TEAM Araştırma Genel Direktörü Ulaş Tol, PanoramaTR Araştırma Direktörü Osman Sert ve Türkiye Raporu Direktörü Can Selçuki, seçimlere dair ihtimalleri, stratejileri ve öngörüleri Perspektif için değerlendirdi.
Değerlendirmelerden öne çıkanlar şöyle:
'İnce’nin oyları azalmaya devam ederse, ilk turda Kılıçdaroğlu’nun kazanma ihtimali var'
Ulaş Tol- TEAM Araştırma Genel Direktörü: Son bir aydır, eğilim çizgisi muhalefet yönüne dönmüş durumda. Belirgin bir üstünlük olduğu söylenemez ama olağandışı faktörler belirleyici olmazsa seçimi muhalefet kazanacak görünüyor. Birinci tur gözetildiğinde, Kılıçdaroğlu Erdoğan’ın üç puan kadar önünde. Bir ay önce gerisindeydi. Muharrem İnce’de biriken ani kümelenme dağılmaya başlayınca, Kılıçdaroğlu öne geçti ve giderek de fark açılıyor. İnce’nin oyları bugüne kadar olduğu ivme ve yönle azalmaya devam ederse, ilk turda Kılıçdaroğlu’nun kazanma ihtimali var. Eğer İnce ve Oğan’ın oy toplamları yüzde 5 civarı ve üstü olursa, seçimin ikinci tura kalması oldukça muhtemel.
Bu resim, olağan seyirde tanık olacağımız resim. Bir de bunu etkileyebilecek başka faktörler olabilir. Yurt dışında seçime katılım oranı bir faktör. Eğer yurt dışındaki her şey 2018’deki gibi seyrederse, yurt içi ortalamasından 0,4 puan Erdoğan lehine bir sonuç ortaya çıkıyor. Geçen seçimleri önemsememiş, zahmete değer bulmamış, ümitsiz seçmen grupları bu seçimde daha fazla mobilize olabilir. Bu olursa yurt dışı oylarının yurt içi ortalamasını değiştirecek bir etkisi olmaz.
İkinci bir unsur, depremzede göçerler. Üçüncüsü üniversite öğrencileri. Bu grupların ne kadarının oy kullanacağı, muhalefetin oylarını etkileyebilir. Yeni vatandaş olmuş yabancılar da diğer bir konu. Seçim güvenliği kritik. Bu faktörler gözetildiğinde muhalefetin oyuna 1-2 puan dezavantajlı başladığı gözetilmeli.
Son olarak, iki turu düşündüğümüzde 1-0 yapanın 2-0 yapma ihtimali yükselir. Buradaki kriter, ilk turda Meclis çoğunluğunu kimin alacağı. Meclis çoğunluğunu Cumhur İttifakı mı alacak, yoksa 300’ün altında kalarak ve ne kadar kalarak ikinci tura gidecek? Tabii bu ilk turdaki fark da önemli. Örneğin Cumhur İttifakı Meclis çoğunluğunu alır, ikinci tura da Erdoğan önde ya da geride olsa bile az puan farkla geride gidilirse, ikinci turda muhalif seçmenin mobilizasyonu zorlaşabilir, Erdoğan seçmenleri ise sandığa gitmeye daha fazla motive olabilirler. Aradaki iki haftanın ana propaganda konusu da bu kadar zor şartlarda olduğumuz bir dönemde bir yönetim krizinin kimse için iyi olmayacağı, istikrar için iki gücün de bir tarafta olması gerektiği olacaktır.
Muhalefetteki çeşitlilik, denenmemişlik, iç gerilimler iktidardan kopmaya hazır olmasına rağmen arada kalmasına neden oluyor
‘’İnce’nin yükselişi Mart ayı için ani ve kuvvetli bir çıkış oldu. Ancak aynı hızla da düşüşe geçti. İnce’yi destekleyen gençler, “İnce daha iyi bir aday, onu destekleyelim büyütelim, ikinci tura o kalsın” diye düşündüler. Ama birincisi buna çok uzak olduğumuzu idrak etmeleri, ikincisi de İnce’nin de aslında onları tatmin eden bir aday olmadığına daha fazla kanat getirmeleri ile bu eğilimin kuvveti azalmaya başladı.
İktidar, protesto oy ve muhalefeti destekleme arasında gidip gelen 10-15 puanlık bir kitle var. Bu kitle aslında ağırlıkla iktidardan rahatsız. Ancak muhalefeti de beğenmiyor. Bir kısmı yönetim becerisine güvenmediği için bir kısmı muhafazakâr-milliyetçi kaygılarından dolayı. Bunlar ana belirleyenler. Bunun yanında ekonomik sorunların gündelik hayatı etkiler seviyede olması iki yönde de etkiye sahip.
Birincisi; bunda mevcut yönetimin ve yönetim düzeninin etkisi görülüyor. Bu noktada neredeyse mutabakat var. Bu iktidardan uzaklaştırıyor. İkincisi ise seçim sonrası istikrarı, güveni önemli hale getiriyor. Muhalefetteki yapı bu açıdan kimi seçmenlerde kaygı uyandırıyor. Muhalefetteki çeşitlilik, denenmemişlik, iç gerilimler vb. kaygılar, zaten tereddütleri olan seçmenlerin iktidardan kopmaya hazır olmasına rağmen arada kalmasına neden oluyor.
