Dicle Üniversitesi Genel Jeoloji Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Jeoloji mühendisi Şefik İmamoğlu, Gazete Duvar\'dan Vecdi Erbay\'a konuştu.

Maraş\'ta meydana gelen depremin Diyarbakır\'da neden etkili olduğunu anlatan Şefik İmamoğlu, yıkılan yapıların depreme dayanıklı olmadığını söylüyor. Diyarbakır\'ın zemini sağlamdır İmamoğlu\'na göre. \"Ancak\" diyor ve özetle şunları söylüyor: \"Diyarbakır\'ın zemini bazalttır. Ancak kimi yerlerde bu bazalt çakıl şeklindedir ve bu güvenilir değildir. Bazı yerlerde bazaltın üstünde çok kalın bir toprak tabakası oluşmuş, bina inşa ederken buna dikkat etmek gerekiyor.\"

İmamoğlu, ısrarla zemin kontrolünün yapılması gerektiğini vurguluyor. Binalar, zeminin durumu gözetilerek inşa edilmeli. Şunu da söylüyor: \"Diyarbakır\'ın zemini genel olarak sağlam ancak bu sağlam zeminin üzerinde inşa edilen binalar depreme dayanıklı değil.\"

Bağlar ilçesi 6 Şubat depremlerinde en çok hasar alan ilçe oldu. İmamoğlu, 1990\'lı yıllarda Diyarbakır\'a yoğun göç olduğunu hatırlatıyor. Konut ihtiyacının giderilmesi için yapılaşmaya gidilmiş, birbirine bitişik çok katlı binalar inşa edilmiş. İmamoğlu, \"1999 depreminden sonra yeni yasalar çıkarıldı. Bağlar\'daki bu binalar 1999\'dan önce yapıldı. Dolayısıyla bu binaların depreme ne kadar dayanıklı olduğuna bakmak gerekiyor\" diyor.

Diyarbakır\'a göç, birçok sorunla birlikte, çarpık kentleşme de neden oldu. 1990\'lı yıllarda inşa edilen yapıların önemli kısmı, bu yüzden Maraş\'taki depremlerden etkilendi.

Diyarbakır tehlikede mi?

Maraş\'taki depremler Diyarbakır\'da 6 binayı yıktı, binlercesini kullanılamaz hale getirdi. Peki Diyarbakır tehlike de mi? İmamoğlu, Diyarbakır merkezinden geçen büyük ve aktif bir fay hattının bulunmadığını belirterek, şunları söyledi: \"Küçük atımlı bazı küçük faylar var. Büyük depremler beklemiyoruz. Maraş\'tan sonra Kayapınar\'da deprem olmuştu. Büyük faylar boyunca olan yer değiştirmelerden belirgin farkı, buradaki kırıklar boyunca oluşan küçük yer değiştirmelerin oluşturduğu depremlerdir. Çünkü ana fay hatları üzerindeki hareketlilik arada kalan küçük yerlerde de değişimler yapabiliyor.\"

Diyarbakır için esas tehlike, Maraş\'ta olduğu gibi çevre illerde. Diyarbakır etrafındaki aktif fay hatlarına dikkat çeken İmamoğlu, \"Diyarbakır etrafındaki aktif fay hatlarından etkilenebilir durumdadır mesela. Hani, Lice, Kulp\'un arkasından geçen Güneydoğu Anadolu Bindirmesi veya diğer adıyla Bitlis-Zagros Bindirme Hattı 7’ye yakın depremler üretebiliyor. 6 Eylül 1975\'te meydana gelen 6.7 büyüklüğündeki Lice depremi, Lice’nin hemen arkasından geçen Bitlis Zagros Bindirme Hattı boyunca meydana gelmişti. Deprem anında Lice’nin arkasındaki kayalar Lice’nin üzerine yuvarlandığı için deprem tahribatının yanında ayrıca büyük tahribatlara yol açmıştı.\"

İmamoğlu, burada Diyarbakır\'ın şimdiki Sur ilçesinden ibaret olduğunu ve evlerin çok katlı olmadığına işaret ediyor. Şehir büyüdükçe, katlar arttıkça, önlemler alınmadıkça tahribat ve tehlike büyüyor.

Büyük depremlerin ortasında

Diyarbakır’da, Güneydoğu Anadolu Bölgesi\'ni kuzeyden çevreleyen bindirme hattına dikkat çeken İmamoğlu, şunları söylüyor:

\"Güneydoğu Anadolu Bindirmesi ya da Bitlis-Zagros Bindirme Kuşağı, Çelikhan tarafında Doğu Anadolu fay hattıyla birleşme yerinden başlar. Adıyaman ve Kahta’nın kuzeyinden Çermik, Çüngüş, Alacakaya’ya, Hani, Dicle, Lice, Sason, Kozluk, Pervari\'den geçerek Hakkari’ye doğru devam eder. Hakkari yöresinde 1930’da 7,2 büyüklüğünde büyük bir deprem üretmişti. 2017 yılında da Halepçe depremini üretti. Bu hat İran güneyinde güneyinde Makran’da 8,2 büyüklüğünde bir deprem üreterek, Pakistan’dan Himalayalar\'a birleşir. İran içinde 400 kilometre genişliğinde bir zon halinde devam eden bu bindirme hattı 2011 yılında 7,2 büyüklüğündeki Van depremini üretti.\"