Aylardır Donbas savaşında kilit rol oynayan Kremlin yanlısı Çeçen lider Ramazan Kadirov liderliğindeki Ahmed Tugayları’nın yanı sıra, Ukrayna’da Rus ordusuna karşı savaşan Çeçenleri içeren Şeyh Mansur Taburu başta olmak üzere Moskova’ya misilleme olarak yıllardır Ukrayna savaş alanında faaliyet gösteren Kafkas kökenli gruplar da sahaya indi.
Şarkul Avsat’tan Raid Cabir’in Çeçen Ecnadu’l Kavkaz unsurlarının Suriye’den Ukrayna’ya gidişiyle ilgili haberi şu şekilde:
“Zamanında Rusya karşısında savaşan bazı Çeçen unsurlar ile Moskova’nın yanı sıra Rusya yanlısı olan Çeçen liderliğine bağlı güçler arasında, 2009’da resmen sona eren İkinci Çeçen Savaşı’nın sona ermesiyle bitmeyen eski hesaplar var. Bunun yansımaları zaman zaman hala görülüyor.
Şeyh Mansur Taburu Ukrayna’ya sığınarak, 2015’ten beri Ruslara ve Rus yanlısı ayrılıkçılara karşı düzenli güçlerle birlikte savaşırken, diğer Çeçen gruplar çok daha önceki senelerde Suriye’ye giderek, ülkedeki kanlı savaşa dahil oldu. Ancak büyük kısmı, Suriyeli muhalif gruplar arasındaki iç anlaşmazlıklar nedeniyle daha sonra bu cephede yer almamaya karar verdi.
Suriye, Rus toprakları dışında iki Çeçen taraf arasındaki ilk çatışma alanı oldu.
Kadirov, 2015’te Çeçen birliklerini Suriye’ye gönderirken, bu adımdaki en önemli amaçlarından birinin ‘hainlerin peşine düşüp onları öldürmek ve hayatta kalanların Kafkasya’ya dönmesini engellemek’ olduğunu saklamadı.
Rus güvenlik raporlarında, geçtiğimiz yıllarda Moskova’nın Suriye savaşındaki kazanımları arasında ‘teröristleri Rus topraklarından uzaklaştırmak’ olduğunu birçok kez ifade edildi.
Ancak, son haftalarda ‘Ecnadu’l Kavkaz’ (Kafkas Askerleri) grubuna bağlı unsurların Suriye’den Ukrayna’ya gittiğine dair son haberlerin gösterdiği gibi, bu görevin tam olarak yerine getirilmediği görülüyor.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) kaynaklarına göre, ‘cihatçı’ olarak tanımlanan unsurlar, son zamanlarda İdlib’deki Heyetu Tahriru’ş Şam’ın (HTŞ) kontrol ettiği alanlar ve Lazkiye’nin kuzey kırsalı gibi alanlardan toplu olarak çıktı.
Hepsi Çeçenlerden oluşan 170’den fazla unsur, geçtiğimiz Ekim ayından bu yana HTŞ’nin baskı ve talebi üzerine gruplar halinde Suriye topraklarını terk etti ve bir Avrupa ülkesine yöneldi.
SOHR kaynaklarına göre HTŞ, Çeçenistan ve Kafkasya’dan gelen ‘yabancı unsurlara’ Türkiye’ye ve oradan da başka yerlere, büyük olasılıkla Avrupa ülkelerinden birine gitmeleri için baskı yapmaya devam ediyor.
HTŞ ayrıca Cunud eş-Şam’ın lideri Müslim eş-Şişani’ye Suriye topraklarını terk etmesi için de baskı yapıyor.
SOHR tarafından sağlanan veriler yeni değil. Ancak bazı haberlere göre, halihazırda Ukrayna’ya gitmiş olan unsur sayısının birkaç yüzden fazla olduğu ortaya çıktı.
