Hüseyin, “Türkiye, Irak'ın iç durumuna ve dünyadaki kendi konumuna bakıyor ve kendisini güçlü görüyor. Bu nedenle, sorunu çözmek için herhangi bir plan sunmadı” dedi.
PKK konusunda Irak ile Türkiye arasında herhangi bir anlaşma olmadığını kaydeden Dışişleri Bakanı Hüseyin, “Irak hükumeti Kürtler ölünce Güvenlik Konseyi’ne şikayette bulunmadı ama bu sefer şikayet etti” şeklindeki bakış açısının kendisini üzdüğünü söyledi.
Suudi Arabistan ile İran arasında yürüttüğü arabulucuk rolünün devam ettiğini anlatan Hüseyin, “Şu ana kadar 5 defa Bağdat’ta toplantı yaptılar, fakat bunlar ‘istihbarat ve güvenlik’ seviyesinde oldu” dedi.
Aynı zamanda Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) adına Irak’taki siyasi taraflarla görüşmeler yapan Hüseyin, Mukteda es-Sadr’ın Şii Koordinasyon Çerçevesi ile diyalogu reddettiği için Bağdat’taki ilişkilerin donduğunu belirtti. Hüseyin, “Tüm taraflar Sadr’ın hükümette yer alması için kapıyı açık bırakıyor” dedi.
20 Temmuz 2022’de 9 Iraklının ölümüyle sonuçlanan Zaho ilçesine bağlı Perex tatil köyünün bombalanmasına ilişkin de konuşan Hüseyin, “Türkiye ne özür diledi ne de bu meseleye önem verdi. Ortak bir soruşturma için de sadece medyada bahsettiler ve ortak araştırma yapabilmek için de resmi bir mektup göndermediler” ifadelerini kullandı.
ABD’nin New York kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Irak heyetine başkanlık eden Dışişleri Bakanı Dr. Fuad Hüseyin, 22 Eylül’de Rûdaw’a röportaj verdi.
Rûdaw’ın Hüseyin ile yaptığı röportajdan öne çıkanlar şöyle;
Türkiye'nin Irak'ın şikayette bulunduğu Duhok'taki saldırılarına ilişkin geçen Temmuz ayında BM Güvenlik Konseyi toplantısında hazır bulundunuz. Şu anda şikayetin akıbeti ne durumda? Sorusunu yanıtlayan Fuad Hüseyin;
‘’Şikayette bulunduk ama bunun yanında bir inceleme yapılmalı ve bu konuyu görüşmeye devam etmemiz gerekir. Yani, bir iç araştırma gerekli fakat aynı zamanda uluslararası bir araştırma da yapılmalıdır. Irak'ın komşu ülkelerle olan sorunlarının yanı sıra kendi iç sorunları da var. Çok sayıda sorun bulunuyor ve seçimlerin üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen henüz hükümet kurulmadı. Hükümetin ve partilerin daha çok kendi iç meselelerine odaklandıklarını görüyoruz. İçeride çok güçlü değilseniz, dışarıda kolaylıkla davanızı savunamazsınız.’’ Şeklinde yanıtladı.
‘İnceleme yapılmalı’ dediniz. Türkiye’nin bu bombardımanı gerçekleştirdiği konusunda henüz emin değil misiniz? sorusuna Fuad Hüseyin;
‘’Hayır, bu başka bir konu. Bu konudan bahsettiğimizde elimizde belge vardı. Ama gerçekte Türkiye inisiyatif almadı, özür dilemedi, bu meseleyi göz ardı etti, ortak soruşturma için bile, sadece medyada birkaç açıklama yaptı fakat ortak soruşturma yürütebilmemiz için resmi bir yazı dahi göndermedi. Türkiye, Irak'ın iç durumuna ve dünyadaki kendi konumuna bakıyor ve kendisini güçlü görüyor. Bu nedenle, sorunu çözmek için herhangi bir plan sunmadı. Buna rağmen Türkiye'nin Irak için önemli bir ülke ve önemli bir komşu olduğunu söylememiz gerekiyor ve eninde sonunda diyalog kurmalıyız ki ilişkilerimiz şimdiki halinden farklı bir şekilde ilerlesin.’’ Cevabını verdi.
