Irak'taki Şii Necef Havzası'nın 1999'dan bu yana lideri olan 91 yaşındaki İranlı Ali Sistani adına İran aleyhine yapılan açıklama Irak'ta gündemin zirvesine oturdu.

Sistani adına ilk kez İran aleyhine bir açıklama yapılmış oldu.

Ali Sistani'nin temsilcilerinden Hamid el-Yasiri, Sistani merciliği adına yaptığı açıklamada Irak'taki siyasi aktörlerin Irak toprakları dışındaki güçlere bağlılık duymasının kabul edilemez ve ihanet olarak nitelendirdi. Tüm taraflar Yasiri'nin sözlerinden Irak'ta İran'a sadık Şii grupların kastedildiğini anladı.

Sistani merciliği adına ilk kez İran aleyhine bu türden bir açıklama yapılması Irak'ta İran'a bağlılığıyla bilinen Şii grupları oldukça kızdırdı. Fakat geçmişte kendileri de Sistani merciliğini öven bu gruplar Sistani'nin Necef Havzası'ndaki ağırlığı nedeniyle Sistani aleyhine sert bir açıklama yapmaktan kaçındılar.

Irak'taki Şii grupları anlama kılavuzu Irak'taki Şii grupları anlama kılavuzu

Açıklama resmi olarak Sistani'ye dayandırılsa da 91 yaşını dolduran ve uzun yıllardır evinden çıkmayan Sistani'nin merciliğinin büyük oğlu Muhammed Rıza Sistani (1962-) tarafından yönetildiği biliniyor. Irak politikasına aktif müdahaleleriyle bilinen Muhammed Rıza Sistani aynı zamanda "Irak'ta başbakanı belirleyen" isim olarak da isimlendiriliyor. Muhammed Rıza Sistani, babasının mercilik ağı üzerinde kurduğu sıkı denetim ve Necef Havzası liderliğinde babasının varisi olma arzusuyla da biliniyor. Bu nedenlerle bu açıklamayı gerçekte Ali Sistani'ye değil oğlu Muhammed Rıza Sistani'ye dayandırmanın daha doğru olduğu belirtiliyor.

İran ve Şia'nın kıskacı arasında: Irak'ı gerçekte kim yönetiyor? İran ve Şia'nın kıskacı arasında: Irak'ı gerçekte kim yönetiyor?

Bu açıklamaya son dönemde İran'a sadık Şii grupların Sistani merciliğinin kontrolünden çıkmasının, Muhammed Rıza Sistani'ye sıcak bakmamasının neden olmuş olabileceği belirtiliyor.

1998'de de Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin dönemin Necef Havzası lideri ve Sistani'nin rakibi Şii mercii Muhammed Sadık es-Sadr'dan Irak yönetimine karşı ABD ile iş birliğinin haram olduğuna dair fetva istemiş, Sadr ise Saddam Hüseyin'i daha memnun edecek geniş çapta İran'ı da dahil ederek Irak yönetimine karşı dış bir güçle iş birliğinin haram olduğuna dair fetva vermişti. Bu nedenle İran'a sadık Şii gruplar Muhammed Sadık es-Sadr'ın katlinin vacip olduğuna dair fetva çıkarmıştı.