BBC’den Mahmut Hamsici imzasıyla, “Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı Tuzhurmatu’da neler oluyor?” başlığıyla yayınlanan bir haberde, Irak\'ın Selahaddin Vilayeti\'ne bağlı, Kürt, Türkmen ve Arapların birlikte yaşadığı Xurmatu ilçesi’ndeki çatışmalı ve gergin ortam mercek altına alındı.
Haberde, 1,5 yıl önce IŞİD teröristlerinin Xurmatu’ya yönelik saldırılarının yaşandığı dönemde birçok farklı silahlı gücün bir araya geldiği ve IŞİD\'e karşı büyük bir ortak mücadeleye giriştiği hatırlatıldı ve Tuzhurmatu\'nun yardımına koşan grupların en önemlilerinin Kürt Peşmerge güçleri ve bünyesinde birçok Şii Türkmeni de barındıran milis gücü Şii Haşdi olduğuna dikkat çekildi.
IŞİD\'in püskürtülmesi ardından Xurmatu\'da denetimi sağlayan en önemli silahlı grupların da bu güçler olduğu hatırlatılan haberde, aralarında yaşanan çeşitli problemlerin ardından ilk kez geçtiğimiz haftalarda bu iki güç arasında çatışmaların yaşandığı ve bu çatışmaların ilçe merkezinde yaşayan Kürtler ile Türkmenler arasında karşılıklı şiddet olaylarının önünü açtığı vurgulandı.
Sokaklarda farklı silahlı güçler
Son dönem çatışmalarında bir çok kişinin öldüğüne dikkat çekilen haberde, Xurmatu ilçe merkezinin fiili olarak ikiye bölündüğünü, her gücün kontrolleri altındaki bölgelerde binalara kendi bayraklarının astıklarını, sokaklarda dört yanda Toyotalar üzerinde dolaşan farklı güçlerin bulunduğu gözlemlerine yer veriliyor.
Şehir sakinlerinin dönem dönem Türkmenler ile Kürtler arasında yaşanan gerilimlerin ilk kez yoğun şiddet olaylarına dönüştüğü yorumlarına yer verilen haberde, Peşmerge güçleriyle birlikte dolaşılan Kürt mahallelerinde duvarlarda kurşun izleri ve tahrip olmuş araçlarla karşılaşıldığı belirtiliyor.
\'Keskin nişancılar vardı\'
Ölümlerin yaşandığı bir sokağın sakinleriyle görüşmeleri esnasında konuşmak isteyen, ancak “Haşdi Şabi beni öldürür” korkusuyla yüzünü puşiyle saran bir mahalle sakini olaylar sırasında keskin nişancıların binaların tepelerinden insanlara ateş açtığını belirtiyor.
Xurmatu’da yaşayan Kürtler olarak Kürt liderler tarafından terk edildiklerini, kimsenin kendilerine sahip çıkmadığını vurgulayan mahalle sakini, olaylarda İran\'ın da parmağı olduğunu öne sürüyor.
\'Artık hiçbir şey eskisi olmaz\'
Başka bir mahallede, evinde kurşun delikleri açılmış bir kişi sohbetin ardından videoyu yayınlama isteğinde bulunuyor ve , \"Türkmenler ile Kürtler arasında kan döküldü, artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını düşünüyorum\" yorumunu yapıyor.
BBC ekibi, Kürt Mahallelerinin ardından Türkmenlerin yaşadığı büyük bölümü Şii mezhebinden Türkmenlerin yaşadığı mahallelerde yanlarında Irak Tükmen Cephesi\'nin (ITC) silahlı üyeleri ve Türkmenli TV\'den gazeteci Ahmet Haşim Muhtaroğlu eşliğinde dolaşıyorlar.
2000\'lerde büyüyen Türkmen mezarlığı
Buradaki Türkmenler 2000\'li yıllarda birçok bombalı saldırının hedefi olduklarını, bu saldırıların bazılarını üstlenenlerin olmadığını, bazılarını ise radikal İslamcı örgütlerin üstlendiğini hatırlatarak, Şii Türkmenlerin mezarlığının 2000\'li yıllarda büyüdüğünü söylüyorlar.
