Eski ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Beyaz Saray'da görev yaptığı döneme iliÅŸkin anılarını kaleme aldığı kitapta, BaÅŸkan Trump'ın "sevdiÄŸi diktatörleri kayırdığını" yazdı. “Kürt dostu” diye bilinen Bolton, kaleme aldığı kitabında Kürtleri unutmayarak Beyaz Saray’da Kürtlerle ilgili verilen kararları da yazdı.

Bolton’ın önümüzdeki hafta satışa çıkacak ‘The Room Where It Happened’ (Olayın GerçekleÅŸtiÄŸi Oda), henüz piyasaya çıkmadan amazon.com’da en çok sipariÅŸ edilen kitap oldu.

Kitabın bir kısmında ABD ile Kürdistan Bölgesi, ABD öncülüÄŸündeki IŞİD Karşıtı Uluslararası Koalisyon güçlerinin Rojava Özerk Yönetimiyle olan iliÅŸkiler sayesinde Kürt meselesinin Beyaz Saray baÅŸta olmak üzere, Pentagon, DışiÅŸleri Bakanlığı ve CIA’de konuÅŸulmaya baÅŸlandığını dikkat çekiliyor.

Bolton’ın yeni kitabı “Olayın GerçekleÅŸtiÄŸi Oda” ABD’nin gündemine bomba gibi düÅŸütü; ÅŸu anda medyada en çok konuÅŸulan konular arasında yer alıyor.

Merak edenler için kitabın bir kısmını çevirip hazırladı; AÅŸağıda okuyacağınız bölüm, kitapta Kürtlerle ilgili ABD’de konuÅŸulanlara ait bilgileri içeriyor.

Bolton kitabında, Donald Trump’ın, ABD güçlerinin OrtadoÄŸu’da özelliklede Suriye’de kalıp kalmaması ve IŞİD ile mücadele konusundaki tutumuna yer veriyor:

“Trump bir Pazartesi günü ‘Kötü savaÅŸlardan (OrtadoÄŸu) çıkmak istiyorum. Bize düÅŸman olan ülkeler için IŞİD milislerini öldürüyoruz’ dedi. Ben de Rusya, Ä°ran ve Esad’tan bahsettiÄŸini zannettim. Oysa Trump Suriye’den bahsediyordu. Danışmanların bir kısmı ABD’nin tamamen çekilmesini daha doÄŸru buluyor, bir kısmı bir süre daha kalınmasını istiyordu. Ancak Trump’ın daha farklı bir görüÅŸü vardı; ‘Ben kalmak istemiyorum çünkü Kürtlerden hoÅŸlanmıyorum. Onlar Irak’ta Araplardan, Suriye’de Türklerden kaçıyorlar. Ancak F-18’lerle çevrelerini bombalayarak korumaya aldığımızda kaçmıyorlar’ dedi. Sonra bana ne yapmamız gerektiÄŸini sordu? DışiÅŸleri Bakanı Mike Pompeo ise Trump’ın hem kendisine hem de John Bolton’a zaman vermesi gerektiÄŸini söyledi. Ancak kısa bir süre sonra Trump’ın ABD güçlerini Suriye’den çekeceÄŸi fikri netleÅŸmiÅŸti.”

Kitabın diÄŸer bir kısmında Irak ile Kürdistan Bölgesi arasında yaÅŸanan olaylara dikkat çeken Bolton, “Cumartesi günü ayın 8’ydi. Ä°ran’ın desteklediÄŸi milis güçler ABD’nin BaÄŸdat BüyükelçiliÄŸi’ni Basra’daki BüyükelçiliÄŸimize saldırdılar. Ä°ran ayrıca Erbil’de bulunan üslerimize füze saldırısı düzenledi” diye yazıypr.

GeçtiÄŸimiz yıllarda Donald Trump ile Türkiye CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan birkaç kez bir araya geldi. Bunlardan bir de 2018 yılında düzenlenen G-20 Zirvesi'ydi. Kitabında Trump-ErdoÄŸan görüÅŸmesine iliÅŸkin bilgilere yer veren Bolton, görüÅŸmede birkaç önemli mesele hakkında konuÅŸulduÄŸunu belirtiyor.

