Dünyanın gözü haftalardır Rusya-Ukrayna sınırında. Tüm diplomatik çabalara rağmen bölgedeki tansiyon düşürülemiyor. Başta ABD olmak üzere Batılı güçler Ukrayna'da olası bir Rus saldırısının her an başlayabileceği mesajını veriyor.
Olası bir işgal veya savaş durumundan tüm dünyanın etkileneceği artık kabul edilen bir gerçek.
Coğrafya ve tarih
Karadeniz’in kuzeyinde bulunan ve “Doğu Avrupa” denilen coğrafyada yer alan Ukrayna’nın kuzeydoğusunda Rusya, kuzeybatısında Belarus, batıda Polonya, Slovakya ve Macaristan, güneybatıda Romanya ve Moldova bulunuyor. Ayrıca güneyde Azak Denizi'ne kıyısı bulunuyor.
Tarihçiler, modern Ukrayna topraklarının MÖ 32.000 yılından beri yerleşim yeri olduğuna inanıyor. Ukrayna'nın eski Slav dilinde "sınır ülkesi" anlamına geldiği düşünülüyor. Eski zamanlarda Ukrayna'ya Rutenya da denildiği biliniyor. Tarih tezlerinde kabul edilen en yaygın görüş; Ukraynalıların, Rusların ve Belarusların (Beyaz Rusların), tahminen 14-16. yüzyıllarda Doğu İslav kavimlerinden kaynaklanmış olmaları şeklindedir. Günümüz Ukrayna'sında yaygın kaynaklar ise aslında Rusların Ukraynalılardan kaynaklandığını iddia ediyor.
Ancak tarihi araştırmalar, Ukrayna topraklarının, Slavlar'dan önce sırayla İskitler, Hunlar, Hazarlar, Kıpçaklar, Peçenekler, Kumanlar, Oğuzlar ve Osmanlı Devleti tarafından kontrol edildiğini doğruluyor.
Ukraynalı tarihçinin Kürt tezi
Ukraynalı tarihçi ve dilbilimci Dr. Valentyn Stetsyuk yıllar önce Kürtlerin Karadeniz'in kuzeyindeki varlığıyla ilgili yazdıklarıyla gündeme gelmişti.
Osman Karatay tarafından Türkçeye çevrilip Karadeniz Araştırmaları dergisinde yayınlanmış "Kürtlerin Karadeniz'in Kuzeyindeki Anayurdu" adlı çalışmada, Ukrayna'daki 250'ye yakın yer adının Kürtçe olabileceğini ve bu yer adlarının daha çok Ukrayna'nın Hmelnitski (48 yer ismi), Vinnitsa (44 yer ismi) ve Ternopolski (38 yer ismi) illerinde bulunduğu belirtiliyor.
Karadeniz Araştırmaları Merkezi (KARAM) tarafından yayımlanan derginin 2006 yılında çıkan 8’inci sayısında Dr. Valentyn Stetsyuk, Kürtler’in, ilk çağlarda (M.Ö. 1000’ler)Batı Ukrayna da Ternopil merkezli bir yönetim kurduğunu yazıyor.
Araştırmacı Dr. Stetsyuk, Ukrayna’dan Rusya’ya, Azerbaycan’dan Türkmenistan’a ve Kırgızistan’a kadar olan Kafkas coğrafyasında halen Kurmanç lehçesi ile konuşan binlerce Kürt köy bulunduğuna dikkat çekiyor.
Çuvaş dilinde fazlasıyla Kürtçe kelime bulunduğunu ortaya çıkaran Dr. Stetsyuk, Batı Ukrayna’daki bir çok eski yerleşim yerlerinin Kürtçe adlarının bugüne kadar korunmuş olduğu ortaya koyuyor.
Dr. Stetsyuk a göre Kürtçe yer adlarının büyük kısmı Dinyester ırmağı ile Kemelnitsky ormanlık bölgesi arasında yer alıyor.
Ukraynalı tarihçi, Dinyester Irmağının kolları olan “Djurin” ve “Bariş” isimlerinin Kürtçe olduğunu, yine aynı bölgede yer alan Bahlayki, Buhlay, Jvan kent isimleri ile, bir dönem bu bölgede kurulmuş Kürt topluluğa ait yönetimin başkentinin isminin de Kürtçe “Ternopil” olduğunu belirtiyor.
Ayrıca Kürtçe toponimlere Jitomir, Çernigov, Poltav, Volini ve Povenşin bölgelerinde de rastlanılmaktadır.
Günümüzde Kürtler
20. yüzyılda gerek Sovyetler Birliği ve gerekse de çöküş döneminin ardından Kürtlerin Ukrayna'ya göç ettiği biliniyor.
Günümüzde Kürtler ağırlıkta başkent Kiev, Odessa, Xarkov, Nikolayev, Kherson, Zaporojye, Donestk ve Kırım bölgelerinde yaşıyor.
Ukrayna’da 15-20 bin civarında Kürt yaşadığı tahmin ediliyor. Ancak bu konuda resmi bir veri bulunmuyor.