Suriye’deki radikal gruplara üye bazı kaynaklar, iki ay önce geniş kapsamlı geçiş sürecinin başladığını ve Ecnadu’l Kavkaz kuvvetlerinin Ukrayna topraklarına vardıklarında İçkerya adını verdikleri askeri birliğe katıldığını doğruladı.
İçkerya, Çeçen ayrılıkçıların Rusya ile savaşları sırasında ülkelerine verdikleri isim olarak biliniyor.
Bu oluşum, tamamen Ukrayna düzenli kuvvetlerinin komutası altında Rusya’ya karşı savaşıyor.
Silahlı gruplar konusunda uzmanlaşmış Rus medyasına göre, HTŞ’nin özellikle, yabancı unsurlara askeri oluşumlarını feshederek kendisine katılmaları veya Suriye topraklarını kalıcı olarak terk etmeleri için büyük baskı uygulamaya başladıktan sonra Ecnadu’l Kavkaz unsurlarının Suriye’den çıkışı uzun zamandır bekleniyordu.
Abdulhakim Şişani olarak bilinen, Ecnadu’l Kavkaz lideri Rüstem Azhiev, eski unsurların yarısı ile birlikte Ukrayna’daki İçkerya ordusu saflarında savaşmak için hareket etmeye karar verdi.
Rusya konusunda uzman olanlara göre, Rusya karşıtı düşmanlık ve Moskova karşıtı herhangi bir silahlı faaliyete katılma arayışı, bu gruplar için ideolojik inançlarından daha önemli görünüyor.
Abdulhakim Şişani, Kafkasya’daki savaşlara katılan, Birleşmiş Milletler’in (BM) terör örgütleri listesinde yer alan ‘Kafkasya Emirliği’ grubunun saha komutanlarından biriydi.
Suriye’de Rusya ile savaşmak için harekete geçen Şişani, Mayıs 2015’te Ecnadu’l Kavkaz adlı grubunun artık resmi olarak Kafkasya Emirliği veya başka herhangi bir örgütün parçası olmadığını duyurdu.
Bu, hiç kimseye biat etmedikleri ve ideolojik düzeyde herhangi bir tarafa doğrudan bağlı olmadıkları anlamına geliyor.
Örgütün liderleri, Suriyeli gruplar arasındaki iç anlaşmazlıklar nedeniyle Suriye’deki savaşa katılımlarının, ‘gruplar Suriye sahasında stratejilerine karar verene kadar’ askıya alındığını duyurdu.
Bu durum uzun sürmedi ve 2021 baharında HTŞ baskısıyla Ecnadu’l Kavkaz’ın dağıldığı açıklandı.
Gruptaki unsurların önemli bir kısmı HTŞ’ye katıldı. Ancak Rus uzmanların verilerine göre, HTŞ liderliği saflarına yeni katılanlara pek güvenmedi.
Uzmanlara göre bunun nedeni, HTŞ’nin yabancı unsurların İdlib’deki varlıklarını sürdürmeleri halinde, esas olarak El Kaide bağlantılı yapıların temelini oluşturabileceklerinden endişe etmesi oldu.
Suriye’de yaşanan gelişmelerin niteliği ne olursa olsun, Ukrayna savaşı, çoğu Kafkasya ve Orta Asya’dan gelen yabancıların, Ukrayna’ya veya şimdiye kadar bilinmeyen diğer çekilmesinin yolunu açtı.
Rus medyasına göre, Sovyet sonrası cumhuriyetlerin vatandaşları arasında Ukrayna ordusuna katılım oranı göz önüne alındığında, bu bölgedeki ‘cihatçı’ yelpazenin İdlib’den gelen Çeçen unsurlarla sınırlı kalmayacağı varsayılabilir.
Selefi-cihat ideolojisini geçici olarak Rus karşıtı bir temelde etno-milliyetçi fikirlere çevirecek olan Orta Asya gruplarından unsurların da Ukrayna’da savaşması beklenebilir.” (Şarkul Avsat)