ErdoÄŸan, Kürt savaÅŸçılar ve Rojava Özerk yönetimi hakkında Trump’a ÅŸikâyetlerini aktarmıştı.

Bolton konu hakkında ÅŸunlara dikkat çekiyor:

“GörüÅŸme, IŞİD’e karşı büyük bir kazanım elde edildiÄŸi bir zamanda gerçekleÅŸti ki BeÅŸar Esad da Suriye’nin bir kısmını yeninden kontrol etmeyi baÅŸlamıştı. DiÄŸer yandan Avrupa ülkeleri Türkiye’nin ‘Suriye’nin kuzeyine yönelik yani Fırat’ın doÄŸusuna yapacağı olası bir operasyondan kaygılarını dile getirmiÅŸti. Bu bölge Türkiye’nin güneyi ve Irak’ın doÄŸusunu kapsayan bir üçgende bulunuyor. Söz konusu bölgeler Suriyeli muhalif güçlerin kontrolünde bulunuyor ve Kürtler savaÅŸçılar muhalif güçlerin çoÄŸunluÄŸunu oluÅŸturuyor. O dönemde IŞİD ile mücadele için binlerce ABD’li asker de yardım gücü olarak faaliyet yürütüyordu.”

ABD’den Kürtlerin bağımsızlığına ve gücüne destek

John Boltun kitabında ÅŸöyle devam ediyor:

“ErdoÄŸan IŞİD’in yok edilmesini istediÄŸi bir tutum sergiliyordu ancak onun gerçek düÅŸmanı Kürtlerdi. ErdoÄŸan Kürtlerin PKK’yi desteklediÄŸini düÅŸünüyordu, bunun için de bazı gerekçeler öne sürüyordu. ABD uzun yıllar önce PKK’yi terör örgütleri listesine almıştı. Suriyeli Kürtlerin çoÄŸu IŞİD’e karşı mücadele ediyorlardı. Ancak Tahran’ın dikkati gelecekte yapılacak bir savaÅŸtaydı. Yani IŞİD’in ortadan kaldırılmasından sonra. IŞİD’in kontrolündeki bölgelerde hâkimiyet kaybettikçe Ä°ran’ın kontrolü arttığı görüldü. Bu durum Amerika’yı bir grup müttefikle kalmasına itti. ABD uzun yıllar boyunca Kürtlerin daha fazla hâkimiyete kavuÅŸmaları ve hata Irak’ta Kürtlerin bağımsızlığını destekledi. Ancak bir Kürt devletinin oluÅŸması mevcut devletlerin sınırlarının deÄŸiÅŸmesini gerekli kılıyor. Bu karmaşık bir durum. Kürtlerin bize karşı vefasını gözlemlemiÅŸ olduk. Kürtler bizimle omuz omuza IŞİD ile savaÅŸtı. ABD’nin Kürtlere sırt çevirmesi sadece onlara karşı bir vefasızlık anlamına gelmeyeceÄŸi gibi dünya genelinde de tepkilere yol açacaktır. Ayrıca müttefikleri bir çatı altına buÅŸuÅŸturmak durumu zorlaÅŸtıracak.”

Trump, IŞİD savaşını ErdoÄŸan’a devredecek

Bolton, 14 Aralık’ta ErdoÄŸan ile Trump arasındaki telefon görüÅŸmesine iliÅŸkin, “Telefon görüÅŸmesi önce baÅŸkan Trump’a önemli bilgiler verdim. O da bana, ‘oradan çıkmamız lazım’ dedi. Bu konunun böyle açıkça ErdoÄŸan’a söylemesinden endiÅŸe duyuyordum. ErdoÄŸan ile Trump görüÅŸmede bir çok konu hakkında konuÅŸtu, bunlardan biri de Suriye meselesiydi” diyor ve ÅŸöyle devam ediyor:

