K24’ün Muna Kahveci’ye soruları ve verdiği yanıtlar şöyle:

12 Mayıs’ta Irak’ta bir seçim gerçekleşti. Bu seçim Kürdistan’ı nasıl etkiler, süreç nasıl gelişir?

Şimdi her parti kendi tabanına göre bu seçime katıldı. Seçim aynı zamanda bazı partiler için de sürpriz oldu. Bu partilerden bazıları fazla oy ve vekil bekliyordu, bekledikleri gibi olmayan partiler oldu.

Irak Türkmen Cephesi bütün Türkmenleri temsil ettiğini iddia ederek seçimlere katıldığını söylüyor. Siz ne düşünüyorsunuz?

Irak Türkmen Partisi Irak’taki bütün Türkmenleri temsil etmiyor. Hatta hiçbir parti bütün Türkmenleri temsil etmiyor. Her parti kendi tabanını temsil ediyor. Seçimden önce dedik ki “Bütün Türkmen partileri tek liste halinde seçime girelim” diye, kabul etmediler. En başta Türkmen Cephesi kabul etmedi.

Peki, siz nasıl seçime katıldınız?

Biz Türkmen Reform ve İlerleme Partisi olarak Kürdistan Demokrat Partisi’ne destek verdik ve onlarla beraber çalıştık. Bizimle beraber 6 parti daha KDP’ye destek verdi. Allah’a şükürler olsun Kürdistan Demokrat Parti birinci olarak Irak meclisine girdi. Ayrıca bizim parti listesinden Erbilli iki adayımız da KDP listesinden meclise girdiler.

Kerkük, Peşmerge Güçleri ve eski vali Necmedin Kerimi döneminde mi huzurlu ve güvenliydi, yoksa şimdi mi?

Çok açık net konuşuyorum. Peşmerge hangi bölgede olursa orada huzur, istikrar ve yaşam vardır. Bu seçimde de açık açık ortaya çıktı. Kerkük’ün güvenliği Kürdistan Bölgesi’ne ait olduğu zaman Türkmenler daha güvendeydi. Seçimlerde de sesleri gür çıkıyordu. Şimdi oy oranları düştü. Mesela eskiden Türkmen Cephesi’nin Irak’ta 3 sandalyesi vardı bu seçimde 1’e indi. O da protestolar yaparak aldı ve bazı partilerle ittifak yaparak aldı. Yoksa onu da kaybediyordu. Burada Kürtlere karşı düşmanlık yapan hiçbir zaman kazanamaz, kaybeder. Bizim birlik içerisinde yaşamaya ihtiyacımız var.

Türkiye’deki bazı medya grupları başkan Barzani ve Peşmerge’nin Kürdistan’daki Türkmenlere zulüm yaptığını yazıyor zaman zaman. Siz ne düşünüyorsunuz bunlar doğru mu?

Bunları reddediyorum. Asla böyle bir şey yok. Tamamen asılsız. Yanlış bilgi veriyorlar onlara. “Türkmenler baskı altında, Türkmenlere işkence yapılıyor” gibi… Bu yanlış bilgileri de genellikle Türkmen Cephesi Ankara’ya veriyor. Türkiye’yi aldatıyorlar. Türkiye’nin Kürdistan’a karşı politikasını olumsuz etkilemek için böyle olmayan şeyleri uyduruyorlar.

Türkmen Cephesi’nin Irak ve Kürdistan’da etkisi ne kadar?

Türkmen Cephesi Irak ve Kürdistan’daki bütün listeleri toplamda 600 oy aldı. Erbil’de bir sandalye bile alamadı. Kerkük’te çok zor bir tane alabildi.

Türkmenler, Irak’ta yeni hükümet kurma yolunda Kürtler ile hareket edebilir mi?

Seçimden sonra Kürdistan Demokrat Partisi Irak ile diyalogları başladı. Bizler de Türkmenler olarak Bağdat’ta herhangi bir görev verilirse KDP’nin yanında yer alırız.

Partinizin Irak’a karşı şartları var mı?

