ABD'de Cumhuriyetçi Parti'nin basındaki kalesi kabul edilen The National Interest (NI) yayın organındaki analiz yazısında Amerikan istihbarat kaynaklarından elde edilen bilgilere yer verildi. Bu bilgilere göre İran'a bağlı çok sayıdaki vekil ordular ve örgütler tüm Orta Doğu'da kargaşa çıkarıyorlar ve direktifler doğrudan Tahran'dan geliyor. Yayın organı Azerbaycan ve Pakistan'ın da İran'ın bölgedeki 'gölge savaşından' etkilendiğini dile getirdi. İstihbarat kaynakları Çin'in de Ukrayna'da benzer vekil ordu ya da askeri şirket kurmak için İran ile iletişim halinde olduğunu iddia etmekteler.

Ürdün hedefte

ABD istihbarat raporlarına göre İran, Lübnan'da Hizbullah ile İsrail'i ateş çemberinde tutuyor ve Suriye'deki iç savaş için de Devrim Muhafızları'nın bölgeye yerleşmesini sağlıyor. Raporlardaki iddialara göre Yemen'de Tahran'dan destek alan Husiler de bir yandan ülkedeki iç savaşın bir parçası durumunda diğer yandan ise Kızıl Deniz'deki ticareti tehdit ediyor. Tahran ayrıca Irak'ta hükümette etkin Şii vekilleri etkiliyor ve CIA'ye göre Ürdün'de de krallığa karşı silahlı militan örgütü yaratmanın eşiğindeler.

Bakü'yü karıştırmak istiyorlar

CIA analizcilerine göre İran ayrıca Azerbaycan'da olası tüm istikrarsızlık girişimlerini de besliyor. Raporlara göre İran, 2020 yılında gerçekleşen İkinci Karabağ Savaşı'nda da Ermenistan'ı destekledi. İstihbarat raporlarına göre tüm bu girişimlerin farkında olan Bakü de kendi önlemlerini alıyor ve ülkedeki İran ajanları ve istihbarat ağlarını çökertiyor. Azerbaycan'daki operasyonlarda tutuklananlar arasında İran'ın ülkede desteklediği yapılanma olan Hüseyniyyun üyeleri de bulunuyor.

Avrupa'ya uzanıyor

NI'ın iddiasına göre ilgili istihbarat raporlarında İran'a ilişkin örnekler de sunulmakta. Raporlara göre Irak hükümetindeki Şii diplomatlar bir süredir Vatikan'dan Paris'e kadar Avrupa'daki İran diplomatik misyonlarına atanıyorlar. Raporlarda Irak'ın bir sonraki UNESCO Daimi Temsilcisi'nin de Şii kökenli olacağının altı çizilirken atanan isimlerin doğrudan İran Devrim Muhafızları tarafından desteklendikleri iddia edilmekte.

Çin vekil ordu peşinde

ABD merkezli uluslararası savunma yayın kuruluşu Defense One da konuya ilişkin bir analiz yazısı yayınladı. Yazıda Çinli yetkililerin İranlı yetkililerle iletişim halinde oldukları ve Pekin'in vekil ordu kullanmaya ilişkin bilgi aldığı iddiasına yer verildi. Amerikan istihbarat kaynaklarına göre Çin vekil orduların nasıl kurulduğu ve hangi amaçla çalıştırıldığı gibi noktaları öğrenmek istiyor. İddiaya göre Pekin'in amacı ise Ukrayna'da kendi vekil ordusunu kurmak.

Raporlara göre Çin'in hali hazırda paralı askeri şirketleri bulunuyor ancak Rusya ve İran'dan farklı olarak Çinli şirketler danışmanlık misyonuyla yurt dışında silahsız olarak faaliyet gösteriyorlar. ABD'li yetkilileri endişelendiren nokta ise Çin'in olası askeri şirketlerinin Rusya'da Wagner'in yarattığı etkiden çok daha “tehlikeli faaliyetlere” girme olasılığı.

/haberglobal