Rûdaw TV’de Şehyan Tahsin’e konuşan Jaco Beerends, ülkesinin Kürdistan Bölgesi’nde tarım sektörüne verdiği desteği, Peşmerge Güçlerinin birleştirilmesi süreci, ifade ve basın özgürlüğü ile yasa dışı göç konusunda açıklamalarda bulundu.
Kürdistan Bölgesi’nde tarım ve Hollanda deneyimi
Kürdistan Bölgesi'nde tarıma ağırlık vermelerinin amaçlarını anlatan Hollandalı diplomat, sadece Hollanda için değil, aynı zamanda Kürdistan Bölgesi Hükümeti ve buradaki şirketler açısından da tarım sektöründe önemli adımlar atmayı başardıklarını söyledi.
Her şeyden önce tarımın Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin önceliklerinden biri olduğunun altını çizen Jaco Beerends, “Bu önemli bir faktör. Hollanda tarım alanındaki bilgi ve tecrübesiyle ünlüdür. Dolayısıyla burada (Kürdistan’da) çok fazla potansiyel var. Toprak verimlidir. Büyük bir iş becerisi mevcut. Yani bunların birleşimi tarımı bizim için çok ilgi çekici bir sektör haline getiriyor” dedi.
Yıllar boyunca üç "P"ye odaklandıklarını, bunlardan birinin "işgücü politikası", ikincisinin şirketlerle ilgili “özel sektörün gelişmesi” ve üçüncüsünün de “projeler” olduğunun altını çizen Beerends, bu konudaki deneyimlerini Kürdistan Bölgesi Hükümeti ile paylaştıklarını ve modern tarım için destek sağladıklarını belirtti.
Kürdistan'da tarımın geliştirilmesine yönelik gelecek planları hakkında konuşan Jaco Beerends, Eylül, Erbil'de bir “Agro Pak” adında tarım paket sunacaklarını söyledi.
Beerends, "Tarım Bahçesi adlı bu organizasyon büyük bir tarım fuarıdır. Yani Hollanda'dan bahçecilikten sulamaya ve pazarlamaya kadar her şeyle uğraşan 10'a yakın firmayı buraya getiriyoruz. Ayrıca piyasaya yeni şeyler de getiriyoruz. Ancak bunu özellikle süt ürünleriyle ilgilenen firmaların misyonuyla birleştiriyoruz” diye konuştu.
Kürdistan Bölgesi’nden tarım ürünlerinin Hollanda’ya ihracatının mümkün olup olmadığını konusunda görüşlerini dile getiren Beerends, “Kesinlikle böyle bir şeyin yapılması hak ediliyor. Bunun en zor yanı nedir? Hollanda AB'nin bir parçası ve kararların çoğu Brüksel'den, yani Avrupa Parlamentosu’nda alınıyor. Avrupa'da gıda güvenliği ve kalitesi konusunda çok katı kriterler var. Şu anda Kürdistan Bölgesi pazarının, gıdanın nasıl korunduğu ve laboratuvarların gıda muhafazası için nasıl test edildiği konusunda iyileştirilmesi gerekiyor. Aynı durum soğutma ve depolama için de geçerli; örneğin bir ürün üretildikten sonra doğrudan soğutulacağı yere naklediliyor, oradan uygun şekilde paketlenip sevk ediliyor. Ancak AB standartlarına ulaşmak için hâlâ bazı iyileştirmelerin yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz süreçte Kürdistan Bölgesi'nde çok sayıda kişiye gıda güvenliği konusunda eğitim verdiklerini belirten Hollandalı Konsolos, bunun Kürdistan’daki ürünlerin Avrupa pazarına ulaşmasını kolaylaştıracağını söyledi.
Peşmerge’nin birleştirilmesi süreci
Hollanda, Peşmerge Güçleri’nin yeniden yapılanmasına aktif katılan ülkelerden biri.
Peşmerge güçlerinin tek çatı altında birleştirilmesinin “stratejik aşama” olduğunu anlatan Jaco Beerends, “Ama bu projenin amacı Peşmerge'yi sadece profesyonel bir güç haline getirmek değil, aynı zamanda birleştirerek merkezi bir yönetime kavuşturmaktır” dedi.
Sürecin “siyasi açıdan bir çıkmaz içinde bulunduğunu” belirten Beerends, “İhtiyaç duyulan siyasi desteği bulmak için uluslararası toplumla birlikte birçok yolu denedik. Kürdistan Bölgesi Hükümetinin talebi ile sürece katıldığımızı vurgulamakta fayda var. Dolayısıyla bunun çok değerli bir proje olduğunu düşünüyoruz. Hala buna inanıyoruz. Ancak şu anda hükümetin kendisi de bu süreci aktif olarak yönetecek konumda değil” diye konuştu.
Jaco Beerends, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne (YNK) bağlı 70 ve 80’inci birliklerin Peşmerge Bakanlığı’na devri için kararın iki partiye ait olduğunu hatırlattı.
