Irak'ın Uluslararası Kalkınma Yolunu projesini "Mübarek limanı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle ekonomisine yönelik bir tehdit" olarak algılayan Kuveyt'te, bu projenin oluşturduğu endişe özellikle Irak'ın dört ülkeyle anlaşmalar imzalayarak gösterdiği kararlılığın ardından son zamanlarda ön plana çıktı. Kuveyt, Mübarek limanının gelişimini ilerletmesine rağmen, ekonomik avantajları, uluslararası rotanın desteklediği Irak Grand Faw Limanı ile karşılaştırıldığında sönük kalıyor.
2003 yılında Saddam rejiminin devrilmesiyle birlikte, 1990'daki Kuveyt işgalinin ateşlediği anlaşmazlıklar ve nefret, Irak'ın Birleşmiş Milletler'in zorunlu kıldığı mali tazminatların tamamını ödeyerek iyi niyet göstermesiyle resmen sona erdi. Ancak Basra Körfezi'ndeki ekonomik çıkar çatışması ve ortak sınırlar, iki ülke arasındaki ilişkileri zorlamaya devam ediyor.
Irak, Türkiye, BAE ve Katar arasında Kalkınma Yolu projesinde işbirliği yapılmasına ilişkin dörtlü anlaşmanın ardından gerilimler son zamanlarda yeniden su yüzüne çıktı. Sınır ve uluslararası sular uzmanı Korgeneral Cemal El Halbusi şöyle açıklıyor: "Kuveyt, Irak'a karşı dişini gösterdi; bu, tamamen kabul edilemez görülen ve komşusuna karşı düşmanlığın göstergesi olan bir duruş."
Geçen ay Başbakan Muhammed Şii Sudani ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Bağdat'ta dörtlü Kalkınma Yolu projesi mutabakat zaptı imzaladı.
Anlaşma, özellikle projenin Kuveyt'in Mübarek el-Kabir limanının yanında bulunan Irak Grand Faw Limanı'nda başlaması nedeniyle Kuveyt'te öfkeye yol açtı. İkincisinin tamamlanmasındaki gecikmeler, Kuveyt'in bu girişimi ulusal ekonomik ve ticari çıkarlarına yönelik potansiyel bir tehdit olarak algılamasını artırdı.
El Halbusi şöyle devam ediyor: "Kalkınma Yolu, başlangıçta 2005 veya 2006 için planlanan Grand Faw Limanı'nın gecikmeli tamamlanmasına rağmen, coğrafya ve Irak'ın stratejik konumu tarafından şekilleniyor."
Kuveyt'i, kısmen kendi komşu projesinin durması nedeniyle Grand Faw Limanı'nın tamamlanmasındaki gecikmeden muaf tutmuyor. "Kalkınma Yolu yeni bir fikir değil, onlarca yıldır masada olan bir proje. Bu yol, Irak'ın coğrafi konumu, kıtalar arasında stratejik bir konuma sahip olması ve İpek Yolu'nu Avrupa'ya bağlayan köprü olması nedeniyle hayati önem taşıyor.
"Kalkınma Yolu, birçok ülke tarafından küresel ticaret açısından avantajlı görülen, gelecek vaadeden uluslararası bir rota olarak kabul ediliyor. Olumlu etkileri Irak'a ve hizmet verdiği ülkelere uzanacak. Bununla birlikte, Kuveyt bunu kendi çıkarlarına, özellikle de İsrail'e zarar verici olarak algılıyor." Sonuç olarak Mübarek limanı ve Grand Faw Limanı Kuveytliler için tartışmalı konular haline geldi ve Irak'a karşı düşmanlıklarını ortaya koydu."
El Halbusi, Kuveyt'in Irak'a karşı, kara sınırları, Safvan çiftlikleri ve petrol kuyularıyla ilgili meseleleri kapsayan çeşitli ihlallerde bulunduğunu iddia ediyor. Bu kuyular, ortak petrol sahaları olmasına rağmen Kuveyt tarafından işletiliyor ve bu, tek taraflı eylemleri yasaklayan uluslararası yasalara aykırıdır. "Irak, Kuveyt'in bu alanlardan aldığı her şeyi geri alma hakkını savunmalı ve sessiz kalmamalı" diye ısrar ediyor.
Sınır çizimiyle ilgili olarak: "Irak'ın siyasi suskunluğuna rağmen, Kuveyt, deniz sınırlarını adaletsiz bir şekilde çizerek, iki ülke arasındaki bir başka çekişme konusu olarak Kor Abdullah meselesini daha da kötüleştirdi. Kuveyt, Irak toprağı olmasına rağmen Kor Abdullah'ı ilhak etti." iddiasında bulunan Halbusi öyle devam ediyor: "Irak, Kuveyt'e olan tüm borçlarını kapatarak, savaş kalıntılarını ülkesine geri göndererek ve Kuveyt mallarını iade ederek sürekli olarak iyi niyet gösterdi. Irak'ın da Kuveyt'ten benzer talepleri var ancak Kuveyt yanıt vermiyor. Irak'ın bu sessizliği bazı hükümet yetkililerinin Irak'taki Kuveyt'in rüşvet ve hediyelerine bulaşmış."
Kalkınma Yolu projesi, Irak'tan Türkiye'ye ve limanlara kadar uzanan yol ve demiryolu ağının inşasını kapsıyor. Irak içerisinde 1.200 kilometreye yayılan proje, Avrupa ile Körfez ülkeleri arasında mal taşımacılığını kolaylaştıracak.
Kuveyt Ulusal Meclisi'nin çok sayıda üyesi Kalkınma Yolu projesine ilişkin dörtlü anlaşmadan duydukları hoşnutsuzluğu dile getirdi. Kuveyt'teki siyasi istikrarsızlığın boş liderlik pozisyonlarıyla birleştiğinde kalkınma girişimlerini engellediğini ve bunun ülke için önemli ekonomik kayıplara yol açtığını iddia ediyorlar.
