ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, geçen hafta, İran’ın 2015 nükleer anlaşması kapsamındaki taahhütlerini askıya almasını gerekçe göstererek 2231 sayılı karar kapsamında bu ülkeye uygulanan yaptırımları geri getirme sürecini başlatmak için BMGK Dönem Başkanlığı’na başvurmuştu.
BMGK’nın bugünkü toplantısı sırasında Fransa, Almanya, İngiltere, Çin, Rusya, Güney Afrika ve bazı diğer ülkeler, ABD’nin nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çıkması ve artık anlaşmanın bir tarafı olmaması nedeniyle yaptırımları geri getirme mekanizmasını başlatma hakkına sahip olmadığını ifade etti.
ABD, nükleer anlaşmadan çıkmalarına rağmen, 2231 sayılı kararda adları geçtiği için mekanizmayı başlatma hakkın sahip olduğunu savunuyor.
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, BMGK Dönem Başkanı Djani’den, bu konudaki tutumunu açıklamasını ve ABD’nin başvurusunu değerlendirmesini istedi.
Djani, BMGK toplantısında, “Birçok üye ülkeden mektuplar aldım. Bu konuda belli bir tutuma sahip bir üyenin olduğunu ve farklı görüşe sahip çok sayıda üye ülkenin olduğunu görüyorum. Benim görüşüme göre, Konsey’de konsensüs yok. Böylelikle başkan olarak bu yönde hiçbir işlem yapmam” dedi
Diğer yandan Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya ise, “Bugünkü tartışma, BMGK üyelerinin büyük kısmının duruşunu net bir şekilde sergiledi. Hepsi, nükleer anlaşmanın korunması gerektiğini savundu. Nükleer anlaşmanın devam etmesi, ABD dahil tüm uluslararası toplum için önemli” ifadesini kullandı.
Nebenzya, “Umarım, ABD bunu sonunda anlayabilir ve yasadışı olmanın yanı sıra beklediği sonuca ulaştırmayacak bu yolu takip etmez” diye konuştu.
ABD, İran'a Yönelik BM Yaptırımlarını Geri Getirmek İstiyor
BMGK'nın İran'a 13 yıldır uyguladığı ve 18 Ekim'de sona erecek silah ambargosunu yenileme çabası geçen hafta başarısızlıkla sonuçlanan ABD, İran'ın nükleer anlaşma kapsamındaki taahhütlerini askıya almasını gerekçe göstererek, konseyin 2231 sayılı kararı ile kaldırılan tüm yaptırımların tekrar uygulanmasına imkan tanıyan mekanizmayı hayata geçireceği tehdidinde bulunmuştu.
İran ile birlikte anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin ise ABD'nin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan 2018'de çekildiğini ve anlaşmaya taraf olmayan bir ülkenin yaptırımların yeniden devreye sokulmasına olanak veren mekanizmayı hayata geçiremeyeceğini belirtiyor.
Washington tarafından BMGK'ya sunulan ve cuma günü oylanan İran'a yönelik silah ambargosunun uzatılmasını öngören tasarı kabul edilmemişti. Tasarıya, BMGK üyesi 15 ülkeden yalnızca ABD ile Dominik Cumhuriyeti kabul oyu vermişti.
Mike Pompeo, İran'a yönelik yaptırımlarını geri getirebilecek mekanizmayı (snapback) kullanacağı konusunda BMGK’ya resmi bildirimde bulunduklarını belirtmişti.
