Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani katıldığı Rudaw TV'deki programda, Kürdistan Bölgesi ve Irak’ın değişik kentlerindeki üniversite öğrencilerinin sorularını yanıtladı.
Çekimleri Bağdat’ta yapılan programda Sudani, Erbil-Bağdat ilişkileri, Kürdistan Bölgesi’nin bütçe meselesi, Irak’ta iklim değişikliği ve su sorunu, ABD’nin Irak’taki askeri varlığı, öğrencilerin yaşadığı sorunların çözümü için hükümetin planları ve daha birçok konuda değerlendirmede bulundu.
Son Erbil ziyareti hakkında bir soruya yanıt veren Sudani, bunun “özel bir ziyaret” olduğunu belirterek, “Başkan Mesud Barzani'yle birlikte olmak benim için gerçekten keyifliydi. Birkaç saat boyunca oradaki farklı bölgeleri gezdik ve şunu anladım bu şahsiyetin gezdiğimiz her dağda bir hikâyesi var. Farklı olayların yer aldığı bir ansiklopedi misali ve kendisi kesinlikle diktatörlüğe karşı mücadele etmiş siyasi bir liderdir” dedi.
“Şu anda günde ortalama 470.000 varil petrol kaybımız var”
Sudani, Paris merkezli Tahkim Mahkemesi’nin kararının ardından Kürdistan Bölgesi’nden Ceyhan limanına petrol akışının durduğunu, petrol gelirlerinin bu şekilde kesintiye uğraması ile Kürdistan Bölgesi hükümetinin memur maaşlarını ödeme konusunda zor duruma düştüğünü anlattı.
“Şu anda günde ortalama 470.000 varil petrol kaybımız var” diyen Sudani, “Bu Kürdistan Bölgesi'nden yurt dışına ihraç edilmesi gereken miktardır. Bu yüzden bir süre önce eğer hatırlarsanız Petrol Bakanı ve Başbakan Yardımcısını bölgeye göndermiştik ve orada hem Doğal Kaynaklar Bakanıyla hem de bir grup petrol şirketiyle toplantı yapmışlardı. Orada değiştirilmesini önerdikleri maddeyi bize ilettiler, biz de bunu taslağa yerleştirdik ve Parlamento Maliye Komisyonuyla görüşeceğiz” ifadelerini kullandı.
Bu durumda bütçe yasasını değiştiremedikleri için sıkıntının giderilmesi için Kürdistan Bölgesi Hükümetine kredi verdiklerini belirten Sudani, “Bu sorunu kesin olarak çözecek nihai çözüm, Kürdistan Bölgesi’nin çalışanlarına diğer Irak hükümeti çalışanlarıyla aynı muamelenin yapılmasıdır” diye konuştu.
Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde İthal Araplar tarafından Kürt çiftçilerin arazilerine el konulması ile ilgili bir soruya yanıt veren Sudani, şunları dile getirdi:
“Anayasanın 140. maddesinin uygulanmasıyla ilgili sorunlardan biri de bu. Baas Devrim Konseyi'nin tarım arazilerine el koyma kararları bu demografik değişimi beraberinde getirdi. Bu kararlar henüz yürürlükten kaldırılmadı tabii ki bir kısmı, bir çoğu da yürürlükten kaldırıldı. Uygulama dediğim gibi anayasa metninde belirlenen sıralamaya göre adım adım olacak.
Farklı milletlerden çiftçiler arasında yaşanan bir sorunla karşılaştık ve bugünkü tedbirlerle çözmeye çalışıyoruz. Ancak açıkçası radikal çözüm tüm kararların yürürlükten kaldırılması ile olur ve bu da parlamentoda yeni yasaların çıkarılmasını ve 140. Maddenin uygulanmasını gerektirir.”
Irak’ın en büyük sorunlarından birinin iklim değişikliği ve kuraklık olduğunu dile getiren Başbakan Sudani, bu konuda geçmişten beri hükümetlerin stratejik planları hayata geçiremediğini söyledi.
Sudani, “Plan su yönetimiyle ilgili, çünkü bahsettiğim tüm sorunların yanı sıra bu bizim sorunumuz. İklim değişikliği ve komşu ülkelerin tavrı ayrıca suyun nasıl yönetileceği konusunda da sorunlarımız var” dedi.
“Stratejik plan hazırladık”
İran ve Türkiye’nin su politikalarının Irak’ın tamamını etkilediğini kaydeden Sudani, “Herkesi temin ederim ki, bir stratejik plan hazırladık ve bunu önümüzdeki yakın dönemde Bağdat ziyaret edecek olan Türkiye Cumhurbaşkanı ile birlikte imzalamayı umuyoruz” diye konuştu.
ABD’nin Irak’taki varlığının iki ülke arasındaki işbirliğine dayalı olarak IŞİD’e karşı mücadele kapsamında devam ettiğini anlatan Sudani, “İki yıldır ABD'li dostlarımıza söylediğimiz şey uluslararası koalisyonun çekilme zamanının geldiği ve buna artık ihtiyacımızın olmadığıydı. Onlar da bunu kabul ettiler. Hem Başkan Trump hem de Başkan Biden, muharip güçlerinin burada kalmasına son vereceklerini ve hükümetle anlaşma temelinde sadece bazı danışmanlarını bırakacaklarını açıkladılar. Biz hükümetin talebi üzerine Irak topraklarındayız dediler, gerçekten de onlar bizim talebimiz üzerine buradalar” dedi.
Sudani,ırak’ta ABD Büyükelçiliğine ve askeri üslerine saldıranlara karşı sert tedbirleri alacaklarına vurgu yaptı.
"Hükümet görevini yerine getirme konusunda son derece"
Bu konuda kim olursa olsun esneme göstermeyeceklerine dikkati çeken Sudani, “Erbil havaalanına yapılan saldırı da dahil olmak üzere tüm saldırılar terör eylemidir. Onlar terörist ve hükümet ile güvenlik teşkilatları bunların faillerinin takipçisi olacak. Allah'ın izniyle bu suçları kimlerin işlediğini açıklayacağız ve bu konuda hiçbir esneklik göstermeyeceğiz. Bu ülkenin güvenliği ve istikrarıyla alakalı bir şey. Bu konuda hiç taviz verilemez ve hükümet görevini yerine getirme konusunda son derece ciddidir” ifadelerini kullandı.
Sudani, Erbil-Bağdat arasındaki mevcut ilişkiler ve diyalog hakkında ise, “Başından beri Başkan Mesud Barzani'den, Başkan Neçirvan Barzani'ye kadar tüm Kürt liderlerle çok iyi ilişkilerim olduğunu ve kendilerine çok saygı duyduğum belirtmiştim. Çok anlayışlı bir insan ve tüm çalışmalarda bizimle iletişim halinde. Sayın Kürdistan Bölgesi Başbakanı, kardeşim Mesrur Barzani de aynı. Yaptığımız işin doğası gereği her türlü engeli sorumluluk ruhuyla göğüslemek, Anayasa ve kanunların gerektirdiği şekilde davranmak için anlayış, işbirliği ve iletişim gerektirmektedir. Allah'a şükür olsun ki ilişkiler çok iyi ve İnşallah bu da bölgede halkımızın yakasına yapışan tüm sorunların çözümüne yansıyacaktır” yorumunu yaptı.