Şimdi biz KDP’ye destek vermeden önce bizim için iki önemli konu vardı. Bunlardan birincisi; Peşmerge Güçleri’nin, Irak silahlı güçleri seviyesinde bir güç olarak tanınması ve bunun anayasada tasdik edilmesi lazım. İkinci önemli konu ise; 140. Madde’de yer alan “tartışmalı bölgeler” dediğimiz yerlerin anayasada yer alması…

Irak’ta cumhurbaşkanlığı adaylığı da konuşuluyor. KDP ‘biz de talibiz’ diyor. Siz bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Cumhurbaşkanı şimdiye kadar YNK’ye verilmişti. Son günlerdeki konuşmalara baktığımda sanırım bu sefer KDP de cumhurbaşkanlığını istiyor. Bence KDP haklı çünkü ne fazla sandalyeyi onlar elde etmiş. Şunu da unutmayalım; Irak’ta seçime katılan bütün siyasi partiler Başbakan Haydar Abadi’nin partisi de dahil ittifak yaparak seçime katıldılar. Onun için Irak genelinde tek başına seçime katılıp ve birinci olan parti Kürdistan Demokrat Partisi’dir.

Kerkük başta olmak üzere tartışmalı bölgelerin seçimleri nasıl geçti? Ezidiler “oylarımız sayılmadı” diyor.

Şimdi Ezidilerin oyları sayılmaması siyasi bir oyunun sonucudur. KDP Musul’da birinci olmasına rağmen birincilik vermediler, Abadi’nin partisini birinci yaptılar. Ezidiler de Irak vatandaşı, oylarının sayılması lazımdı. Seçim komisyonu, Ezidilerin KDP’ye oy verdiklerini bildiği için oy sandıklarını sayım hanesine getirmedi.

KDP’ye destek verdiğiniz için Türkmen Cephesi sorun çıkarıyor mu?

Ben Türkiye vizesini almak istedim. Türkmen Cephesi beni Türkiye’ye şikâyet etti, vizemi durdurdular. Gerekçe de 25 Eylül 2017’deki bağımsızlık referandumuna destek vermem.

16 Ekim Kerkük işgali öncesinde ve sonrasında Türkiye’nin yaklaşımını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kerkük konusu çok hassas. Kerkük ne Türkiye’nin, ne de İran’ın değildir. Kerkük Irak’ın bir şehridir. Anayasa şartları yerine getirildiği zaman Kerkük Kürdistan’ın olacaktır.

Kerkük yeniden Kürtler’in yönetimine geçer mi?

Referandumda Kerkük’te Kürtler, Türkmenler ve Araplar oylarını kullandı ve yüzde 80’e yakın oranda “evet” çıktı. Dolaysıyla, Kerkük’ün Kürdistan’a bağlanması için elimizde bir belge var. Referandum bir belge gibidir. Şimdi resmi olarak Kerkük Kürdistan’ın bir parçasıdır. Bunun daha rahat bir şekilde Kerkük’ün Kürdistan’a bağlanması için Irak anayasanın 140. Maddesi’ni uygulanmasını bekliyoruz. Eğer 140. Madde’nin şartları yerine getirilirse, Kerkük, Musul da dâhil bütün tartışmalı bölgeler Kürdistan’a bağlanacaktır.

Türkmence Kürdistan’da resmi dil, değil mi?

Evet, Kürdistan’da Türkçe resmi dildir. Çünkü başta valilikler olmak üzere Türkmenlerin yaşadığı her yere Türkçe resmi olarak vardır. 2015’te biz mecliste bir yasa çıkardık. Bu yasada Türkmenlerin hakkı diye Türkçe’nin resmiliği de içerisinde vardı.

Peki, Türkmenlerin ana dili Türkçe, Irak’ta da resmi dil olarak tanınmış mı?

Hayır, Irak’ta bırak Türkçe’nin resmi olması, Türkçe bir tabela bile görmedim.

Son olarak ne söylemek istesiniz?

Biz buradaki Türkmen milleti olarak Kürdistan’daki bu istikrar bozulmasın diye herkesin huzur içerisinde yaşamasından yana olmayız. Bununla beraber Peşmerge Güçleri’ne destek olmamız lazım. Onlar sadece Kürtlerin değil, Kürdistan’daki bütün milletlerin silahlı ve koruyucu gücüdür. Çünkü onlar sadece Kürtler için canlarını feda etmiyor, burada özellikle Kerkük ve bütün tartışmalı bölgelerde yaşayan bütün milletler için şehit oldular. Bizim askeri gücümüz Peşmerge Güçleri’dir. Allah onların yardımcısı olsun.

MUNA KAHVECİ / PORTRE

1978 doğumlu olan Muna Kahveci, Erbil Türkmenlerinden. Cihan Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu. Asıl mesleği avukatlık olan Kahveci Türkmen Reform ve İlerleme Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve Kürdistan Parlamentosu üyesi. Kahveci, 2010 yılında beri evli ve bir çocuk annesi.