İbrahim Reisi’nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesi üzerine İran’da yeni cumhurbaşkanı seçimleri yapılacak. 63 milyon seçmen 28 Haziran’da yeni cumhurbaşkanını seçmen için sandık başına gidecek. Anayasayı Koruyucular Konseyi, cumhurbaşkanı seçiminde aday olmak isteyenlerin “rejime bağlılığı ile siyasi, ahlaki ve dini sabıkalarını” inceleyerek, 6 isme adaylık izni verdi. Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, eski Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Said Celili, eski İçişleri Bakanı Mustafa Purmuhammedi, Şehit ve Gaziler Vakfı Başkanı Emir Hüseyin Kadızadehaşimi, Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani ile “reformistlerden” eski Sağlık Bakanı Tebriz Milletvekili Mesud Pezeşkiyan seçimlerde yarışacak.
'Hepsi sabıkalı'
Bölgedeki gelişmeleri yakından takip eden gazeteci-yazar Kakşar Oremar, 6 adayın da geçmiş pratiklerinin “sabıkalı” olduğunu ifade etti. İran’da seçimlerin demokrasi dışı geliştiğini kaydeden Oremar, “Bugüne kadar görev başına gelenler pratik anlamda özgürlük, temel haklar ve demokrasi için bir adım atmış değil. İran’da şu an çoklu krizler var. İran rejimi içeride ve dışarıda meşrutiyet sorunu yaşıyor. Son dönemde Hamas ve İsrail arasında yaşanan savaşta İran siyaseti de de etkili oluyor. Mevcut durumda Lübnan Hizbullah’ının savaşa girmesi durumu var. Rusya-Ukrayna savaşı devam ediyor. Bölgede yaşanan bütün olaylar İran’ı da etkisi altına alıyor. Seçimlerin yapılmasına çok az bir süre kaldı. Ancak hiçbir şekilde seçim heyecanı yok. İran’da seçimler formaliteden yapılıyor. Halkta bunu açıkça görüyor. Yapılacak seçimlerde katılımın Reis’inin seçildiği seçimlerden de düşük olabileceğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
‘Reformist aday cumhurbaşkanı yapılabilir’
Reform isteyenlerin adayı olan Mesud Pezeşkiyan’ın Hamaney’e olan destek açıklamalarından sonra reform isteyenlerin tepkisiyle karşılaştığını ifade eden Oremar, bu durumun seçimlere katılımın daha da azalmasına neden olacağını aktardı. “Halk ciddi bir işsizlik ve çoklu krizlerle hayata tutunmaya çalışıyor” diyen Oremar, “Reisi’nin döneminde sürekli ölümler ve işkenceler yaşandı. Şuan ki adaylarda kimseye herhangi bir şekilde umut vermiyor. Son dönemde yapılan açıklamalarda rejim, yaşananların üstünü örtmek için Pezeşkiyan’ı Cumhurbaşkanı yapabilir. Yapılan seçimler göstermeliktir. İran rejimi de hem iç hem de dış siyasete meşruiyet zemini oluşturmak istiyor” diye konuştu.
‘Kürtler seçimi boykot edecek
Kürtlerinde büyük nüfus sahibi olmasına rağmen hakları verilmediği ve sürekli işkenceye maruz kaldığı için seçimlere dair umutları olmadığını kaydeden Oremar, Kürtlerin büyük oranda seçimi boykot edeceğini söyledi. Oremar, “Son 45 yıllık sürede yapılan seçimlerde Kürtlerin seçimlere katılımı az oluyor. Son olarak Jîna Emînî’nin katledilmesi sonrası başlayan ‘jin, jiyan, azadî’ eylemlerinde çok sayıda insan öldürüldü, gözaltına alındı ve tutuklandı. Bunların büyük çoğunluğunu Kürtler oluşturdu. Zaten gerçek anlamda İran rejimine muhalefeti Kürtler yapıyor. Hem Şii hem de Sünni Kürtlerin hakları yok sayılıyor. 3 milyona yakın Sünni Kürt’ün yaşadığı Mahabad’da bir cami yapmalarına bile izin verilmiyor. Kürtlerin cumhurbaşkanı adayı olması engelleniyor. Kürtlerin kültürüne, inancına sürekli yasaklamalar geliyor. Bütün bunlar bir araya geldiğinde Kürtlerin seçimlerde sandığa gitmeyeceğini rahatlıkla söyleyebiliriz” diye konuştu. (MA)