Türkiye'nin inceleme için pratik bir adım atmadığını dile getirdiniz. Güvenlik Konseyi toplantısına katılımınızın ardından biz de konuyu takip ettik ve Irak heyetinin bu şikayet dilekçesi için herhangi bir pratik adım atmadığını gördük. Irak'ın diplomasisi, BM'de durmuş vaziyette diyebilir miyiz? Sorususuna
Fuad Hüseyin; ‘’Hayır durmadı ama dile getirdiğim gibi, Irak'ın iç durumu biraz farklı.’’ Cavabını verdi
PKK ile Türkiye arasındaki savaş nedeniyle defalarca Kürdistan vatandaşları katledildi, Kürdistan köyleri yıkıldı, Irak hiçbir zaman bu şekilde Güvenlik Konseyi’ne hiçbir zaman şikayette bulunmadı. Ama bu sefer şikayet etti. Kurbanlar Şii Arap vatandaşlardı. Bu, Şii Arapların hayatının Kürdistan vatandaşlarının hayatından daha önemli olduğu anlamına mı geliyor? Sorusunu ise Fuad Hüseyin şu cevabı verdi;
‘’Açıkçası bu bakış açısı beni üzüyor. Çünkü bu doğru değil. Ne zaman insanlar öldürülse bir tavır alırsın ama bu tavır farklı şekilde olabilir. Bir kişi öldürüldüğünde ve nasıl öldürüldüğünü bilmiyorsanız veya bu konuda bilginiz yoksa, bu husus, bir kişinin öldürüldüğü ve bilgilerin ekrana gelip rapor edildiği ve kendi gözlerinizle gördüğünüz zamandan farklıdır. Hiçbir vatandaşın kanı arasında hiçbir fark yoktur. Bütün herkes vatandaştır ve değerlidir. Ölenler Irak’ın güneyinden veya Kürdistan'dan insanlar olduğu için bu mesele büyümedi. Bakın, birincisi Kürdistan'da öldürüldüler. İkincisi, Zaho’ya bağlı bir Kürt köyünde gerçekleşti. Oraya gidenler de Kürdistan ve Zaho halkının misafirleriydi. Ama bütün olay televizyon ekranlarında görüldü ve gerçek bir meseleydi. Bizzat gördük ve birkaç saat sonra oraya vardım. Ben şahsen orada insanların vücutlarının bir kısmının parçalandığını gördüm ve bunun bir etkisinin olması doğal. Bunlara rağmen, bu konu siyasi olarak önemlidir. Turistik olan bir yeri bombaladın ve insanlar oraya dinlenmek için geldiler. Elbette, onları öldürdüğünüzde bunun bir etkisi olacaktır.’’
Türkiye ile Irak arasında PKK konusunda güvenlik anlamında bir koordinasyon var mı? sorusuna ise
Hüseyin; ‘’Bildiğim kadarıyla resmi olarak yok, gayri resmi olarak varsa da ben bilmiyorum.’’ Yanıtını verdi
Irak Dışişleri Bakanı olmanın yanı sıra KDP’nin de yöneticilerindensiniz. Irak cumhurbaşkanlığı makamı sembolik bir makamdır. Anlamıyorum, neden KDP ve YNK tüm siyasi enerjilerini buna yatırdı ve bu konuda derin bir anlaşmazlık yaşıyorlar; Irak Cumhurbaşkanlığı buna değer mi? Şeklindeki soruyu yanıtlayan Fuad Hüseyin;
‘’Sembolik bir mevki olduğu ve Irak'ın yürütme gücünün bir parçası olduğu doğru. Ancak buna rağmen, o yeri dolduran kişi Irak'ın iç işlerinde ve Kürdistan Bölgesi'nin diğer Irak taraflarıyla yakınlığında büyük rol oynayabilir. Aynı zamanda uluslararası ilişkilerde de etkili rol oynayabilir. Irak cumhurbaşkanının çok sembolik bir makam olduğu söylenir ama aslında böyle değil. Bu mesele, bu makamı dolduran kişiyle alakalı bir durum.’’
Son sorum Kürt kamuoyunun bir kesiminin bir şikayeti üzerine. Bağdat’ta bulunan ve önde gelen Kürt liderlerden birisiniz. Aynı zamanda Bağdat'ta başka Kürt liderler de var. Kerkük ve 140. madde, Bağdat ile Erbil arasındaki doğal kaynakların paylaşılması sorununun yanı sıra Kürdistan Bölgesi halkının maaşları meselesini soruyorlar. Bağdat’taki Kürt temsilcilerin bu konular hakkında ne yaptıklarını soruyorlar. Sorusuna ise Fuad Hüseyin;
‘’Bağdat'ta çalışmak güç dengesiyle yakından ilgili. Kürtler son zamanlarda Bağdat'ta zayıfladı, bu bir hata ve Kürtler arası iç çatışmalar da bu zayıflamayı etkiledi. Ama yine de şunu diyeyim; Ben eskiden Maliye Bakanıydım, söyleyin bana Kürdistan'ın maaşı bir gün gecikti mi? Son güne kadar yani 2020'nin dördüncü ayına kadar ben Maliye Bakanı idim. Bu süreçte Kürdistan'ın maaşı ödendi ve ondan sonraki süreçte sorun çıktı. Bu, Kürt temsilcilerin Bağdat'ta etkili olmadığı anlamına gelmiyor ama Kürt temsilciler de Bağdat'taki bu sistemin bir parçası ve orada bir rekabet bulunuyor. Bağdat'taki Kürt temsilcilere bu anlamda haksızlık yapılmasın. Kürt siyasi partileri arasındaki güç dengesi de doğrudan Kürt temsilcileri etkiliyor. Ama aramızda bir çatışma varsa, şüphesiz bu, onların Kürtlere karşı tutumunu etkileyecektir. Kürdistan Bölgesi ile ilgili tüm noktalar, diğer siyasi güçlerle diyalog içerisinde programın içinde kabul ettirilmiştir. Peki hükümet kurulursa bu nasıl uygulanır? Bu, yine Kürdistan siyasi güçleri ile Irak siyasi güçleri arasındaki güç dengesi ile ilgilidir. Bence yeni bir hükümet kurulursa bölgenin sorunlarıyla başa çıkma şekli farklı olacaktır.’’
Kerkük ve 140. madde neden unutuldu?
Fuad Hüseyin bu soruya ise şu cevabı verdi ; ‘’ Her şeyin, yani Kürdistan Bölgesi ile Bağdat arasındaki tüm sorunların yeni programda yer aldığını söyledim. Yeni programda bahsedilmeyen hiçbir sorun yok.’’
Röportajın tamamı için tıklayınız
