Cambridge Üniversitesindeki bir İngiliz arkeoloji ekibi, Şaneder Mağarası'nda kafatası yüzlerce parça halinde keşfedilen ve Shanidar Z adı verilen 75 bin yıllık Neandertal kadının yüzünü yeniden yaratmıştı. 

Mergasur Arkeoloji Ofisi Başkanı Soran Emir, 20 Nisan 2025 Pazar günü K24’e verdiği demeçte, “Cambridge Üniversitesinden bir ekip tarafından 2018 yılında Şaneder Mağarası'nda keşfedilen Neandertal kadının kafatasının bu yıl sonuna doğru Kürdistan Bölgesi'ne geri getirilmesi bekleniyor.” dedi. 

Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin 2014 yılından bu yana Cambridge Üniversitesi ile bir anlaşması bulunduğunu kaydeden Soran Emir, anlaşma kapsamında mağaranın yakınına, mağarada bulunan tüm eserleri saklayacak bir müze inşa edildiğini kaydetti. 

Soran Emir, “Üniversite şu anda müzenin tasarımını yapıyor. Bu yıl sonuna kadar çalışmalar tamamlanırsa Shanidar Z'nin kafatasını buraya koyacağız. Aksi takdirde Erbil'deki Paytext müzesine koyacağız.” diye konuştu. 

Şaneder Mağarası, Soran Bağımsız İdaresi'nin Mergasur ilçesindeki Bradost Sıra Dağlarında yer almaktadır. Bölgenin en eski ve en büyük mağaralarından biri olarak kabul ediliyor.

Cambridge Üniversitesinden Paleoantropolog Dr. Emma Pomeroy, 9 Mayıs 2024’te Kurdistan24 muhabirinin kendisine çalışmaları hakkındaki yönelttiği birkaç soruyu yanıtladı.

-Şaneder Mağarasında, bir Neandertala ait kafatasını bulduğunuz süreci bize anlatabilir misiniz?

“Son keşfimiz, bundan yaklaşık 75 bin yıl önce ölen bir Neandertal kadınının iskeleti. O, muhtemelen Neandertaller için iyi bir yaş olan kırklı yaşlarında ölen yaşlı bir kadındı. Geçtiğimiz birkaç yılda, gelecek nesillerin öğrenmesi ve araştırması için parçaları toplayıp korumak için uzun zaman alan zorlu ve meşakkatli bir iş gerçekleştirdik.”

-Hala söz konusu proje üzerinde çalışıyorsunuz, yayınlanacağınız başka ne kaldı?

“Biz projenin farklı şeyleri üzerinde çalışıyoruz. Shanidar Z ve Neandertallerin kendileri, nasıl yaşadıkları ne yaptıkları ve ne yedikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için çalışıyoruz. Ayrıca Neandertallerin ve modern insanın mağaralardaki davranışları üzerinde de çalışacağız. Neandertaller mağaralarda yaşadı, daha sonra modern ve bizim gibi insanlar da mağaraları kullandı, bunun nasıl yaşandığını anlamaya çalışıyoruz. Neandertaller ve modern insanlar aynı anda mağaralarda mı yaşadılar? Yoksa Neandertallerin yok olmasından sonra yerlerine hiçbir temas olmadan modern insanlar mı geldi? Mağaradaki geçmiş yaşamla ilgili hala cevaplanması gereken birçok soru var.”

-Neandertallerin Sırrı adlı bir belgesel çekildi. Bu kimin fikriydi ve belgeselin yapımının arkasında kim vardı?

“Belgeselin yapımcılığını BBC'nin Doğa Tarihi Bölümü üstlendi. Belgesel onların fikriydi ve Netflix'e sundular, o da yayınladı ama fikir BBC'ye aitti ve yaptılar.”