Son olaylar boyunca gençlerin saldırılara karşı mahallerinde silahlı nöbet tuttuklarının vurgulandığı haberde, Türkmen sakinlerin kimliği belirsiz kişilerin komşu evlerini yaktıklarını, silahlarla zorla evlerine girdiklerini ve bu nedenle evlerini terketmek zorunda kaldıkları söylemlerine yer veriliyor ve Xurmatu’da ilk kez böyle şeyler gördüklerine dikkat çekiliyor.
Şii milislerin sözcüsü: Amerika bizi birbirimize düşürmek istiyor
Haşdi Şabi’nin Xurmatu sözcüsü Ali Haşim Hüseyni, IŞİD’e karşı mücadele etmiş bu güçler arasında neden böyle bir çatışma yaşandığını ve neden etnik ve mezhepsel bir gerilimin önünün açıldığı sorularına karşılık, tüm bu yaşananların arkasında dış güçlerin olduğunu söylüyor:
\"Bu, Amerika\'nın siyasetidir, şeytan siyasetidir. Milleti birbirine salar. Koymaz yaşayalım bir yerde. İki kardeşi birbirine salan, bu fitneyi salan Amerika\'nın eli var. Amerika\'nın da kuyrukları var.\"
Aynı sorunun sorulduğu Peşmergelerin bağlı olduğu Kürdistan Yurtseverler Birliği\'nin (YNK) Tuzhurmatu\'daki Parti sözcüsü Muhammed Mahmud, IŞİD ile olan savaş nedeniyle hem Peşmerge\'nin hem Haşid Şabi\'nin buradaki güçlerini çoğalttığını, irili ufaklı başka gruplar da olduğunu, çok fazla silahlı gücün olmasının gerilimi artırdığını söylüyor.
Bağdat - Erbil \'mücadelesinin\' sonucu mu?
Mahmut, gerilimin sivillere sıçramasıyla ilgiliyse \"Sorumsuzca davranan bazı taraflar başkalarının evlerini yakmaya, yağmalamaya başladı. Bu da yavaş yavaş arttı, her yeri kapsamaya başladı. Durum bu hale geldi\" diyor.
Haberde hem Erbil hem de Bağdat’ın, Xurmatu\'yu denetimi altında tutmak istedikleri, bu çatışmaların arkasında da bu \"hesaplaşma\"nın olduğu iddiasını YNK sözcüsü Mahmud reddediyor.
\'IŞİD Türkmen ve Kürt\'ü birleştirmişti\'
YNK ardından Iraklı Türkmenlerin siyasi örgütlenmelerinden Irak Türkmen Cephesi\'nin Tuzhurmatu\'daki merkezini de ziyaret eden BBC ekibi, burada 2013\'te bir bombalı saldırıyı protesto ederken düzenlenen intihar saldırısında ağabeyi Ali Haşim Muhtaroğlu’nu yitiren, Cephe\'nin Başkan Yardımcısı Heytem Haşim Muhtaroğlu\'yla görüşüyor.
IŞİD\'e karşı mücadelenin insanları birleştirdiğini ancak son dönem yaşananların bunu bozduğunu vurgulayan Muhtaroğlu, Haşdi Şabi’yi de eleştirdiği konuşmasında çatışmaların başlamasından Peşmerge güçlerini sorumlu tutuyor:
\"Bundan 1,5 yıl önce, Tuzhurmatu\'nun tarihinde ilk kez Kürt ile Türkmen IŞİD\'e karşı el birliği yaptı. IŞİD\'in çok faydası oldu, burada Türkmen ile Kürdü birleştirdi. Bu son vakitlerde farklı farklı problemler oldu. O problemler bir saatin içinde hallolurdu ama bu son anlaşmazlık neden bu hale ulaştı, bilemedim. Tuzhurmatu ilçe merkezi bir savaş alanına döndü. Sivil vatandaşımız evinden çıkmayabiliyordu. Gençlerimiz çatışmadaydılar.
Ben bu noktada ikisini de suçlarım. Sizi bir anlaşmazlığınız var idi, çatışmanız ilçe merkezinde olmayaydı. Çatışmayı ilçenin içine getirdiler. Bizim suçsuz insanlarımız, sivil insanlarımız bunun bedelini ödediler. Evleri, yandı, dükkânları ateşlediler. Türkmen olarak, Kürt olarak iki taraf da çekti.\"
