İran ve Şiilerin yoğunlukta yaşadığı bölgelerde ABD’ye karşı tepki ve tehditler sürerken, Irak Parlamentosu yabancı güçlerin ülkeden çıkarılması için 5 maddelik bir karar tasarısını onayladı. 170 vekilin katıldığı oturumda kabul edilen karar tasarısında, 2016 yılında Eski Irak Başbakanı Haydar Abadi döneminde IŞİD’e karşı oluşturulan Uluslararası Koalisyon güçlerinin Irak’taki IŞİD unsurlarına karşı mücadele etmek üzere ülkeye girmesinin önünü açan anlaşmasının lağv edilmesine karar verildi.
Bu kapsamda Irak hükümeti yabancı güçlerin ülkedeki varlığına son vererek, Irak hava sahasının herhangi bir amaçla kullanılmasına müsaade etmeyecektir. Devlet elindeki silahlar sınırlandırılacak ve Silahlı Kuvvetler Genel Komutanlığı’nın ihtiyaç duyduğu yabancı askeri eğitmenlerin sayısını, kalacakları yeri ve anlaşmalarının içeriğini Irak hükümetine sunacak bu kapsamda hükümet gereken adımları atacaktır.
Ayrıca Irak Dışişleri Bakanlığı, Irak’ın egemenliği ve güvenliğini ihlal eden tehlikeli saldırısından dolayı Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nda ABD’ye karşı dava açacak.
Öte yandan dün kabul edilen tasarıda, ABD’nin geçtiğimiz gün Bağdat’ta düzenlediği saldırı araştırılacak ve detayları meclis başkanlığına sunulacak.
Kürtler ve Suniler Oturumu Boykot Etti
Sunilerle Kürtlerin katılmadığı oturumdan çıkan sonucun sadece bir tepkiden ibaret olduğunu dile getiren İslami Birlik Partisi (Yekgrtu) Vekili Musena Emin Rûdaw’a verdiği demeçte, “Pazar günü mecliste olanlar bir şov ve nefretin dışa vurma haliydi” dedi.
Uzmanlar, Irak’ta hala IŞİD tehdidinin devam ettiği bir dönemde parlamentonun böylesi kritik bir karar alması, ülkenin geleceği için kaygı verici olduğunu söylüyor.
ABD öncülüğünde kurulan IŞİD’e karşı Uluslararası Koalisyon Güçleri’nin ‘terörle’ savaşında önemli bir sorumluluk üstlenmişti.
Kaldı ki Irak yetkilileri, IŞİD’in ülkeden çıkarılması için koalisyon güçlerinden destek istemişti.
Halbusi: Kürtler Gibi Olun
Adının açıklanmasını istemeyen bir kaynak, Irak Parlamento Başkanı Muhammed Helbusi’nin Şii vekillere telkinde bulunarak “Irak’ı bölecek bir karar almamamız gerekiyor, aksine Irak’ın politikasını yansıtacak ve kapsayacak bir karar almalıyız ki uygulamaya koyabilelim” dediğini söyledi.
Helbusi konuşmasında Kürtlere örnek vererek, “Bakınız Kürtler Süleymani’ye ve Erbil’de Kasım Süleymani’nin taziyesine katılıyor ancak parlamentodaki oturuma katılmayarak ABD’yi karşılarına almadı, bunu da dengeyi sağlamak için yaptılar” ifadelerini kullandı.
"Hükümet Karara Uymak Zorunda Değil"
Rûdaw’da yer alan habere göre, Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) önceki dönem Irak Parlamento üyesi Arez Abdullah, “Parlamento tarafından çıkarılan karara hükümet uymak zorunda değil. Çünkü kararın uygulanması hem güvenlik hem de ekonomik anlamda sorun yaratabilir. Öte yandan böylesi stratejik bir hata yapacaklarını düşünmüyor, bu kadar ülkeyi de karşılarına alacaklarına inanmıyorum” dedi.
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Irak Parlamentosu 3’üncü dönem milletvekili Arafat Kerem, Şii vekillerin oyuyla kabul edilen kararın aslında Şii grupların kendi tabanlarına vermek istedikleri bir mesaj olduğunu söyledi.
