Birinci ayını dolduran Ukrayna savaşı Avrupa’nın üzerine karabasan gibi çökmüş durumda. Savaşın sürmesi kıtayı sadece Ukraynalı değil, artan gıda krizi nedeniyle Afrika ve Orta Doğu’nun da göç dalgasıyla karşı karşıya bırakabilir. Rusya, bütün Ukrayna’yı işgal edecek kadar güçlü değil ama Ukrayna ordusu da Rusları topraklarından atamayacak kadar zayıf.

Bu tabloda bu kabus nasıl sona erebilir? Politico Avrupa Dergisi’nden Sarah Wheaton ve Cristina Gallardo, üç muhtemel senaryoyu ve gerçekleşme olasılıklarını yazdı.

Mariupol'ün karanlık sığınaklarından NATO'nun havadar koridorlarına kadar kafalarda dönen bu sorunun cevabı, Rus kuvvetlerinin 24 Şubat'ta Ukrayna'ya girdiği zamandan daha az acil ve net değil.

Moskova'nın salı günü dikkatini Kiev'den Donbas'a kaydıracağını açıklaması, Başkan Putin'in daha mütevazı bir zafer elde etmeye hazırlandığının bir işareti gibi görünüyordu. Yine de, güçleri Ukrayna başkenti çevresinde bombardımana devam ederken bu spekülasyon hızla geçerliliğini yitirdi..

NATO güçleri Ukrayna adına müdahale etmeyi reddetmekte kararlıyken, Batılı yetkililer bu çatışmanın nasıl sona erebileceği konusunda daha fazla üç geniş senaryoyu mümkün görüyorlar. Hangi senaryo olursa olsun, Putin'in devrilmesi, müzakere edilen bir çözüm veya devam eden bir açmaz, eski savaş sonrası düzene geri dönüş olmayacak.

PUTİN’İN DARBEYLE DEVRİLMESİ

"Tanrı aşkına, bu adam iktidarda kalamaz." ABD Başkanı Joe Biden, bu sözlerle birçok Batılı liderin düşündüğünü dile getirdi. Putin'in ne düşündüğünü anlamıyorlar, nükleer silah tehditinden bıkmış durumdalar ve söylediği tek kelimeye bile güvenmiyorlar.

“İdeoloji tarafından motive edilen Putin,"maliyet-fayda analizi türünden bir düşünür değil" diyor esprili bir şekilde eski ABD Moskova Büyükelçisi Michael McFaul. Bu, Batı'nın Putin'i ilk etapta bu kavgayı seçmekten caydırmak için yapabileceği pek bir şey olmadığı ya da onu sona erdirmeye ikna etmek için fazla bir şey yapmayabileceği anlamına geliyor.

Bunun yerine Washington ve Londra, Putin sonrası bir dünyanın nasıl görünebileceğini hayal ediyor. Ve bundan hoşlanıyorlar.

Bu vizyonda, Ukrayna direnişi (gerginliği önlemek için yeterli Batı yardımı ile) Putin'i uzun süreli bir çatışmada sıkışıp kalıyor.

Oyunda kalabilmek için Putin'in giderek daha fazla asker toplaması gerekiyor. Onlar da, propaganda makinesinin bile temizleyemediği ceset torbaları içinde eve geliyorlar, bu da anneleri Rusya'nın Afganistan'ın başarısız işgali sırasında yaptıkları gibi sokaklara çıkmaya teşvik ediyor. Bu arada, giderek artan cezalandırıcı yaptırımlar, artık Ikea ve McDonalds gibi kapitalist tüketime alışmış olan Rus orta sınıfını radikalleşmeye ve savaş karşıtlığına sevk ediyor.

Bir Batılı yetkili, Rus elitlerinin Rusya'nın Ukrayna ile savaşındaki "vahim olarak ilerlemesi"nin büyük olasılıkla dairesel bir idam mangası oluşturacağını söyledi: "İnsanlar kendi başarısızlıkları konusunda oldukça savunmacı olacaklar ve sanırım başkalarını işaret etmeye çalışacaklar."

Aynı yetkili, "Geniş bir şekilde tanımlanmış Rus seçkinleri arasında işgalin Rusya'ya nasıl yansıdığına dair kayda değer bir rahatsızlık kanıtının" mevcut olduğunu da sözlerine ekledi.

