Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’na sunulan tasarıda Türkiye ile tarihi müttefiklik ilişkisi vurgulandı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a Rusya ile Türk-Amerikan ortaklığını ve Türkiye’nin NATO’daki rolünü tehlikeye atabilecek askeri bir ilişkiden kaçınması çağrısı yapıldı. Tasarıda Türk hükümetine Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi almak için yapılan anlaşmanın iptal edilmesi çağrısında bulunuldu.

“S-400’ler alınırsa ABD Kongresi seyirci kalmaz”

Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nun Demokrat Partili Başkanı Eliot Engel “Bu karar ABD Kongresi’nin ülkemizin Türkiye ile tarihi ilişkisine taahhüdünü gösteriyor. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önemli NATO müttefikimizi götürdüğü yönden endişeliyiz. Demokrasi, sivil toplum ve özgür basına yönelik saldırıları kaygı verici. (Rusya Cumhurbaşkanı) Vladimir Putin ile samimi durmak kabul edilemez. ABD Kongresi Erdoğan’ın Rusya’dan S-400 füze savunma sistemini alması halinde boş oturmayacak. Bu tasarı Erdoğan’a ‘Bu yolda gidersen ciddi sonuçlarla karşı karşıya kalacaksın’ mesajını net şekilde veriyor” ifadelerini kulllandı.

“Türkiye tercihini yapmalı”

Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nun Cumhuriyetçi kıdemli üyesi Michael McCaul da “Türkiye uzun süredir Amerika’nın müttefiki. Ancak bir tercih yapmak zorunda. Ankara’nın Rus füze sistemini alması halinde Amerika derhal yaptırım uygulamalı ve Türkiye’yi de F-35 programından çıkarmalıdır. Her iki partinin de destek verdiği karar tasarısı Türkiye’nin seçimini yapması gerektiği konusunda Kongre’den gelen açık bir mesaj olarak algılanmalı. Türkiye Rusya ile mi ortak olacak yoksa NATO müttefikleriyle mi? Umarım Erdoğan doğru kararı verir. İttifakımızın geleceği buna bağlı” şeklinde konuştu.

Temsiciler Meclisi’nin Demokrat Çoğunluk lideri Steny Hoyer “Türkiye’nin liderlerinin NATO ile Batı’dan ve ittifakı birleştiren ortak demokratik değerlerden uzaklaşmasından endişeliyiz” dedi.

Cumhuriyetçi Kongre üyesi Kevin McCarthy de “Türkiye’ye verilen mesaj açık. Türkiye’nin S-400’leri alması halinde F-35’leri almaması konusunda geniş tabanlı ve her iki partinin de desteğini gören bir mutabakat söz konusu. Bunun Amerika’nın ulusal güvenlik çıkarlarına yönelik çok ciddi sonuçları olur. Türkiye bu alımı iptal etmeli ve bunun yerine birlikte çalışmanın ortak çıkarımıza olduğu alanlarda Amerika ile işbirliği yapmalıdır” ifadelerini kullandı.

Tasarıya destek veren Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu Başkanı Jerrold Nadler da, “Türkiye Putin’le hareket etmek ve kendi halkının haklarını bastırmak gibi bir tehlikeli yolda ısrar edemez. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rus yapımı hava savunma sistemleri Amerika’nın güvenliğini tehdit eder ve müttefiklerimize zarar verir” diye konuştu.

“Yasalarımızı uygulamalıyız”

Tasarıda imzası bulunan Cumhuriyetçi Kongre üyesi Doug Collins de “Amerika ve Türkiye’nin güçlü ilişkileri oldu ancak Türkiye’nin Rus hava savunma sistemini alma planlarını görmezden gelemeyiz. Türkiye’nin Rusya’dan askeri teçhizat alma planı NATO’daki yerine zarar veren güvenlik riskleri taşımakta. Kendi ülkemizin güvenliğini ve NATO müttefiklerimizin güvenliğini korumak amacıyla, Rus savunma şirketleri ya da istihbaratıyla iş yapanlara yaptırım uygulanması dahil yasalarımızı uygulamalıyız” değerlendirmesinde bulundu.

Temsilciler Meclisi’nde F-35 yasa tasarısı

Temsilciler Meclisi Tahsisat Komisyonu’nun gündeminde de Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı füze savunma sistemi S-400’lerle ilgili tartışma vardı. Komisyon, savunma bütçesine yönelik kapsamlı bir harcama tasarısına, Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının teslim edilmesini engelleyen bir madde ekledi. Tasarı bugün komisyonun alt komitesinde görüşüldü.

Temsilciler Meclisi Tahsisat Komisyonu’nun tasarısına eklenen madde, F-35’lerin Türkiye’ye teslim edilmesi için federal bütçeden kaynağın kullanılmasını yasaklıyor. ABD’de Kongre sıklıkla federal hükümet bütçesi üzerindeki denetimini bütçe kaynaklarının kullanımını yasaklayarak politika etkileme aracı olarak kullanıyor. Böyle bir durumda söz konusu tasarı F-35’lerin Türkiye’ye gönderilmesi konusunda yakıt ya da pilotlar için bütçeden harcama yapılmasını imkansız kılacak.

Washington’un diğer NATO üyesi olan müttefikleri gibi Türkiye de F-35 savaş uçaklarının üretiminde hem alıcı hem de ortak. Ancak Amerikalı yetkililer Türkiye’nin Rus sistemini satın alma kararının Lockheed Martin tarafından üretilen F-35’lerin güvenliğine yönelik bir risk teşkil ettiğini savunuyor.

Bu konuda iki ülke arasında yaşanan anlaşmazlık Washington ve Ankara arasındaki ilişkileri germiş durumda.

Temsilciler Meclisi Tahsisat Komisyonu Savunma Bakanlığı’na kaynak sağlayan büyük tasarıyı görüşecek. F-35’lerle ilgili madde 690 milyar dolarlık yasa tasarısının küçük bir bölümü.

Reuters haber ajansı F-35’lerle ilgili bu tasarının ne zaman yasalaşacağını ya da yasalaşıp yasalaşmayacağını söylemek için henüz erken olduğunu belirtiyor. Tasarının yasalaşması için öncelikle Demokratlar’ın kontrolundaki Temsilciler Meclisi’nden daha sonra da Cumhuriyetçiler’in çoğunlukta olduğu Senato tarafından kabul edilmesi gerekiyor.

Tasarının yasalaşması için savunma için Temsilciler Meclisi’ndeki Demokratların sunduğundan daha fazla kaynak yani yaklaşık 750 milyar dolar talep eden ABD Başkanı Donald Trump’ın da imzalaması gerekiyor.

Temsilciler Meclisi Tahsisat Komisyonu’nun internet sitesinde söz konusu savunma tasarısına ilişkin olarak yer alan 14 Mayıs tarihli basın bildirisinde son madde olarak tasarının F-35’lerin Türkiye’ye transferini yasakladığı, bunun da amacının ABD teknolojisini Rus füze sistemleri karşısında riske atmamak olduğu belirtiliyor.

Tasarının kapsamlı metninde de ilgili bütçe kaynağının “F-35 hava araçları ya da F-35 silah sistemlerinin Türkiye Cumhuriyeti’ne teslimi için kullanılmayacağı” ifade ediliyor.

Temsilciler Meclisi Tahsisat Komisyonu’nun sayfasındaki basın bildirisine göre, tasarı 90 adet yani talep edilenden 12 adet daha fazla F-35 savaş uçağı için toplam 8,7 milyar dolarlık kaynak ayrılmasını öngörüyor.