Güney Kürdistan’da, Musul\'un kuzey bölgelerindeki yerleşim birimlerinde Terör örgütü IŞİD ile Peşmergeler arasındaki çatışmalarda kontrolün, Kürdistan’ın silahlı gücü Peşmergelere geçmesi ardından sonra bir yandan göç diğer yandansa geri dönüşlerin yaşandığı belirtildi.
Bölgeden alınan bilgilere göre, Musul\'a bağlı Zummar, Tilkef, Rabia ve Keske gibi ilçe ve nahiyeler ile bunlara bağlı köylerde yaşanan çatışmalarda, Peşmerge güçlerinin bölgeye yerleşmesinin ardından IŞİD’e destek veren bölgedeki Araplar göç etti. Çatışmalar nedeniyle daha önce Duhok ve Hewler’e sığınmak zorunda kalan Kürtler ise evlerine dönmeye başladı. Kimi yerlerde Kürtlerin geri dönüşünde hızlılık yaşanırken bazı bölgelerde ise oldukça yavaş ilerleme kaydediliyor. IŞİD’in saldırı ihtimalinin yüksek olduğu yerler hala boş.
Terör örgütü IŞİD’in Peşmergeler karşısında yenilip geri çekilmesinden sonra hayatın yeniden normalleşme sinyallerinin verildiği Zummar\'da Kürt nüfusun yüzde 80\'ninin evlerine döndüğü ifade edildi. Zummar Nahiye Müdürü Müzahim Süleyman, IŞİD’den önce Araplarla Kürtlerin birlikte yaşandıkları yerleşim biriminde büyük bir değişimin olduğunu söyledi.
Zummar\'a geri dönüş
Çatışmaların başladığı 25 Ekim 2014\'te Arapların büyük kısmının Musul, Enbar ve Duhok\'a göç etmeyi tercih ettiklerini belirten Süleyman, \"Kürtler ise kontrolün Peşmerge güçlerine geçmesinden sonra evlerine dönmeye başladı. Bugün itibarıyla halkımızın yüzde 80-85\'i Zummar\'a döndü. Geri kalan 15 bin civarındaki vatandaşlarımızın da yakında döneceklerini düşünüyoruz\" diye konuştu.
IŞİD saldırılarından önce nahiye nüfusunun 118 bin olduğunu, çatışmalardan sonra birçok evin yıkıldığını ve Zummarlıların, evlerini terk etmek zorunda kaldığını hatırlatan Süleyman, demografik değişimin iyi bir sonuç olmadığını vurguladı.
Peşmerge güçlerinin bölgenin tamamını kontrol altına alarak, Sünni Kürt, Ezidi Kürdü ve Arap ayrımı yapmaksızın herkesi koruduğunu dile getiren Süleyman şunları söyledi:
\"IŞİD’den önce diğer halklarla burada birlikte yaşıyordu. Ancak şimdi aileler, milli ve etnik unsurlar paramparça oldu. Arapların neredeyse tamamı, (IŞİD’e yardım ve yataklık etmeyenler hariç) bölgeyi terk etti. Zummar\'a dönüp dönmeyecekleri de belli değil. Ancak Kürtler dönmeye başladı. Hayat belirtileri oluştu. Esnaf, dükkanlarını açıyor. Okullar eğitime başladı, sağlık ocakları hizmet veriyor. Mahkemeler ise yıkımlar için başvuruları alıyor. İleride tazminat haklarından olunmaması için kimin ne tür zarar gördüğünün tespiti yapılıyor. Şu anda elektrik, su, gaz sıkıntıları giderildi. Halk artık burada yaşayabiliyor. Yıkıma rağmen buradaki hayat, kamptakinden daha güzel.\"
\"IŞİD tehlikesi yok\"
Zummar Nahiye Müdürü Müzahim Süleyman, Musul\'un kuzeyindeki geniş bir bölgenin Peşmerge kontrolüne geçtiğini, terör örgütünün saldırılarının ise neredeyse bitme noktasına geldiğini söyleyerek, \"IŞİD tehlikesi artık yok. Bu bölgede yaşayan herkes, Musul vilayetine bağlıdır. Merkezi hükümetin sorumluluğu altında. Ancak merkezi hükümetin sunduğu hizmetler sıfırdır. Federal Kürdistan Bölge Yönetimi, hem burayı Peşmergeler aracılığıyla koruyor, insani yardım gönderiyor, hem de hizmet sunuyor. Irak merkezi hükümeti de Peşmergenin burada bulunmasına itirazda bulunmuyor. Çünkü, IŞİD’in nasıl bir vahşi örgüt olduğunu herkes yaşayarak gördü\" diye konuştu.
Bölgelerin imarı yıllar alabilir\"
Bölgede yaşayanların parasal olarak büyük sıkıntı çekmediğini zira merkezi hükümetin, anayasanın 140. maddesi kapsamındaki tüm bölgelerin bütçesini gönderdiğini vurgulayan Süleyman sözlerini şöyle tamamladı:
\"Memurların maaşı geliyor. İnsanlar o anlamda büyük sorun yaşamıyor. Fakat yıkılmış evler, dükkanlar, okul ve hastaneler var. Eskiden buralar için gönderilen belli bir bütçe vardı. Artık o rakamlar buraların yeniden imarı için çok düşük kalıyor. Zummar gibi bir nahiyenin yeniden inşası için 100 milyon dolar gerekiyor. Ancak Musul kurtarıldıktan sonra yeniden imar işlerine başlanabilir. Bu da yıllar alacak gibi. Fakat şunu da ifade edeyim. Burası hem ziraat yapılması bakımından zengin ve sulu arazilere hem de zengin petrol yataklarına sahiptir. İstenildiği takdirde eskisinden çok daha güzel ilçe ve nahiyeler imar edilebilir. Yeter ki şu terör belasından Kürdistan ve Irak kurtarılmış olsun.\"
Musul, 10 Haziran 2014\'te IŞİD’in eline geçti. İlk başlarda IŞİD ile Peşmergeler arasında herhangi bir çatışma yaşanmadı. Ancak 3 Ağustos 2014\'te IŞİD, Federal Kürdisttan Bölgesine saldırarak Musul\'un kuzeyinde birçok ilçe, nahiye ve köyü kontrolü altına aldı. Ancak daha sonra Peşmerge IŞİD ile çetin çatışmalara girdi ve kaybedilen bölgeleri tekrar denetimi altına almaşı başardı. Zummar da dahil olmak üzere Raiba, Tilkef ve Keske 25 Ekim 2014 tarihinde IŞİD’den geri alınmıştı.