“ErdoÄŸan, YPG’ye verilen eÄŸitimden endiÅŸe duyduÄŸunu aktarmış Trump’ın Suriye meselesindeki askeri ve siyasi tutumlarında farklılık gözlemlendiÄŸini ifade etmiÅŸti. Bunlar kafasında soru iÅŸareti oluÅŸmasına neden oldu. ErdoÄŸan, ‘Türkiye hem PKK hem de IŞİD’den kurtulmak istiyor’ demiÅŸti. PKK derken Kürt savaÅŸçılardan bahsediyordu. Trump ise Türkiye’nin IŞİD’e karşı mücadeleye baÅŸlaması halinde Suriye’yi bırakmaya hazır olduklarını söyledi. Trump, ABD güçlerinin Suriye’den çekilebileceÄŸin ve kalan savaşı Türkiye’ye devredebileceÄŸini söyledi. ErdoÄŸan bu konuda söz verdi ancak lojistik desteÄŸe de ihtyaç duydyuklarının altını çizdi. Trump ise ErdoÄŸan’a, ABD’ni Suriye’den çekilmesiyle ilgili bir plan üzerinde çalışacaklarını ve bundan sonra IŞİD savaşını Türkiye’ye devredeceÄŸini söyledi. ErdoÄŸan ise Trump’a teÅŸekkür ederek ‘praktik bir baÅŸkan’ diyerek övdü. Bir süre sonra Trump, IŞİD savaşında baÅŸarı elde ettiklerini ve Suriye’deki görevlerinin sona erdiÄŸini dolayısıya çekilme zamanı geldiÄŸini belirtecek bir açıklama yayımlanması gerektiÄŸini söyledi. Bu konu hakkında Savunma Bakanı James Mates’i aradım hoÅŸnut olmadığını belirtti.”

Esad ile ErdoÄŸan’ın hedefindeki Kürtler

John Bolton, ABD güçlerinin Suriye’den çekilmesi kararıyla ilgili ÅŸunları belirtiyor:

“Bu benim için ciddi bir sorundu, kanaatimce ABD güçlerinin Suriye’den çekilmesi büyük bir hataydı. Özellikle de küresel tehdit haline gelen IŞİD ve Ä°ran’ın tehditlerinin arttığı bir dönemde. Haziran ayında Pompeo ve Mates ile görüÅŸmeler gerçekleÅŸtirdik ve ABD’nin Suriye’de iniÅŸli çıkışlı politikalarından uzaklaÅŸması gerektiÄŸini vurguladım. Çünkü her seferinde ülkedeki bir kente bakıyorduk, örneÄŸin Minbic ve Ä°dlib. Büyük tabloya bakmamız gerektiÄŸini savunuyordum. IŞİD’in kontrolündeki sınırların çoÄŸu geri alınmıştı ve genel tablo dediÄŸim Ä°ran’ı durdurmaktı. ABD Kürtleri desteklemekten vaz geçerse ya Esad ile ittifak yapmaya gidecekler ya da tek baÅŸlarına Türkiye’ye karşı savaÅŸacaklar. Böylece Kürtler deÄŸirmenin taÅŸları olan ErdoÄŸan ile Esad’ın arasında sıkışıp kalacak. Bu nedenle ne yapacağımızı sorguladık?”

Macron’dan Trump’a: Türkiye Kürtlerle savaÅŸarak IŞİD ile pazarlık yapıyor

18 Aralık’ta ABD Savunma Bakanı Mates, Genelkurmay BaÅŸkanı Orgeneral Joseph Dunford, ABD Ulusal Ä°stihbarat Direktörü Dan Coats, ABD Merkezi Ä°stihbarat TeÅŸkilatı (CIA) Direktörü Gina Haspel, DiÅŸiÅŸleri Bakanı Mike Pompeo ile Pentagon’da bir araya geldikleri anlatan Bolton, o görüÅŸmeyi ve sonrasında konuÅŸulanları ÅŸöyle yazıyor:

