İran Parlamentosu Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanlık Divanı üyesi Behnam Saidi bugün yarı resmi Mehr haber ajansına yaptığı açıklamada, günlük küresel petrol tüketiminin yüzde 20'sinin geçtiği Hürmüz Boğazı'nı kapatmanın İran'ın düşmanlarına karşılık vermek için kullanabileceği seçeneklerden biri olduğunu söyledi.

İran geçmişte Batı'nın baskısına misilleme olarak Hürmüz Boğazı'nı trafiğe kapatmakla tehdit etmiş ve denizcilik kaynakları Çarşamba günü ticari gemilerin İran'ın boğaz çevresindeki sulardan geçişleri esnasında en üst düzey tedbirler aldığını söylemişti.

İran Hürmüz Boğazı'nı kapatırsa ne olur?

İran'ın boğazı kapatma tehdidi ciddi bir gelişme zira seyrüseferde yaşanacak herhangi bir aksama küresel petrol piyasalarında şok etkisi yaratabilir. Yatırımcıların İran ve İsrail arasındaki bir çatışmanın Orta Doğu'dan enerji ihracatını sekteye uğratabileceği endişesiyle fiyatlar bir günde yüzde 7 artarak 2022'de Ukrayna'da savaşın başlamasından bu yana en büyük yükselişi kaydetti.

ABD öncülüğündeki çok uluslu deniz gücü, boğazın açık olduğunu ve seyrüseferin devam ettiğini vurgulamasına rağmen bölgesel çatışma potansiyelinin arttığı uyarısında bulundu.

Yakın zamanda yayınlanan belgeler, İngiltere ve Yunanistan hükümetlerinin ticari gemilere Aden Körfezi'nden geçiş yapmamalarını tavsiye ettiklerini ve Hürmüz Boğazı'ndan yapılacak her türlü geçişin kayıt altına alınmasını talep ettiklerini gösteriyor ki bu da bölgenin tam ölçekli bir çatışmaya sürüklenebileceğine dair artan endişeyi yansıtan bir önlem.

Olası senaryolar

Hürmüz Boğazı'nın tamamen kapatılması: Bu durum küresel petrol arzının yaklaşık beşte birini sekteye uğratacaktır ki bu da petrol fiyatlarının ciddi şekilde yükselmesine ve büyük sanayilere sahip ülkelerin askeri olarak ya da sert yaptırımlarla karşılık vermesine yol açabilecek bir senaryodur.

Kısmi kapatma ya da deniz tacizi: Tankerleri hedef alarak ya da trafiği geçici olarak aksatarak, tam ölçekli bir çatışmaya girmeden bir baskı aracı olarak kullanılabilir.

Uluslararası baskı altında geri çekilme: Tırmanışı kontrol altına almaya yönelik diplomatik çabalar başarılı olursa, İran tehdidi fiilen uygulamadan bir pazarlık kozu olarak kullanabilir.

Dünya buna hazır mı?

İran'ın tehdidi uluslararası deniz yollarının güvenliğinin önemini akla getiriyor ve özellikle jeopolitik rekabet küresel çapta yoğunlaştıkça büyük ülkelerin hazırlık durumlarını yeniden değerlendirmelerini gerektirebilir.

Boğaz sadece bir enerji koridoru değil, aynı zamanda küresel sistemin dünyanın en hassas bölgelerinden birinde istikrarı koruma becerisinin de bir göstergesidir.

İtidal çağrılarının arttığı bir dönemde, Hürmüz Boğazı'nın kaderi, çatışmanın daha geniş bölgesel ve uluslararası boyutlara kaymasının ya da acil müzakereler yoluyla kontrol altına alınmasının doğru bir aynası olacak gibi görünüyor.