Güney Kürdistan halkı 28 yıl önce, 5 Mart 1991’de Süleymaniye’ye bağlı Raniye kentinden Saddam Hüseyin’in Baas rejimine karşı büyük bir ayaklanma başlattı.

Ayaklanmanın (Raperin) ilk günü Çwarkurna, Bıtwen Ovası, Haciawa ve Serkepkan bölgeleri kurtarıldı. Ertesi gün (6 Mart), Süleymaniye’ye bağlı Bazyan ve Pışder Ovası bölgeleri Saddam’ın askerlerinden temizlendi. 7 Mart günü Süleymaniye halkı ayaklanarak, sabaha karşı Emniyet Müdürlüğü ve Selam Karakolu’nu ele geçirdi. Raperin, üçüncü gününde, Çemçemal, Halepçe, Arbat, Zarayan ve Piramagrun’ya sıçradı.

Aynı gün içinde Süleymaniye – Kerkük anayolu peşmergelerin kontrolüne geçti. 9 Mart’ta Koye (Köysancak) Şaklawa ve Basımra ilçelerinde halk ayaklandı. Erbil’e bağlı Soran ilçesi, Haci Omaran, Mergasor, Çoman, Spılk, Halifan, Herir, Batas, Masif, Taktak, Ağcalar ve Karahancir halkıda rejime karşı bayrak kaldırdı.

11 Mart günü Erbil halkı ayaklandı ve aynı gün içinde Kesnazan, Bınaslawa, Daratu, Kuştepe, Şawes, Birzin, Malaomer, Cadide, Topzawa, Kewrgosk, Bahırka ve Berhuştır bölgelerinden rejim güçleri çıkartıldı. Hanakin ve Celavla ilçelerinin yanısıra Musul’a bağlı Mahmur ve Duhok’a bağlı Akre, Bıcil, Surçi bölgeleri, Barderaş, Cinarte, Zırebar ve Şeyhan bölgeleri kurtarıldı. 13 Mart’ta Zaho, Slevan, ayaklanırken, Kerkük’e bağlı Perde nahiyesi, Germiyan’da ise Kalar ve Cabara bölgeleri rejimden alındı.

Duhok halkı 14 Mart ayaklanarak, Zaweta, Sarsang, Deraluk, Şiladze, Amediye ve Bamarne bölgelerinde kontrolü sağladı. 15 Mart’ta Sımel halkı, 16 Mart’ta Serbaşah, Karaçuh ve Mahmur, 18 Mart’ta Perde ve etrafı, 19 Mart’ta Kerkük bölgesi Baas’tan arındırıldı.

Kerkük halkı 20 Mart’ta ayaklanarak kent merkezinden Saddam rejimini attı. 21 Mart’ta Kerkük’te Newroz ateşi yanarken, kentteki Halid karargahında çatışmalar devam ediyordu.

Peşmerge’nin desteğiyle halkın Baas rejimi zulüme karşı başlattığı ayaklanma neticesinde halkın ve siyasi güçlerin birliği sağlandı. Bu sayede kısa bir zaman diliminde Güney Kürdistan topraklarının büyük bölümü kurtarılarak, işgale son verildi.

Raperin’den bir yıl sonra Kürdistan siyasi liderliği, yönetimde demokrasi sistemini uygulmaya başladı.19 Mayıs 1992’de, ilk kez parlamento seçimleri yapıldı. Bütün sorunlara ve yaşanan olumsuzluklar karşısında bu gelişme, Güney Kürdistan’da Kürtler adına önemli bir kazanım olarak tarihe geçti. Çünkü tarih boyunca Kürtler ilk kez kendi parlamento ve hükümetlerini kurmayı başarmıştı.

Kürdistan’ın kendi kendini yönetebilmesi ve farklı alanlarda projelerin hayata geçirilmesi haricinde, Kürt liderliği, uluslararası diplomaside de ilişkilerini geliştirmeyi, Kürtlerin haklarını dünya siyaset merkezlerine duyurmayı başardı.

Büyük ayaklanmanın 28’inci yıldönümünde Kürdistan’da yeni hükümetin kurulması çalışmaları sürüyor. Kürdistan, Irak’ın diğer bölgelerinde göre gerek siyasi gerekse de ekonomik anlamda istikrarıyla dikkat çekiyor.

Bugün, birçok bölgede, ayaklanmanın yıldönümü dolayısıyla etkinliklerin düzenlenmesi bekleniyor.