'Seçimler büyük ihtimalle ikinci turda nihayetlenecek '
Osman Sert - PanoramaTR Araştırma: ‘’En kısa yorum, birinci turda seçimlerin bitmesi çok zor. Muharrem İnce ve Sinan Oğan’ın toplamda yüzde 5 ve üzerinde oy almaları, aritmetik olarak seçimleri ister istemez ikinci tura bırakıyor. Çünkü iki aday arasında ilk turda yüzde 5’in üzerinde bir fark görünmüyor. Eğer 5 puan iki adaya giderse, kalandan yüzde 50’yi geçebilmeniz için 5 puan fark atmanız gerek. Bu da pek mümkün değil.
Öte yandan zaten her iki adayın da, yani Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’nun yüzde 45 civarında bir oy tabanları var. Bu birkaç puan eksik ya da yüksek olabilir. Uzun lafın kısası seçimler büyük ihtimalle ikinci turda nihayetlenecek. Sonrası ise tümüyle bilinmezlerle dolu bir süreç.
Şimdi biz araştırmalarda “İkinci turda Erdoğan ve Kılıçdaroğlu yarışırsa kime oy verirsiniz?” diye soruyoruz. Ama verilen yanıtlar bugünün şartları ile verilen tepki. Ortada parlamento aritmetiği yok. İlk turda adaylar arasındaki farkın ne olduğunu bilmiyoruz. Elenecek iki adayın seçim gecesi nasıl bir açıklama yapacaklarını bilmiyoruz. Dolayısıyla seçmen bugünkü kararını 15 Mayıs sabahı tekrar gözden geçirecek. En az yüzde 95, ikinci turda bugün ne diyorsa o gün de aynısını yapacak. Ama yüzde 5’lik bir kesim bile kararını o günkü şartlarla gözden geçirip değiştirirse sonuç da değişir. Bu nedenle ikinci tura ilişkin bugün bulduğumuz rakamlara ben biraz mesafeli bakıyorum, bu dediğim sebeplerle.
Söylediklerimi yok saymadan mevcut fotoğrafa bugünkü araştırmalardan baktığımda ise Sayın Kılıçdaroğlu ikinci turda kazanmaya daha yakın. Birinci turda Erdoğan’ın kazanma ihtimali matematiksel ihtimaller dışında yok diyebiliriz. Ama ikinci turdaki sonuçla ilgili bu kadar net konuşmak kolay değil.
'İnce ve Oğan, Kemal Kılıçdaroğlu’nun ilk turda yüzde 50+1’e ulaşamamasına neden olabilecek aktörler’
Can Selçuki - Türkiye Raporu Direktörü: Mevcut konjonktürde seçimlerin ikinci turda bitme ihtimali ilk turda bitme ihtimalinden daha yüksek görünüyor. Bu durumun temel sebebi 3-6 Mart tarihlerinde yaşanan Altılı Masa krizinin ülkenin kabaca yüzde 58-60’ını kapsayan muhalif bloktaki belirli kitlelerin alternatif arayışına girmesine sebep olmasıdır. Bu alternatif arayışı, seçmeni 6 Şubat depremiyle birlikte belirli bir popülariteye ulaşan Muharrem İnce’ye yöneltti. Her ne kadar Muharrem İnce’nin irrasyonel çıkışları ile popülaritesi ve buna bağlı olarak da oy oranı düşüş trendine girse de daha önce İnce’ye oy vereceğini beyan eden, kendisini milliyetçi ve Atatürkçü olarak tanımlayan seçmenlerin bir bölümü Millet İttifakı’na değil ATA İttifakı adayı Sinan Oğan’a yöneldi.
Bundan ötürü oy geçişlerinin muhalefet bloku ve iktidar bloku arasında değil, blokların içerisindeki partiler arasında yaşandığı söylenebilir. Dolayısıyla Muharrem İnce ve Sinan Oğan seçimi kazanmak noktasında iddialı adaylar olmasa dahi araştırmalarımızda Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan daha yüksek oy oranına ulaşan Kemal Kılıçdaroğlu’nun ilk turda yüzde 50+1’e ulaşamamasına neden olabilecek aktörler. Buna karşın seçim ikinci tura kaldığında, ilk turda İnce ve Oğan’a oy veren seçmen Kılıçdaroğlu etrafında konsolide olacaklardır.
Bu noktada seçimin ilk turunda şekillenecek olan Meclis’teki sandalye dağılımının da seçmenin istikrar arayışı bağlamında ikinci tura ciddi ölçüde etki edeceğini belirtmekte fayda var. Yaptığımız araştırmalarda, her iki ittifak da Meclis çoğunluğunu elde edemiyor. Başta da söylediğim gibi; ilk tur veya ikinci turda sonuçlansa da ben Kılıçdaroğlu’nu bir adım önde görüyorum. Sebebi ise oy oranları birbirine yakın olmasına rağmen Kılıçdaroğlu daha enerjik ve daha kapsayıcı gözüken taraf.
