusya Devlet Başkanı'nın aldığı belirtiliyor.
'Şeget' adlı küçük bir evrak çantası, devlet başkanının her zaman yanında tutuluyor. Bu çanta, başkanı Rusya'nın stratejik nükleer kuvvetlerinin komuta ve kontrol ağına bağlıyor. Fakat bu küçük çantada silahların fırlatılmasını sağlayacak bir düğme yok. Ama Şeget sayesinde alınan kararlar ya da emirler Genelkurmay'a iletiliyor.
Putin Nükleer Silah Kullanma Kararını Verirse Ne Olur?
Rus Devlet Başkanı'nın bu yönde aldığı karar fırlatma kodlarına erişimi bulunan Genelkurmay Başkanlığı'na iletiliyor. Bu noktada nükleer başlıklı füzelerin fırlatılması için komutanların önünde iki seçenek bulunuyor.
İlk olarak yetkilendirme kodları, daha sonra fırlatma prosedürlerini yürütecek olan silah komutanlarına doğrudan gönderebiliyor. Bu seçeneğin gerçekleşememesi ihtimaline karşı bir de yedek plan düşünülmüş. 'Perimetr' adlı bu 'B Planı', Genelkurmay Başkanlığı'nın tüm acil komuta noktalarını atlamasına ve füzeleri doğrudan fırlatmasına olanak tanıyor.
Putin'in Açıklaması Nükleer Saldırı İhtimalini Artırdı Mı?
Putin'in ülkenin nükleer güçlerinin yüksek alarma geçirilmesi gerektiği yönündeki açıklamasından bir gün sonra Rus Savunma Bakanlığı, nükleer füze kuvvetlerinin "gelişmiş" savaş duruma getirildiğini duyurdu.
"Gelişmiş" veya "özel muharebe görevi" ifadesinin Rusya'nın nükleer doktrininde yer almaması nedeniyle bu terimin tam olarak neyi kastettiği bilinmiyor.
Cenevre'deki Birleşmiş Milletler Silahsızlanma Araştırmaları Enstitüsü'nde araştırmacı olan Pavel Podvig, Twitter'da, emrin Rusya'nın nükleer komuta ve kontrol sistemini harekete geçirmiş ve esasen herhangi bir nihai fırlatma emri için iletişim kanallarını açmış olabileceğini söyledi.
Araştırmacının diğer bir teorisi de bunun Rusların nükleer tesislerine personel eklediği anlamına gelebileceği.
Rusya Nükleer Silah Fırlatma Sürecinde Hangi Kurallara Uyuyor?
2020 doktrini, Rus nükleer silahlarının kullanımını haklı çıkarabilecek dört senaryo sunuyor:
*Rusya'ya veya müttefiklerine karşı nükleer silahların veya kitle imha silahlarının kullanılması
*Rusya'yı veya müttefiklerini hedef alan balistik füzelerin fırlatıldığını gösteren veriler
*Ülkenin nükleer kuvvetlerinin müdahalesini baltalayacak kritik hükümet veya askeri tesislere saldırı
"Devletin varlığı tehlikedeyken" Rusya'ya karşı konvansiyonel silahların kullanılması
Rusya Hangi Nükleer Özelliklere Sahip?
Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu, Rusya'nın diğer tüm ülkelerden daha fazla 5 bin 977 nükleer savaş başlığına sahip olduğunu tahmin ediyor. Bunlardan bin 588'i konuşlandırılmış ve kullanıma hazır halde tutuluyor.
Füzeler karadan, denizaltılardan ve uçaklardan ateşlenebiliyor. Vladimir Putin, Ukrayna'ya asker göndermeden kısa bir süre önce, 19 Şubat'ta Rusya'nın nükleer kuvvetlerinin koordineli bir testini yönetti.
