Tuzhurmatu yada Hurmatu, Selahattin vilayetinde hizmetten en çok muaf tutulan ilçesi. Hurmatu’da 16 Ekim olaylarının izleri hala canlı. İlçe nüfusunun çoğunluğu Kürt ancak demografik yapı değiştiriliyor. Kürtler topraklarının işgal edildiğini söylüyor.

16 Ekim 2017’de Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne (YNK) bağlı peşmerge birliklerinin çekilmesiyle Iraklı güvenlik güçleri ve Şii Heşdi Şabi milislerinin kontrolüne giren Selahaddin vilayetine bağlı Tuzhurmatu ilçesinde de durum Kerkük’tekinden farklı değil.

16 Ekim'den sonra Şiiler tarafından Hencire Dağları'nın zirvesinde inşa edilen İmam Ali'nin türbesine giden Rudaw ajansı ekibinin aktardığına göre, türbenin boş olduğu, içinde Kur’an-ı Kerim’den başka hiçbir şey olmadığı ve türbenin inşası için çevresinde Kürtlere ait yaklaşık 840 dönüm araziye el konulduğu kaydedildi.

Şiilerin Hz. Ali iddiası

Şiiler, "Hurmatu'ya gelen İslam'ın dördüncü halifesi Hz. Ali bu dağda oturuyor" görüşünü savunuyor. Ancak Kürtler bu rivayetin doğru olmadığını söylüyor.

Hurmatu'nun tanınan şahsiyetlerinden Hasan Germiyani ise “Hz. Ali’nin (Allah ondan razı olsun) Hurmatu’ya geldiği yönündeki söylentiler doğru değil. Aslında Mam Ali (Ali Amca) zamanla büyütülüp İmam Ali’ye dönüştürülmüş. Aslında bu bölge bir turizm alanı olan geçmişte Newroz ateşi yakıldı. Ama artık Maliye Bakanlığı'nın mülkü olarak Şii vakfına devredilmiş” dedi.

Tuzhurmatu’nun Kürt Kaymakamı Şelal Abdul, 25 Eylül 2017’deki Kürdistan bağımsızlık referandumunu desteklediği gerekçesiyle 18 Ocak 2018’de görevinden alınarak, yerine Bedir Tugayları’na bağlı Şii Türkmen Hasan Zeynel Abidin atanmıştı. O süreçten sonra ilçedeki bütün resmi makamlarda bulunan Kürtler görevlerinden uzaklaştırıldı.

Kürtler seçimlere hazırlanıyor

Irak’ta bu ayın sonunda yapılacak olan yerel seçimler için üç Kürt adayın her biri ayrı bir ittifak adına yarışacak.

Adaylardan biri olan Yasin Muhammed, “Ne yazık ki Hurmatu'nun içinde bulunduğu durum hiç de iyi değil ve Araplaştırma çarkı arasında öğütülüyor. Bir yanda Sünni Araplar topraklarımıza, tarımımıza, bölgelerimize göz dikmişp, diğer yanda Şii Türkmenler. Dolayısıyla biz Hurmatu'daki Kürtler olarak bu seçimde temsilcimizi atamalıyız çünkü eğer çoğunluk olarak temsilcimiz olmasa bu bu millet olarak burada var olmadığı anlamına gelir" diye konuştu.

Hurmatu'da idari görevlerin tamamına Şii Türkmenler veya Sünni Araplar atanmış. İlçedeki Kürt partileri ise, "Vilayet meclisi seçimlerinde daha fazla sandalye kazanamazsak topraklarımızı kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırız” diyor.

Mecliste eşitlik sağlanıyordu

16 Ekim olaylarından ön ce Tuzhurmatu İlçe Meclisi Kürt, Arap ve Türkmenlerden oluşan toplam 21 üyeden oluşuyordu. Meclisteki her bileşen 7 üyeye sahipti.

Iraklı güçler ile Heşdi Şabi milislerinin Kerkük ve tartışmalı bölgelere girmesiyle çok sayıda Kürt evini terk etmek zorunda kaldı. Sadece Tuzhurmatu’da 2018’de yaklaşık 8 bin aile göç etti.

Selahaddin vilayetine 140 kilometre uzaklıkta bulunan Tuzhurmatu’nun köyleri dahil toplam 220 bin kişilik bir nüfusa sahip. İlçenin yüzde 55’ini Kürtler, yüzde 15’ini Araplar ve yüzde 30’unu Türkmenler oluşturuyor.

Daha önce Kerkük’e bağlı olan ilçe, Saddam Hüseyin döneminde “Araplaştırma” politikası kapsamında Selahaddin’e bağlanmıştı.