“Mates, Dunford, Pompeo ve ben, müttefiklerimize beklenmedik olaylar için hazırlık yapmaları için kendileriyle irtibata geçmemiz gerektiÄŸi yönünde anlaÅŸmaya vardık. Ancak hiçbir destek sinyali alamadık. Fransa CumhurbaÅŸkanı Emmanuel Macron'un danışmanlarından Philippe Etienne, Macron’un Trump’la konuÅŸacağını söyledi. Bu tutum beni ÅŸaşırtmıştı. DiÄŸer tepkiler de, Fransa’nın tepkisi de beklenmedikti. Aynı günün öÄŸlen saatlerinde Beyaz Saray’a gittim Macron BaÅŸkan Trump’la telefon görüÅŸmesi gerçekleÅŸtirdi ve durumdan hoÅŸnut olmadığını dile getirdi. Trump, Macron’a ÅŸöyle yanıt verdi, ‘IŞİD ile savaşımız sona ermiÅŸ geri kalanlarla Türkiye mücadele edecek’. Macron ise Trump’a, Türkiye’nin amacının Kürtlere saldırmak olduÄŸunu IŞİD ile pazarlığa oturmak istediÄŸini söyledi. Fransa CumhurbaÅŸkanı Macron, ABD güçlerinin Suriye’den çekilmemesi için ricada bulundu ve kendisine, ‘Yakın bir sürede baÅŸaracağız, bu nedenle süreci tamamlamamız gerekiyor’ dedi. Trump bir kez daha danışmanlarıyla görüÅŸmeyi kabul etti. Trump bana Macron’un ekibiyle görüÅŸeceÄŸini, Mates ve Dunford’un da kendi mevkidaÅŸlarıyla görüÅŸmesi gerektiÄŸini söyledi. James Mates, görüÅŸtüÄŸü Fransa Savunma Bakanı Florence Parly’nin Trump’ın kararından hoÅŸnut olmadığını aktardı. Ä°srail’in ABD Büyükelçisi Ron Dermer, Trump yönetiminin en kötü dönemini geçirdiÄŸini söyledi.”

Trump’tan ErdoÄŸan’a: Çok sayıda Amerikalı Kürtleri seviyor

Kongre’nin Cumhuriyetçi üyelerinin Suriye’den çekilme meselesine karşı olduklarını ancak Demokratların bu konuda çekimser olduklarını yazan Bolton devamında ÅŸöyle diyor:

 “Trump ErdoÄŸan’la konuÅŸmaya ve iki hususu kendisine iletmeye karar verdi. Birincisi hiçbir Amerika askerine Suriye’de saldırmayacağını taahhüt etmesini, ikincisi ise Kürtlere deÄŸil de IŞİD’e karşı operasyon düzenlemesi gerektiÄŸinin sözünü aldı. Çünkü çok sayıda Amerikalı Kürtleri seviyor. Kürtler yıllardır omuz omuz bizimle IŞİD’e karşı savaÅŸtı. Trump ErdoÄŸan’a Türkiye’nin Kürtlerle birlikte IŞİD’e karşı savaÅŸmaları gerektiÄŸini söyledi. Daha sonra Trump, Türkiye ile daha fazla ticaret baÄŸlantıları kurmaya karar verdi. ErdoÄŸan ise Kürtleri sevdiÄŸini Kürtlerin de kendisini sevdiÄŸini ancak PYD/PKK/YPG’nin Kürtleri kötü kullandıklarını ve Kürtleri temsil etmediklerini söyledi.”

ABD Genelkurmay BaÅŸkanı: Türkiye mültecileri sınıra yerleÅŸtirmek istiyor

Bolton kitabının 184’üncü sayfasında ÅŸunlara dikkat çekiyor:

“General Paul LaCamera ÅŸu soruyu sordu: Kürtler korumak için ne yapabiliriz? Ben de kendisine BaÅŸkan Trump’ın Kürtlere zarar gelmemesi için ErdoÄŸan’la konuÅŸtuÄŸunu söyledim. Çünkü Kürtler Suriye’de ABD’ye destek verdi.

Trump IŞİD’i en yakın zamanda ortadan kaldırmak için kolları sıvamıştı çünkü daha büyük bir amacı vardı o da Suriye’den çekilmek, Kürtleri korumak, Tanaf Askeri Üssü’nün yeniden yapılandırılması, IŞİD tutuklularını cezaevlerinde tutmaya devam etmek ve Ä°ran üzerindeki baskıların artırılması.”