Sonunda, çoğu ev hapsinde olan Rusya'nın generalleri ve ajanları, Putin'e kendi zehrinden bir doz vermeye ve ondan zorla kurtulmaya karar verir. Darbe kitlesel protestolarla çakışırken, Moskova'daki kaostan Batı yanlısı bir liderler kuşağı ortaya çıkar.

Rusların devrimci coşkusu ve Ukraynalıların zaferi, 1990'ların başından beri görülmeyen yeni bir liberal demokrasi zevkini beraberinde getirir.

Ukrayna, sadece Moskova için değil, Pekin için de bir ders nesnesi haline geliyor. Daha çok “maliyet-fayda analizi türünden bir düşünür” olabilecek Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, birleşik bir Batı cephesi karşısında Rusya'nın aşağılanmasına bakıyor ve Tayvan için bir oyun oynamanın buna değmeyeceğini anlıyor.

Doğruluk kontrolü: Ruslar liderlerini en son 1917'de devirdi ve organize muhalefetin tamamen yokluğu göz önüne alındığında, Putin'in halefinin farklı bir zihniyete sahip olacağına dair sıfır garanti var. Bu arada, tarihçi Niall Ferguson'un iddia ettiği gibi, Rusya'nın deneyiminin Pekin'e Tayvan hakkında farklı bir düşünce vereceğini düşünmek bir hata olabilir. Rusya'dan çok daha büyük bir ekonomiye sahip olan Çin, Batı'nın kendisini Rus fosil yakıtlarından vazgeçirememesinden ve NATO'nun Ukrayna'ya yardım etmek için üyelerinin kendi güvenliğini doğrudan riske atmayı reddetmesinden dolayı elini rahat hissedebilir.

ANLAŞMAYA VARILMASI

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, müzakere edilmiş bir barış anlaşmasının hala mümkün olduğu konusunda kararlı. Olası bir çözümün sınırları önemli ölçüde değişkenlik gösteriyor ve Batı'nın ve Ukrayna halkının kendisinin ne kadar Ukrayna tavizini kabul edebileceği konusunda netlik yok.

Batı Avrupa ülkeleri ekonomik normale dönmek için oldukça motive. Yaptırımların etkisinin azaldığına dair işaretlerin ortasında, cezaların daha da sertleşmesi gerekecek ve bu sadece Rusya'yı incitmiyor. Örneğin, artan yaşam maliyetleri Macron'un yeniden seçilme hedefi için en büyük tehdit olarak belirlendi. Almanya'da Şansölye Olaf Scholz, Rus petrol ve gazından kaçınmanın durgunluğa neden olacağı konusunda uyardı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Victoria Nuland Çarşamba günü ABD destekli Rusça yayın yapan Current Time TV'ye verdiği demeçte şöyle dedi:

“Rus güçlerini Ukrayna'dan çıkaran, ileriye dönük olarak Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruyan, Ukrayna'nın yeniden inşasını sağlayan bu çatışmaya müzakereli bir çözüme sahip olsaydık, yaptırımlar geri alınabilirdi” dedi. “Rus güçlerini Ukrayna'dan çıkarmak için adımlar atarak, yaptırımların geri alınmasını sıraladığınız bir senaryo görebilirdiniz” dedi, ancak “oradan çok çok uzaktayız.”

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, Ukrayna'nın NATO üyeliğinden vazgeçmeye açık olduğunu zaten ifade etti. Putin ayrıca, Rusya'nın ülkenin geri kalanından çekilmesi karşılığında, bir miktar toprak elde edebilir, örneğin Ukrayna ile daha fazla çekişmeden Kırım ve Donbas'ta istediğini alabilir.

Ukrayna ikiye bölünürse, AB serbest tarafı yeniden inşa etme konusunda gösterişli bir sorumluluk alabilir. Bu, Moskova'nın yaşam tarzı teklifinin ne kadar kötü olduğuna dikkat çekmek için çekici bir Batı-Doğu Almanya tarzı kontrast yaratıyor. (Unutmayın: Putin'in hala gitmesini istiyoruz.) Dinyeper Nehri'nde temiz fiili bir AB-Rusya sınırına sahip olmak da çekici… Özellikle alternatif, Putin başarabilseydi Polonya, Slovakya, Macaristan ve Romanya sınırları olacaksa..

