Aralık 2017’de hayat pahalılığını protesto için patlak veren ve 25 kişinin hayatını kaybettiği olayların ardından İran’da yeni bir gerilim yaşanıyor. Başkent Tahran’da Şii Sufi Gonabadi tarikatının Nimetullah Reyahi adlı bir üyesinin gözaltına alınması, tarikat lideri Nur Ali Tabende’nin (90) de gözaltına alınacağı iddiaları üzerine, tarikat mensuplarıyla güvenlik güçleri arasında önceki akşam çıkan çatışmalarda beş güvenlik gücü mensubu öldürüldü.

İran’ın resmi ajansı IRNA’dan aktardığına göre, İran Polis Teşkilatı (NACA) sözcüsü Sait Montazer el Mehdi, protestoculardan birinin kullandığı otobüsü güvenlik güçlerinin üzerine sürerek üç polisi öldürdüğünü söyledi. Mehdi, bir protestocunun otomobili ile İran Devrim Muhafızları’na bağlı asayiş gücü Besic mensubu bir milisi ezerek öldürdüğünü, bir başka Besic milisinin ise bıçaklanarak öldürüldüğünü açıkladı.

Şiddet olaylarında en az 30 güvenlik gücü personelinin yaralandığı açıklandı. İran polisi, aralarında araçları polise araç süren sürücüler de dahil 300’den fazla protestocunun gözaltına alındığını duyurdu.

Amerikan ajansı AP’nin analizine göre, Sufi Gonabadi tarikatı üzerindeki baskılar özellikle 2005-2013 yılları arasında, dönemin muhafazakâr çizgideki cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad döneminde arttı. 2007 yılında Sufiler, İran’ın orta kesimlerindeki Burucerdi kentinde yetkililerin bir Sufi tekkeyi kapatmasının ardından güvenlik güçleriyle çatıştı. Sufiler, 2009 yılında Ahmedinejad’ın yeniden Cumhurbaşkanlığı için yarıştığı tartışmalı seçimlerde rakibi Mahdi Kerrubi’yi destekledi. Kerrubi 2011 yılından bu yana ev hapsinde tutuluyor.

GONABADİ TARİKATI NEDİR?

İran’da 14’üncü yüzyılda Şah Nimetullahi Veli adlı mutasavvıf tarafından Sünni bir tarikat olarak kurulan Nimetullahi tarikatı daha sonra Safeviler döneminde Şiileşmişti. Azeri kökenli Nimetullahi tarikatının bir kolu olarak bilinen Gonabadi tarikatı, yoğun olarak Horasan bölgesinde faaliyet gösteriyor. Kendilerine “Meczuban-ı Nur” (Nurun aşıkları) adı veren tarikatın liderliğini liberal görüşlere sahip eski bir siyasetçi olan Nur Ali Tabende (90) üstleniyor.
Fransa’da öğrenim gören Tabende, devrimin ilk yıllarında milletvekili ve bakan yardımcılığı görevlerinde bulundu. İran rejiminin temeli sayılan Velayet-i Fakih’e eleştiriler yönelten Tabende, 1990’da dönemin Cumhurbaşkanı Rafsancani’ye İslam Cumhuriyeti politikalarını kınayan bir mektup yazan 90 siyasi figürden biriydi. Bu mektubu nedeniyle 8 ay hapis yattı.
Gonabadi tarikatının başta üniversite öğrencileri olmak üzere eğitimli kesimde etkili olmaya çalıştığı belirtiliyor.