Moskova ve Ankara'nın ateşkes üzerinde uzlaştığı İdlib'de de Rusya'nın operasyonları şiddetlendi. Sahadaki bu gelişmeler, Türkiye ve ABD'nin pozisyonlarını yakınlaştırıyor. Buna rağmen Rusya ile savunma işbirliği de, ABD ile yıllardır yaşanan sorunlar da hâlâ gündemde.
Ülkenin kuzeybatısında YPG ve Suriyeli muhalifler arasındaki gerilim de sürüyor. Türkiye, "PKK'nin Suriye kolu" olduğu gerekçesiyle YPG'yi "terör örgütü" olarak görüyor.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Mart ayı sonunda "Kısa sürede Tel Rıfat'ı da alıp harekâtı amacına ulaştıracağız" demişti.
Türk Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da 4 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, "YPG'nin Tel Rıfat bölgesinden yaptığı top atışı neticesinde bir askerin şehit olduğunu, bir askerin yaralandığını" ve buna misilleme olarak operasyonların başlayacağını duyurdu.
Bir gün sonra Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, katıldığı bir televizyon yayınında Afrin operasyonu ve Tel Rıfat'ta yaşanan gelişmelerle ilgili olarak, "[Rusya'yla] Anlaşmamız bizim bu noktada durmamızdı ama bu saldırılar devam ederse işin şekli değişebilir. Rusya ile konuyu müzakere ediyoruz" dedi.
Bu açıklamalar gelirken sahada Türk ordusu ve Suriyeli muhalifler ilerlemeye başladı.
BBC Türkçe'den Ece Göksedef'in haberine göre, YPG'nin Şubat 2016'da ele geçirdiği Tel Rıfat bölgesindeki iki köy, Malikiyye ve Maaranaz Suriyeli muhaliflerin eline geçti. Bölgedeki en büyük helikopter pistine sahip Minnak Havalimanı da TSK tarafından vuruldu. Ancak bu iki köyde çatışmalar devam etti ve birkaç gün içinde YPG güçleri kontrolü yeniden ele geçirdi.
Tel Rıfat ve İdlib'de Rusya ile anlaşmazlık yaşanırken, İdlib'e yönelik Rus ve rejim operasyonuna Türkiye gibi ABD de karşı çıkıyor. İdlib'de çatışmalarda yer alan bazı muhaliflere göre, 2017'den bu yana neredeyse tamamen kesilen ABD ve bazı Avrupa ülkelerinden kendilerine gelen silah ve mühimmat, para ve tıbbi yardım desteği de, şimdilik kısıtlı da olsa, yeniden başladı. Aynı muhalifler kendilerinin de Türkiye tarafından, İdlib'deki mücadelede meşruiyetin kaybedilmemesi için HTŞ ile hiçbir şekilde işbirliği yapılmaması konusunda uyarıldıklarını söylüyorlar.
Bu ortamda İngiltere, Almanya ve Fransa, İdlib'deki operasyonlara son verilmesi çağrısı yapması ve Rusya'yı kınaması için Birleşmiş Milletler'e (BM) gitti. BM'nin çağrısı 29 Mayıs'ta geldi.
Tel Rıfat'ta Rusya ile Türkiye arasında yaşanan gerilim yeni değil.
İdlib Türkiye için kritik önemde. Öncelikle İdlib'den başlayacak göç dalgası, yüz binlerce kişinin Türkiye sınırına yığılmasına yol açacak. İkinci olarak da Türk güvenlik kaynaklarının söylediğine göre, muhaliflerin son kalelerinden olan İdlib'in rejimin eline geçmesi, bir sonraki hedefin Afrin olacağı anlamına geliyor.
İdlib'de operasyona karşı olmaları ABD ve Türkiye'nin bu alandaki pozisyonunu yakınlaştırıyor. Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump'la Şubat ayından sonra ilk kez 29 Nisan'da yaptığı telefon görüşmesinde, S-400 konusunda uzlaşma sağlamak üzere bir çalışma grubu oluşturma önerisinde bulundu.
Bir ay sonra, 29 Mayıs'ta yapılan ikinci telefon görüşmesinde Erdoğan bu önerisini yineledi. İki telefon görüşmesi arasında ABD yönetimi, Türkiye'ye bazı ürünler için koyduğu ek vergileri de kaldırdı.
Son telefon görüşmesinin ardından aynı gün, iki ülke arasındaki sorunlardan biri olan, Türkiye'de tutuklu olan ABD vatandaşlarıyla ilgili bir adım atıldı. Türkiye'de 2,5 yıldır tutuklu olan, NASA çalışanı ve ABD vatandaşı Serkan Gölge tahliye edildi. Ancak İdlib'de ve Tel Rıfat'ta yaşanan anlaşmazlıklar, Türkiye ile Rusya arasındaki daha geniş çaplı işbirliğini bugüne kadar etkilemedi.
Perşembe günü bir telefon görüşmesi yapan Erdoğan ve Putin de, Japonya'da bir araya gelme kararı verdi. Türk tarafından yapılan açıklamaya göre Erdoğan, Putin'e İdlib'de ateşkesin sağlanması ve siyasi çözüm aranması gerektiğini söylerken, "ikili ilişkilerin olumlu gündemle ilerlediği" vurgusunu da yaptı.
Kremlin'den yapılan açıklamada ise iki liderin "İdlib'deki durumun istikrara kavuşması için, terörist grupların etkisiz hale getirilmesi için etkili önlemler almak da dahil, ortak çalışmanın önemine değindiği" belirtildi.
Açıklamanın sonunda, iki liderin askeri ve teknik işbirliğini de görüştüğü bilgisi yer aldı.
Türkiye'nin Rusya ile koordineli olarak başladığı Afrin operasyonu öncesinde son imzayı attığı, Rusya'dan alacağı S-400 projesi sürüyor.
İki taraftan son dönemde gelen açıklamalar da, Temmuz'da füze savunma sisteminin Türkiye'ye getirileceğini, şu an için bir erteleme olmadığını teyit ediyor.
ABD ve Türkiye arasında da İdlib konusunda görüş birliği olsa da, başta S-400 krizi ve ABD'nin YPG'ye verdiği destek olmak üzere yıllardır çözülemeyen sorunlar hâlâ gündemde.
ABD'nin muhalif gruplardan desteğini çekmesiyle başlayan Suriye savaşı temelli sorunların çözümü için, bu desteğin kısıtlı da olsa yeniden başlamasıyla adım da atılmış oldu.
Tel Rıfat'taki gerilim, taciz ateşi ve misilleme atışları olarak zaman zaman ortaya çıkıyor. 24 Mayıs'ta YPG'ye yakın haber siteleri, Rusya'nın Tel Rıfat bölgesinde üç adet askeri gözlem noktası kurduğunu ve Rus askerleriyle birlikte rejim askerlerinin de bölgeye yerleştirildiğini yazdı.
Bölgedeki Kürt ve Arap kaynaklar bu haberleri doğruluyor. Rus bayraklı askeri araçların görünürlüğünün arttığı bilgisini veriyor.
Yine aynı kaynaklara göre Tel Rıfat'ta yaklaşık 3 bin YPG'li savaşçı var.
Türk ordusu ve Suriyeli muhaliflerin Tel Rıfat'a ilerlediği sıralarda, İdlib'deki Gerginliği Azaltma Bölgesi'ne yönelik Suriye rejim ordusunun ve Rusya'nın bombardımanı şiddetlendi. M5 karayolunun rejim bölgesine geçiş hattında, rejim bölgesine girmek isteyenler için kontrol noktası da kuruldu.
