Görüşmelerde Kürdistan Bölgesi’nde petrol ve enerji alanında faaliyetleri devam eden Gazprom ve Rosneft temsilcileri de yer aldı.
Rosneft, Mayıs 2017’de Kürdistan Bölgesi’yle petrol ve enerji alanında 20 yıllık bir anlaşma imzalamıştı. Gazprom ise 2016 yılından beri Kürdistan Bölgesi’nde faaliyetini yürütüyor.
Bazı uzmanlar, Bogdanov’un Kürdistan Bölgesi’ni ziyaret etmesinin birinci sebebinin Rojava olduğunu savunurken, bazısı da Rojava’nın yanı sıra Erbil ile Moskova arasında yeni siyasi ve ticari ilişkilerin de görüşüldüğünü ifade ediyor.
Daha önce Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) yetkililerini Moskova'da ağırlayan Bogdanov, Erbil’de de ENKS’lilerle bir görüşme gerçekleştirdi. ENKS’liler, görüşmede Suriye ve Rojava’daki gelişmelerin görüşüldüğünü, Bogdanov'un, Rusya’nın Kürt birliğine önem verdiği mesajını da kendilerine ilettiğini belirtti.
K24’ten Cesim İlhan’ın haberinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ortadoğu ve Afrika Özel Temsilcisi ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov’un Kürdistan ziyaretinin nedenleri ve olası sonuçları değerlendirildi.
Önen: Rusya Başkan Barzani’nin Rol Almasını İstiyor
Siyaset bilimci Doç. Dr. Ekrem Önen, Putin'in Ortadoğu ve Afrika Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov’un Kürdistan Bölgesi ziyaretinin asıl amacının Rojava olduğunu, Rusya’nın Başkan Mesud Barzani’nin bölgedeki Kürt faktöründe rol almasını istediğini kaydetti.
Rusya’nın Kürt meselesini yakından konuşmak istediği için Bağdat’ı gerek görmeden Erbil’e özel temsilciyi gönderdiğini vurgulayan Önen, şu değerlendirmede bulundu:
“Mihail Bogdanov’un Kürdistan Bölgesi’ne gitmesindeki asıl amacın Rojava olduğunu düşünüyorum. Tabi Erbil ile Moskova arasındaki yeni siyasi ve ekonomik ilişkiler de mutlaka konuşulmuştur ama asıl konu Rojava’dır. Rusya ile ABD’nin Rovaja üzerinden bir anlaşma yaptıklarını düşünüyorum. Her iki taraf da Kürtlerin kendi aralarında birlik olmasını istiyor. Rusya da bu konuda Kürdistan Bölgesi’nin pozitif bir rol oynamasını istiyor. Onun için Putin’in temsilcisi Erbil’e geldi burada başta Sayın Mesud Barzani olmak üzere diğer yetkililerle görüştü ve onlardan Rojava’daki Kürtlerin birlikte hareket etmesi için rol almasını istedi.”
Suriye Rejimiyle İlişkiler
Rusya’nın Rojavalı Kürtlerin Suriye rejimiyle geliştirecekleri diyalogda bütün partilerin birlikte hareket etmesini istediğini vurgulayan Önen, “Rusya diyor ki ‘Kürtler rejim ile diyalogda birlik olsun biz de onlara yardımcı olalım.’ Rusya Kürtlerin masadaki diyalogda tek ses olmasını istiyor. Birlik içerisinde Şam’a gitmesini istiyor” dedi.
Doç. Dr. Önen, Rusya’nın Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) PKK ile ilişkilerini kesmesini istediğini ifade ederek, şunları kaydetti:
“Rusya Kürtlerin Rojava'da ne istediklerini tam olarak öğrenmek istediği için Mihail Bogdanov’u Erbil’e gönderdi. Rusya YPG’nin PKK’den uzak durmasını istiyor. Onun için Rusya Mesud Barzani’den PYD ve ENKS’nin yakın olmasında ve birlikte hareket etmesinde rol almasını istiyor.”
Neden Bogdanov?
Moskova Devlet Dil Üniversitesi Uluslararası ilişkiler Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Emin İkbal Durre ise, “Bogdanov’un Bağdat’a uğramadan direk Erbil’e giderek bölgede iki gün boyunca ziyaret gerçekleştirmesi Rusya’nın Kürdistan Bölgesi’ne önem verdiğinin işaretidir” diyor.