Doğruluk kontrolü: Putin, Kiev'den çekilmek veya Mariupol'dan insani kaçış yollarına izin vermek olsun, geçtiğimiz ay boyunca verdiği neredeyse hiçbir sözleri tutmadı. Çarşamba günü Başbakan Boris Johnson, Macron'un Kremlin ile müzakerelerinin çok değerli olup olmadığını sorgularken, "Benim görüşüm Putin'e açıkça güvenilmemesi gerektiğidir" dedi.

Putin bir anlaşmaya bağlı kalsa bile, kışkırtılmamış şiddet yoluyla elde edilen herhangi bir kazanım, kurallara dayalı ulusal düzeni derinden sarsar. Rusya konusunda şahin olan Doğu AB ülkeleri, böyle bir anlaşmayı kendi güvenliklerini tehdit eden bir zorba için yatıştırma olarak göreceklerdir. Putin bunu bir komşuyu tekrar işgal etmeye çalışmak için bir davet olarak görebilir ve bu sefer daha hazırlıklı olabilir.

ÇÖZÜMSÜZLÜK: DOĞU AVRUPA’DA BİR SURİYE

ABD Savunma Bakanlığı, çatışmanın on yıl daha sürebileceğini tahmin ediyor. Aslında, her iki tarafın da yakın zamanda ciddi barış müzakerelerine hazır olacağına dair bir işaret yok.

Zelenskiy, Ruslar birliklerini 24 Şubat öncesi mevzilerine geri gönderene kadar işgal altındaki toprakları müzakere etmeyi bile reddediyor ve diğer olası tavizi, Ukrayna'nın tarafsızlığını açıkça ilan etmesi organize edilmesi neredeyse imkansız olan bir anayasa referandumunu gerektiriyor.

Bu arada, Batılı istihbarat değerlendirmeleri, Putin'in savaşın kendisi için ne kadar kötü gittiğini bile bilmediğini iddia ediyor; danışmanlar onu mutlu bir cehalet içinde tutuyorlar. Rusya'daki yaptırımların azalan etkisi Moskova'nın kararlılığını sertleştirirken, Batılı liderler kendi seçmenlerinin acısını artırma konusunda artan bir isteksizlik gösteriyor.

Devam eden askeri çatışma Doğu Avrupa'da bir Suriye gibi görünmeye başlıyor. NATO, asker göndermeyi veya Rus uçaklarını engellemeyi reddetmesinde kararlı ve birlik içinde. Ukraynalılar, tutkularına ve disiplinlerine rağmen, Kiev'i ve diğer kilit noktaları Rus saldırısına karşı savunurken gerçek bir karşı saldırı başlatmak için çok zayıflar.

Ruslar kasabaları ele geçirmeyi başarırken, Ukrayna kuvvetlerinin en büyük umudu, askeri bir operasyonun siyasi bir gerçeklik haline gelmesini önlemek için gerilla tarzı teknikler kullanmak olacak. ABD merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü'nün genelkurmay başkanı Jennifer Cafarella, bunun Rus kaynaklarını cephe hatlarından uzaklaştırmak anlamına geldiğini, "çok maliyetli bir duruş değişikliği" anlamına geldiğini söyledi.

Putin, Ukrayna'yı gerçekten elinde tutacağına dair pek umudu olmayan, sistematik yıkımı tercih ederek, ülkeyi yeniden inşa etmenin maliyetini aşırı derecede pahalı hale getiriyor. Rusya gerçekte asla kazanamaz, ancak Ukrayna nüfusunu ve ekonomisini kaybeder.

Doğruluk kontrolü: NATO, Üçüncü Dünya Savaşı'ndan kaçınmak için dışarıda kalıyor. Ancak uzamış bir savaşın küresel sonuçları var. Batı'ya akın eden Ukraynalı mülteciler evlerine gidemeyecekler. Ve sadece yeni gelenler onlar olmayacak: Çökmekte olan Rus ekonomisi ve durdurulan gıda ihracatı tarafından tehlikeye atılan Orta Doğu, Afrika ve Orta Asya'dan insanlar, Batı demokrasilerinde göçü bir kama sorunu olarak yeniden gündeme getirecek.