Siyaseten ne gerekiyorsa her iki partinin bunu yapması gerektiğini belirten Hollandalı diplomat, “Çünkü bu güçler YNK ve KDP arasında bölünmüş durumda. Dolayısıyla bu siyasi bölünme nedeniyle ordunun işbirliği yapmasını sağlamanın hiçbir yolu yok. Teknik düzeyde belli bir ilerleme görüyoruz. Ordunun içinde gerçekten ilerleme kaydetmeye çalışan pek çok kişi var, ancak yeniden birleşme projesi gerçekte gerektiği gibi ilerlemiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Beerends, sürecin başası için cesur kararlar verilmesi gerektiğin altını çizerek, “Kürdistan Bölgesi Hükümeti bu projenin gerçekten çok önemli olduğunu düşünüyorsa o zaman mutlaka bazı siyasi farklılıkları bir kenara bırakıp üzerinde gerçekten çalışması gerekiyor. Mesela projeye tarafsız bir lider atamak, çünkü yaşananlar büyük bir güvensizlik. İki taraf arasında güvensizlik. Yani eğer birbirinize güvenmiyorsanız asla bir statü oluşturamazsınız. Hiçbir zaman entegrasyonda ilerleyemezsiniz” ifadelerini kullandı.
Özelde KDP ve YNK’nin ve genelde de Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin bu denenle “bazı uluslararası ortakların desteğini kaybedecekleri” uyarısında bulunan Hollandalı Başkonolos, “Bunu yapacak bir siyasi irade yoksa, hiçbir çaba başarılı olamaz” dedi.
Jaco Beerends, sürece aktif şekilde kalmaya kararlı olduklarını vurgulayarak, “Ancak her yıl bunu revize ediyoruz. Ancak 2024 yılında bu süreci gözden geçirmemiz gerekecek” bilgisini paylaştı.
Hollanda kuvvetlerinin hem IŞİD'e karşı uluslararası koalisyon ve hem de NATO'nun Bağdat'taki misyonu içinde görev yaptığını anımsatan Beerends, “Burada güçlü ortak olarak kalacağız ve ayrılmayacağız. Aynı şey AB'nin danışma işlevi için de geçerlidir. Bu konu Peşmerge’nin birleştirilmesi projesinden ayrıdır” dedi.
Hollandalı diplomat, IŞİD’in hala tehlike arzettiğini ve ülkesinin koalisyonun aktif bir üyesi olduğunu belirterek, yakın zamanda Irak ve Kürdistan Bölgesi’nden ayrılmayı planlamadıklarını aktardı.
İfade ve basın özgürlüğü
Kürdistan Bölgesi'nde ifade özgürlüğü, insan hakları ve kadın haklarına saygının “bölgenin bazı bölgelerine” göre çok iyi durumda olduğuna dikkati çeken Beerends, ancak yine de geçmişte elde edilen bazı kazanımların baskı altında olduğuna dair endişeleri bulunduğunu söyledi.
İfade özgürlüğünün, özellikle de önemli bir parçası olan gazeteciliğin baskı altında istenen rolü oynayamayacağına vurgu yapan Hollandalı diplomat, “Araştırmacı gazeteciliğe ihtiyacınız var. Özgür basına ihtiyacınız var. Canlı bir sivil topluma ihtiyacınız var. Hükümetin kendisi bunu tek başına yapamaz. Dolayısıyla toplumun ifade özgürlüğünü mümkün kılan kesimini korumalısınız” diye konuştu.
Yasa dışı göç ve gençler
Yasadığı göçe neden olan iki unsura değinen Beerends, “Ya kendilerini baskı altında hissediyorlar ve yapmak istedikleri şeyleri yapma konusunda kişisel özgürlükleri yok ya da en önemlisi ekonomik bir beklentileri yok. Burada kendilerine bir gelecek inşa edecekleri bir hayat görmüyorlar. Yani bir nevi açıkladığım bu iki unsur, insanların geleceklerini başka bir yerde değil de burada görmelerini sağlamaya çalışmanın önemli nedenleridir” yorumunu yaptı.
Gelecekte kaçak göç sorununu hükümetle ve yetkililerle mutlaka konuşacaklarını belirten Beerends, “Örneğin yasadışı göçle nasıl başa çıkılacağına dair bir anlayış varsa, para kazanmak için Avrupa'ya yasal olarak nasıl göç edip buraya geri dönüp burada nasıl kalacağınıza dair bir cevaba sahip olmanız gerekir” dedi.
Kürdistan’da gençlerin kendini geliştirme fırsatlarından yararlanması gerektiğini belirten Hollandalı Konsolos, “Ülkenizi veya bölgenizi inşa etme ve daha da geliştirme olanağına sahip olmak önemlidir. Bu nedenle Kürt gençlerine tavsiyem ve temennim gerçekten geleceği burada gören, geleceği burada inşa eden kişiler olmalarıdır. Burada gerçekten enerjik olan ve burada gördükleri fırsatlar konusunda çok olumlu olan birçok genç var. Gençlerin zeki, eğitimli ve enerjik kalarak Kürdistan Bölgesi'nin geleceğini inşa etmesi çok önemli, çünkü herkes geleceğini başka yerde bulmaya kalkarsa bölgeyi kime bırakacağız? Burada geliştirilecek çok güzel şeyler var” şeklinde konuştu.
Jaco Beerends, aileleri Hollanda’da bulunanlar için bir pilot proje başlatacaklarını söyledi.