Arafat Kerem, “Şiiler, taraftar ve Şii kesime bakın bir şey yaptık mesajını vermek için böyle bir adımı attı. Hükümet halihazırda geçici görev yürütüyor, dolaysıyla böyle bir kararı uygulayacağını zannetmiyorum. Bu kararın gerçek anlamda yürürlüğe girmesi için her şeyden önce yeni hükümetin kurulması lazım, daha sonra kurulacak hükümet konuya ilişkin meclise yasa tasarısı gönderecek, kısaca bunun olması için uzun bir süre gerekiyor” diye konuştu.
Kürtler ABD İle İran Arasında Dengeyi Nasıl Sağladı?
Kürt Partileri, İran’ın Süleymaniye ve Erbil’de bulunan Konsoloslarında kurulan taziye merasimlerine katıldı ancak mecliste yapılan olağanüstü oturumu boykot etti. Kürtlerin bu tutumu Şii kesimler tarafından eleştirileceğini ifade eden Musena Emin, Kürtlere karşı bir takım adımlar atılabileceğini söyledi.
Bu adımların dikkate alınması gerektiğini söyleyen Emin, “Stratejik olarak Şii-Kürt ilişkisini etkilemeyecektir, çünkü tepkiler bütün Şiileri kapsamıyor” dedi.
İran’ın boykota ilişkin tavrına ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Emin, “İran’ın Irak ve Kürdistan Bölgesi’nin durumunu göz önünde bulunmayacak kadar dar bir perspektiften bakacağını düşünmüyorum” diye konuştu.
Kürtler arasında birlik olmasaydı İran yönetimi tarafından tepkiye yol açacağını söyleyen Kerem, “Kürtler bu konuda birlikte hareket etti bu nedenle Tahran yönetimi partilerle değil bir milletle ilişkilerini sürdürecektir. İran yönetimi, Kürdistan Bölgesi ile ilişkilerinin bozulmasını istemiyor. Çoğu zamanda bu çerçevede devam etmesini dile getiriyorlar” dedi.
ABD askerlerinin Irak’ta kalması için iki ülke arasında bir anlaşma var, tek taraflı fesih edilmesiyle fesih kararı veren taraf yasal ve mali haklardan doğacak sorumluğu üstlenecek.
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Arez Abdullah, “ABD’nin Irak ile anlaşması var ve söz konusu anlaşmanın uygulanması gerekiyor. Anlaşmaya uymayan taraf üzerine düşen yasal sorumluluğu yerine getirmesi gerekiyor. Dolaysıyla bu yönde verilecek her karar kâğıt üzerindeki mürekkebin israfı dışında bir şey değildir” dedi.
Mecliste dün onaylanan yasa tasarısı Irak’taki tarafları ABD ve İran blok olarak ikiye ayırdı. Suni ve Kürtler ABD blokuna Şiiler ise İran blokuna ayrıldı.
Ancak ABD müttefikleri, kendilerini yarı yolda bırakacağını düşündükleri için ABD’ye tam manasıyla güvenemiyorlar.
Abdullah, ABD’nin Kürdistan Bölgesi’nde Kerkük ve referandum sürecinde, Rojava’da ise geçtiğimiz aylarda Türkiye’nin saldırıları karşısında sınıfta kaldığını ve Kürtlerin güvenini kaybettiğini söyledi.
Kürtlerin ABD güçlerinin Irak’tan çıkarılması için dün yapılan meclis oturumuna katılmamasının ABD tarafından önemle karşılanacağını ve asla unutmayacaklarını ifade eden Kerem, “Bu tutum ABD yönetimi nezdinde etkisi olacaktır” dedi.
Öte yandan ilerleyen günlerde Irak’ta yapılacak bütçe görüşmelerinde Şii gruplar Kürtlerin söz konusu tutumundan dolayı bir intikam olarak Kürdistan Bölgesi’nin bütçe payının istenen düzeyde olmaması için oy kullanabilirler. Kerem, “Bütçe görüşmelerinde Kürtlerin payında büyük sorun çıkartacaklarını düşünüyorum. Görüşmeler sırasında bu konuyu yenileyecekler ve siz o toplantıya katılmadınız diye hatırlatacaklar” ifadesini kullandı.