Rusya’nın Ortadoğu politikasını belirleyen ismin Mihail Bogdanov olduğunu ifade eden Durre şunları söyledi:
“Rusya bölgedeki gelişmeleri tam olarak yerinde görmek ve Kürtlerin bu gelişmeler karşısında tavrının ne olacağını ön görebilmek için bu ziyareti gerçekleştirdi. Bogdanov’un Kürdistan Bölgesi’ne gitmesi tesadüfi bir gelişme değildir. Bağdat’a gitmeden direk Erbil’e gitmesi sıradan bir ziyaret değildir. Ortadoğu belli gelişmelere gebe ve bu gelişmelerde Kürtlerin önemi artabilir. Rusya da bu konuda Kürtlerin pozisyon ve yaklaşımını yakından görmek için Bogdanov’u bölgeye gönderdi. Çünkü Bogdanov önemli bir isim… Bogdanov, Rusya’nın Ortadoğu politikasını belirliyor. Bence Bogdanov’un bu gezisi Lavron’unkinden daha önemli. Dolaysıyla Ortadoğu’daki yeni gelişmelerde Kürtlerin rolünün bundan sonra artacağı konusunda Ruslarda bir kanı oluşmuş. Bu ziyaret, aynı zamanda Rusya’nın Kürdistan Bölgesi’ndeki yatırımlara -özellikle görüşme sırasında Rosneft ve Gazprom’dan yetkililerinin de yer alması- ne kadar önem verdiğinin bir göstergesidir.”
ENKS İle Görüşme
Bogdanov’un Erbil’de ENKS’li yetkililerle görüşmesini de değerlendiren Durre şu belirlemelerde bulundu:
“ENSK ile Bogdanov’un görüşmesi ilk ve sürpriz değil. Daha önce de ENKS’liler Moskova’yı ziyaret ederek, Bogdanov’la görüşmüşlerdi. Rusya ENKS’nin Suriye’deki Kürt meselesinin çözümünde daha önemli bir rol oynamasında ısrarcı ve buna olumlu yaklaşıyor. Bir de Rusya, Sayın Mesud Barzani’nin ENSK üzerinde önemli bir güce sahip olduğunu biliyor. Ayrıca Suriye Kürtlerinin sorunlarını masaya yatırmada Erbil’in önemli bir role sahip olduğunu bildiği için Rusya bunu önemsiyor. Rusya, Suriye’deki sorunların çözümünde Erbil’in önemli rol oynayabileceğini farkında olması bu konuda Erbil’den gerekirse yapıcı bir tavır takınmasını beklemektedir. Bundan dolayı Bogdanov’un Erbil’de ENKS’lilerle görüşmesi bu açından önemli.”
Şamil: Rusya Bütün Olarak Meseleye Yaklaşıyor
Kürt gazeteci - yazar Hejarê Şamil, Rusya’nın son birkaç ay içerisinde Erbil’de iki ziyaret gerçekleştirmesinin amacının hem Kürdistan Bölgesi hem de Rojava olduğunu söyledi.
Hejarê Şamil şu değerlendirmede bulundu:
“Mihail Bogdanov’un Erbil’e yaptığı ziyarette sadece Kürdistan Bölgesi ile siyasi ve ekonomik ilişkilerin değil, aynı zamanda Rojava’nın da görüşüldüğünü düşünüyorum. Çünkü Bogdanov Erbil’de ENKS’lilerle de görüştü. Şimdi hem Rusya hem de ABD’de Güney ile Batı Kürdistan’ın bir araya getirilmesi konuşuluyor. Bu yabana atılacak bir konu değil. Bu durum iki ülke için bir proje değildir, bu Rusya ve ABD’nin koridorlarında konuşulan bir meseledir. Bir de bakarsınız bu dünyanın gündemine oturur. Bundan dolayı Rusya Rojava’daki Kürt sorununa Kürdistan Bölgesi’nden kopuk bakmıyor. Bütün olarak meseleye yaklaşıyor. Bundan dolayı Rusya birkaç ay içerisinde Erbil’e iki ziyaret gerçekleştirdi.”
Rusya’nın Rojava’da Kürt partilerini bir araya getirmek istediğini ifade eden Şamil, “Rojava’da ENKS ile PYD’yi bir araya getiren ülke hem Suriye’de hem Rojava’da hem de Kürdistan Bölgesi’nde en iyi oyuncu olur. Bunu ABD’siz yapmak zor belki ama Rusya bunu yapmak istiyor. Eğer Rusya bunu başarırsa Rojava’da büyük projelere sahip olur. Rusya halkı nezdinde de itibar kazanır. Umarım Rusya böyle bir adım atar. Eğer böyle bir şey yaparsa ABD’nin Rusya’yı desteklemekten başka seçeneği yok” şeklinde konuştu.
Lavrov’un Ziyareti
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ekim ayında Kürdistan Bölgesi’ne ziyarette bulunmuştu. Ziyarette Kürdistan ve Rusya halkı arasındaki tarihi ilişkiler, Ortadoğu’daki sorunlar, Kürdistan Bölgesi ile Rusya arasındaki ekonomik, siyasi ve kültürel ilişkilerde diyalog ve işbirliğinin geliştirilmesi gibi konuların yanı sıra, Suriye ve Rojava’da yaşanan gelişmeler de ele alınmıştı.
