ABD ve Batılı müttefiklerin hava ve kara bombardımanı desteğiyle İran'ın karadan harekat düzenlediği Musul şehri, aradan geçen 5 yıla rağmen halen harabe halinde.

Enkaz kaldırma ve yeniden imar faaliyetleri sürse de, şehrin sadece doğu yakasında hayat henüz kısmen normale dönmüş durumda.

ABD ve İran'ın saldırılarından en yoğun şekilde etkilenen batı yakasında ise hayat halen yeniden tesis edilebilmiş değil.

Yerleşim yerlerinin yıkıldığı ve altyapının harap olduğu bölgede enkaz kaldırılabilmiş değil. Bazı enkazların altında halen sivillerin cesetlerinin bulunduğu ifade ediliyor.

Bölge kaynakları, çeşitli medya kaynaklarında şehirde hayatın tekrar başladığına yönelik haberlerin ise gerçeği yansıtmadığı görüşünde.

AFP foto muhabiri Zaid el Ubeydi, 16 Ocak 2022 tarihinde Musul şehrinin Meydan bölgesini fotoğrafladı. Çekilen fotoğraflarda, bölgenin halen enkaz halinde olduğu kolayca görülebiliyor.

Sivil kayıpları ve insan hakları ihlalleri

Musul saldırısı tarihe sivillere yönelik suçlarla kazındı. Saldırılar sırasında öldürülen sivillerin sayısına dair zikredilen en düşük sayı 10-15 bin.

Gerçek sayının ise en az 40 bin olduğu belirtiliyor. Saldırının sona ermesinin üzerinden beş yıla yakın zaman geçse de enkazlardan halen cesetler çıkmaya devam ediyor.

Musul'da adından en fazla söz ettiren bir diğer şey ise sivillere yönelik infaz, işkence ve tecavüzler. Buna dair net bir sayı bulunmasa da, işkence ve tecavüze maruz kalan insanların sayısı on binlerle ifade ediliyor. Saldırı sırasında işlenen suçlara yönelik bir soruşturma yahut yaptırım ise yok.

IŞİD'e yönelik saldırının bitmesinden sonra kent merkezinde yüzlerce kişi IŞİD'li oldukları veya örgüte yardım-yataklık ettikleri gerekçesiyle Bağdat hükümeti ve İran destekli Şii milis güçler tarafından yargısız olarak infaz edildi.

Bu infazlara dair görüntüler aynı dönemde savaş suçlarını işleyen Bağdat hükümeti güçleri ve Şii milislerce kendi sosyal medya hesaplarından paylaşıldı.

Şehirde enkaz halen kaldırılamadı, şehrin sakinleri ise enkazların arasında yaşama devam mücadelesi veriyor. Musul'un yeniden imarı için 50 milyar dolara ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor.