Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Ukrayna ve Rusya’nın ayrı ayrı talebiyle acilen toplandı. Ukrayna’nın gündemi, Rusya’nın, tahıl anlaşmasından çekilmesinin ardından başlattığı saldırılarla ülkenin tahıl siloları, limanları, sivil altyapısı, ülkenin UNESCO tarafından koruma altında olan tarihi yapısıydı. Ukrayna, Pazar günü hasar gören Odessa’daki tarihi katedral saldırısını da konseye taşındı.
Rusya, Ukrayna’da Rus kökenli din adamlarına yönelik Kiev yönetimin uyguladığı baskıyı ve Ukrayna Ortodoks Kilisesi'nin baskı ve zulme karıştığını iddia ederek başka bir gündem maddesini Güvenlik Konseyi’ne taşıdı.
İki ülkenin ayrı gündemleriyle toplanan konseyin ilk oturumunda, Rusya’nın din adamlarına yönelik Kiev yönetimin baskı iddiaları tartışıldı. Rusya’nın bir Ortodoks rahibe konseyde söz verilme talebi 3 evet oyuna karşı kullanılan 12 oyla reddedildi.
Rusya temsilcisi oturumun ilk bölümünde dört kez söz aldı ancak Ukrayna’nın gündeme getirdiği maddelerin görüşüldüğü oturumun ikinci bölümünde hiç söz almadı.
BM Genel Sekreteri’nin siyasi ve barış inşası işlerinden sorumlu yardımcısı Khaled Khiari, “Rusya’nın bu son saldırıları Ukraynalılar ve dünya için felaketli bir dönemece işaret ediyor” dedi.
Khiari, savaşın başlamasından bu yana UNESCO’nun Ukrayna'da 117 dini mekan da dahil olmak üzere 274 kültürel mekanın hasar gördüğünü doğruladığını ifade etti. Khiari, “Genel Sekreter'in bu hafta sonu belirttiği gibi, bu savaşın Ukrayna kültürü ve mirasına yönelik artan tehdidinden endişe duyuyoruz. Rusya’yı uluslararası korunan Ukrayna’nın kültürel varlıklarına yönelik saldırıları derhal durdurmaya çağırıyoruz" dedi.
“Kasıtlı olarak hedeflenen altyapı milyonlarca insanın hayatını tehdit ediyor’’
BM Genel Sekreter Yardımcısı Khiari, gıda ihracını kolaylaştıran altyapının kasıtlı olarak hedef alınmasının milyonlarca insanın hayatını tehdit edebileceğini vurgulayarak saldırılara derhal son verilmesi çağrısında bulundu.
Ukrayna'nın Karadeniz liman tesislerine yönelik saldırıların küresel gıda güvenliği üzerinde geniş kapsamlı etkileri olabileceği konusunda uyardığını belirten Khiari, ”Ukrayna'nın Moldova ve Romanya sınırlarına çok da uzak olmayan, Ukrayna tahıl sevkiyatı için önemli bir yol olan Tuna Nehri üzerindeki Reni ve Izmail limanlarındaki tahıl depolama tesisleri de dahil olmak üzere liman altyapısına yönelik Rusya'nın daha fazla saldırı düzenlediğine dair rahatsız edici bilgiler aldık. Odesa, Reni ve Izmail gibi tahıl ihracatına olanak sağlayan liman kentleri birçokları için can simidiydi. Şimdi onlar bu anlamsız, acımasız savaşın son kayıpları oldular” dedi.
Ukrayna: “Rusya’ya güçlü yanıt verilmezse Karadeniz’in güvenliği de baltalanır’’
Ukrayna’nın BM Daimi Temsilcisi Sergiy Kyslytsya, Rusya'nın Karadeniz Tahıl Anlaşması’ndan çekilmesinin hemen ardından, Rusya'nın Odessa bölgesine yönelik kasıtlı saldırılarının arttığını, Ukrayna tahılı ve diğer gıda maddelerini ortadan kaldırmaya çalıştığını ifade etti.
Ukrayna Temsilcisi Kyslytsa, Rusya’nın küresel gıda güvenliği üzerindeki ciddi sonuçları hiç umursamadığını belirterek, “Ukrayna'nın güneyindeki tahıl depolama tesislerine yönelik saldırılar devam ediyor. Bu saldırgan eylemler güçlü bir yanıtı hak ediyor, aksi takdirde Rusya, sivil gemilere saldırarak, Ukrayna kıyı şeridine mayınlar döşeyerek Karadeniz'deki güvenlik durumunu daha da baltalamaya teşvik edilecek. Bu eylemler aynı zamanda dünya gıda fiyatlarının kasıtlı olarak yükseltilmesini ortadan kaldırmayı ve dünya çapında acı çekecek milyonlarca insan pahasına kar elde etmeyi amaçlıyor’’ dedi.
ABD: “Rusya’nın küresel gıda güvenliğine yönelik saldırılarını durdurmalıyız’’
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, Rus saldırılarının küresel sonuçlar yaratacağını, saldırıların dünyanın gıda arzına, özellikle de dünyanın buna en az gücü yeten bölgelerinde açlık, yetersiz beslenme ve kıtlıkla karşı karşıya kalan herkese yönelik olduğu değerlendirmesinde bulundu.
Greenfield, geçen hafta, Rus ordusunun Odesa ve diğer liman şehirlerini bombaladığını belirterek, “Dünya Gıda Programı’na göre 270 binden fazla insanı bir yıl boyunca beslemeye yetecek olan 60 bin ton tahılı yok etti. Ve 23 ve 24 Temmuz'da Rusya, Romanya'nın hemen karşısındaki Reni Limanı’ndaki tahıl depolama altyapısını yok ederek, Tuna Nehri üzerindeki Ukrayna limanlarını vurdu. Rusya'nın, Ukrayna'nın gelişmekte olan ülkelere yaptığı buğday ihracatının yaklaşık yüzde 70'ini sağlayan Çornomorsk Limanı’na yönelik saldırıları, uzmanların tamirinin en az bir yıl süreceğini söylediği hasara yol açtı. Rusya, Ukrayna tahılının küresel pazarlara ulaşmasını engellemeye kararlı, bu nedenle Karadeniz tahıl anlaşmasından çekildi.
BM ve Türkiye'nin aracılık ettiği bu girişimin, herkes için gıda fiyatlarını düşürdüğünü belirten Greenfield, “Dünya Gıda Programı'nın Afganistan, Somali ve Yemen gibi yerlerdeki insani çalışmaları için bu anlaşma kritik öneme sahip. BM'ye göre, bu düzenleme yoluyla ihraç edilen buğdayın yaklaşık üçte ikisi gelişmekte olan ülkelere gitti. Rusya'nın Ukrayna'yı tam ölçekli işgalini başlatmasının ardından küresel gıda fiyatları rekor seviyelere yaklaştı. Rusya'nın Karadeniz Tahıl Girişimi'ne katılımını askıya almasının ardından yeniden yükseldiler. Hepimiz Rusya'yı küresel gıda güvenliğine yönelik saldırılarını durdurmaya ve Karadeniz Tahıl Anlaşması’nı genişletmeye, çağırmalıyız. Rusya'yı Ukrayna'ya karşı kışkırtılmamış, yasadışı savaşından sorumlu tutmaya devam etmeliyiz” dedi.
İngiltere: “Rusya binlerce ton gıdayı yok etti’’
BM Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı ve İngiltere Daimi Temsilcisi Barbara Woodward, Rusya’nın saldırılarıyla dünyada açlara zarar verdiğini, Ukrayna'nın gıda ihraç etme kabiliyetine zarar vermeye çalıştığını belirterek, ’’Rusya, binlerce ton gıdayı yok etti. Ukrayna'nın yaklaşan hasat sonrasında ürettiği tahılı depolama kabiliyetini azalttı. Bu da küresel gıda fiyatlarını yükseltti. Ukrayna halkının yanındayız. BM'nin küresel pazarlara gıda sevk etme çabalarını tamamen destekliyoruz’’ dedi.
Woodward, Rusya’nın eylemleriyle Ukrayna'ya diz çöktürmeye ve uluslararası toplumu yıpratmaya çalıştığını ancak Ukrayna’ya boyun eğdirmeyecekleri ifade etti.
Woodward, Pazar günü Rusya, Odessa'nın UNESCO listesindeki şehir merkezine saldırarak dördü çocuk onlarca kişiyi yaraladığını, katedrali bombaladığını belirterek, ’’Bu katedral, 1936'da Stalin'in emriyle, şimdi de Putin'in emriyle bombalandı. Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırganlığı ülke genelinde geniş bir yıkım izi bıraktı” dedi.
UNESCO, kütüphaneler, kiliseler, tiyatrolar, müzeler ve anıtlar da dahil olmak üzere 270'in üzerinde kültürel veya tarihi mekanda hasar olduğunu doğruladı.
Barbara Woodward, “Binlerce sanat eseri çalındı. Rusya, yasalarını ve eğitim sistemlerini Ukrayna'da dayatıyor, Ukrayna medyasını ve yerli dilleri kısıtlıyor ve Rusya'ya zorla götürülen Ukraynalı çocukların beyinlerini yıkamaya çalışıyor. Rusya, Ukrayna'nın tarihini, kimliğini ve kültürel mirasını yok etmeye çalışıyor’’ dedi.
Çin: “Tahıl anlaşmasını sürdürmek için hala bir fırsat var’’
Çin’in BM Daimi Temsilcisi Zhang Jun, Ukrayna’daki çatışmaların, artan sivil kayıplar ve sivil altyapıya verilen her zamankinden daha büyük hasar ile tırmandığını, Çin’in bu durumu endişeyle izlediğini belirterek taraflara itidal ve uluslararası hukuka ve uluslararası anlaşmalara sıkı sıkıya uyma çağrısında bulundu. Jun, “Tarafları, sivillere, sivil altyapıya, kültürel miras alanlarına saldırmaktan kaçınmaya davet ediyoruz’’ dedi.
Jun, dünyanın yaşadığı gıda krizini azaltmak ve kontrol altına almanın herkesi ilgilendirdiğini belirterek, Karadeniz Tahıl Anlaşması’nın, Ukrayna ve Rus gıda ürünlerinin, gübrelerinin ihracatını kolaylaştırmaya yönelik yapılacak anlaşmalar küresel gıda fiyatlarının istikrara kavuşması, küresel gıda güvenliğinin sağlanması ve özellikle en savunmasız ülkelere gıda arzının iyileştirilmesi açısından önemlidir. Şu anda, anlaşmayı yeniden canlandırmak için fırsat hala var, uluslararası toplum daha yüksek bir aciliyet duygusuyla hareket etmeli ve ilgili tarafları diyalog ve istişareyi hızlandırmaya teşvik etmelidir. Her iki ülkeden gıda ve gübre ihracatına devam etmek için Çin, BM Genel Sekreter'in bu amaca yönelik çabalarını sürdürmesini desteklemektedir’’ dedi.
Fransa: “Rusya gıdayı şantaj yapmak için kullanıyor’’
Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi Nicolas de Riviere, dünyada 700 milyon kişin aç olduğu bir dönemde Rusya’nın tahıl silolarına, tahılların sevk edildiği limanlara saldırdığını, şimdiye kadar 60 bin tondan fazla tahılı yok ettiği söyledi.
Riviere, Rusya’nın bir taktik olarak gıdayı şantajı ve silah olarak kullandığını belirterek, “Rusya, kendi ihracatı fiyatlarında artışı tetiklemek amacıyla Ukrayna limanlarından yapılan ihracatı kasten engelliyor. Fransa, tahıl ve gübre sevki için AB aracılığıyla bu gıda şantajına maruz kalan insanlara yardım etmeye devam edecek’’ dedi.
Rusya, Ukrayna kültürünü ve mirasını yok etmeye çalıştığını öne süren Fransa Temsilcisi, “Rusya sivil altyapıya saldırarak, katedral ve tarihi miraslara zarar vererek, çifte savaş suçu işliyor. Fransa, Ukrayna’ya destek sağlamaya devam edecek. Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırganlığı tüm dünya için yıkıcı sonuçlara yol açtı’’ diye konuştu.