Kitabının diÄŸer bölümlerinde Kürtlere daha fazla yer veren Bolton ÅŸöyle devam ediyor:

“ErdoÄŸan’ın Kürtler hakkındaki görüÅŸü ÅŸu; en iyi Kürt ölü Kürt’tür. General Dunford da Türkiye’nin Kürtleri sınır bölgelerinden uzaklaÅŸtırıp Türkiye’deki mültecileri o bölgelere yerleÅŸtirmeyi amaçladığını biliyordu.”

James Jaffery’nin haritasının deÄŸiÅŸtirilmesi ve ErdoÄŸan’ın kızgınlığı

ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey’in Suriye’nin geleceÄŸiyle ilgili bir yol haritası hazırladığını ancak söz konusu haritada ne Türkiye’nin hâkimiyetinde ne de Kürtlerin hâkimiyetinde bir bölge önermediÄŸini yazan Bolton ÅŸöyle devam ediyor:

“Orgeneral Joseph Dunford, bu öneriyi hiçbir ÅŸekilde uygun görmedi. Ben de ÅŸunu sordum bizim amacımız Türkleri Fırat’ın doÄŸusunda tutmaktan ibaret olabilir mi? Dunford da ‘evet bu benim de görüÅŸüm’ dedi. Ben de Suriye’nin Kuzey DoÄŸusunda ABD’nin varlığı olmadan bu ÅŸekilde kalmasını istediÄŸimi söyledim. Talep ettiÄŸimin kolay olmadığını biliyordum. Ancak bu bizim amacımızın bir parçası olması gerektiÄŸini savunuyordum. Uygulanmayacağını bilmemize raÄŸmen. Bu konuda Orgeneral Joseph Dunford benimle hemfikirdi. Daha sonra yol haritasının taslağında Kürtlerin korunması ve kendilerine iyi davranılması ibaresini ekledik.”

Pompeo’dan ÇavuÅŸoÄŸlu’na: Önünüzde tek seçenek var

“ErdoÄŸan’ın benimle olan görüÅŸmesini ertelemesini çok da ÅŸaşırtıcı bulmadım. Daha sonra ABD’nin tutumuna karşı ve özellikle de benim önerime karşı bir tepki olduÄŸu ortaya çıktı. ErdoÄŸan, Suriye’nin KuzeydoÄŸusunda tam bağımsız hareket etmek için ısrarcıydı. Ben ise tam tersine Kürtlerden öç almasının önüne geçilmesi ve engel olunması gerektiÄŸini savunuyordum. ErdoÄŸan bir açıklama yapıp geri adım atmayacaklarını söylemiÅŸti. DönüÅŸümde Pompoe ile görüÅŸtüm ve Türkiye ile Kürt meselesinde farklı düÅŸündüÄŸümüz kanaatine vardık. Türkiye DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu, Pompeo ile görüÅŸmek istiyordu. Pompeo ise Türkiye’ye önünüzde tek seçenek var ya bizimle birlikte sınırda kalırsınız ya da Rusya ve Ä°ran’la. Çünkü biz çekilirsek onlar sınıra ulaÅŸacak. Ben de bu fikri destekliyordum.

Daha sonra Trump ile görüÅŸtüm kendisi de Türkiye’nin aylar öncesinden Suriye’ye girmek için hazırlık yaptığını söyledi ve bu nedenle Türkiye saldırıya geçmeden önce ABD askerlerini bölgeden çekme kararı aldı. Trump açıklama yaparak, ErdoÄŸan’ın IŞİD’i vurmayı amaçlamadığını, ABD’nin de Suriye’den çekileceÄŸini ancak istediÄŸi zaman IŞİD hedeflerini vurabileceÄŸi mesajını verdi.”

ABD Genelkurmay BaÅŸkanı: Türk generaller ErdoÄŸan ile aynı fikirde deÄŸil

Türk generallerin Rojava meselesinde ErdoÄŸan ile aynı fikirde olmadıklarını belirten Bolton, “General Dunford, Türk generallerin bu Suriye’ye girme konusunda ErdoÄŸan’la aynı fikirde olmadığı kanaatindeydi. Suriye’de operasyon düzenlememek için bahane arıyorlardı” diye belirtiyor.