Irak'taki siyahi azınlık, yüzyıllardır ülkedeki varlıklarına rağmen marjinalleştirilmiş olmaktan şikayet ediyor.

Kökenleri Doğu Afrika ülkelerine uzanan Iraklı siyahlar, yoğun olarak ülkenin en güneyindeki Basra kenti yakınlarındaki El-Zubeyr’de yaşıyor.

France24’te yer alan yer alan Iraklı siyahlarla ilgili dosya haberde, El-Zubeyr beldesinde yoksulluk, alt yapı eksikliği ve hizmet yetersizliğinin görüldüğü belirtilirken, belde sakinlerinin ırkçılıkla ilgili sohbetlere girmekten rahatsız olduğu ve kendilerini “kahverengi” olarak tanımladıkları belirtildi.

Beldenin siyasi ve ekonomik ayrımcılığa tabi tutulduğunun kaydedildiği haberde, Iraklı siyahilerin genellikle müzik enstrümanlarını çalmakla bilindiği ifade edildi.

Iraklı siyahlardan 58 yaşındaki Adnan Abdurrahman, 12 yaşından beri davul çaldığını söyleyerek, ayrımcılıktan şikayet ederken, “Zubeyr’deki müzik grupları sayısız, sanatçıların çoğunluğu siyah tenli” diyor.

Adnan’ın üyesi olduğu müzik grubu, El-Zubeyr beldesinin kültürünün Irak ve söz konusu beldeden 30 km uzaklıktaki Kuveyt’te tanınmasına neden olmuştu.

El-Zubeyr, düğün törenlerine eşlik eden gelin ritüellerinin davul ve teflerle renkli hale getirilmesiyle biliyor.

Müzik öğretmeni olarak çalıştığını ve dört yıl Kültür Bakanlığı Miras Cemiyeti üyesi olduğunu anlatan Abdurrahman, ustalaştığı ritimleri anlatarak, “Bu meslek kalıtsaldır sanatçı ölürse, oğlu onun yerine işi devralır. Çocukken bu işe başladım. Amcam şarkı söylüyordu, babamda çömlekten davul çalıyordu. İnsandan insana sanat devam eder ve ölmez. Kuzenlerim de aynı mecrada çalışıyor” ifadelerini kullanıyor.

Abdurrahman, şimdiye kadar ırkçılık görmediğini söylüyor.

Siyahların sayılarının 250 bin ila 2 milyon arasında değiştiğinin kaydedildiği haberde, tarihçilere dayandırılarak, bu topluluğun atalarının Etiyopya, Kenya ve Sudan’dan geldiği bildiriliyor.

AFP’ye açıklamalarda bulunan California San Marcos Üniversitesi Tarih Bölümünde profesör olan İbrahim el-Maraşi, Iraklı siyahların bazılarının söz konusu ülkelerden tuzlu bataklıkları kurutmak için Körfez Denizi ve Şattu'l-Arap üzerinden Basra'ya köle olarak geldiklerini belirtiyor.

Abbasilere karşı “Zenci İsyanı” diye isimlendirilen olaya atıfta bulunan Maraşi, "Tarihi el yazmalarında, bu azınlığın ilk ayaklanması 869 yılında meydana geldi" diye ekliyor.

32 yaşındaki aktivist Macid el-Halidi ise ekonomik iyileştirme ve siyasi marjinalleştirmeden kurtulmaları için siyahi azınlığa karşı pozitif ayrımcılık çağrısında bulunurken, "Siyah insanlar ikinci sınıf vatandaş bile değil, beşinci sınıf vatandaş olarak kabul ediliyor" diyor.

Basra’da bir petrol şirketinde çalışan Halidi, uygun konut, iş fırsatları ve kaliteli eğitim talebinde bulunurken, ‘köle’ kelimesinin kullanılmasından yakınıyor.

Çok mezhepli bir yapısı olan Irak’ta kota sisteminin yanı sıra iş imkanlarında ‘adam kayırma’ yaygın olarak görülüyor.

Halidi yetkililere seslenerek, siyahların azınlık olarak tanımaları ve kota sistemine dahil etmelerini istiyor. Halidi, Hıristiyan ve Ezidiler gibi Irak Parlamentosu'nda bir temsilciye sahip olmaları için çağrıda bulunuyor.

Kota sistemine karşı çıksa da 3’te biri yoksullukla boğuşan Irak gerçeğini bildiğini kaydeden Halidi, "Haklarınızı talep etmek istiyorsanız, karar vericilere yakın olmalısınız. Valiliğe girebilecek, Bağdat'a gidebilecek, bakanlıklara girebilecek temsilciler istiyoruz. Devlet işleri hala iş fırsatlarının ana kaynağı" ifadelerini kullanıyor.

Uluslararası Azınlık Hakları Grubu’nun (MRG) web sitesinde ise, "Siyah Iraklılar sistematik ayrımcılık ve marjinalleştirmeyle karşı karşıya kalmaya devam ediyor" ifadelerine yer veriliyor.

Londra merkezli örgüt, hükümette üst sıralarda Iraklı herhangi bir siyahın olmadığını bildirerek, Iraklı siyahların okuma yazma bilmeme ve işsizlikle karşı karşıya kaldığına işaret ediyor.

Masarat Kültür ve Medya Geliştirme Vakfı Genel Koordinatörü ve Irak'taki dini, etnik ve dilsel çeşitlilik konusunda uzman olan Saad Salloum ise, siyahilere her düzeyde ayrımcılık yapıldığını kaydederek, siyahların siyasi temsiliyetinin olmamasının ekonomik yansımasının olduğunu ve siyahilerin çoğunun yoksulluk seviyesinin altında yaşadığını söylüyor.

Salloum, "Bu azınlığın ve diğer azınlıkların üyelerine karşı ayrımcılık yapılmamasını sağlamak için daha kat edilmesi gereken uzun bir yol var" diyor.

Irak'ta azınlıklarla ilgili herhangi bir siyasi faaliyet son derece hassas kabul ediliyor.

2013 yılında Basra'da azınlık haklarını savunan ilk derneğin kurucusu aktivist Celal Ziyab, yerel seçimlerin ardından öldürülmüştü.