Türkiye ile ABD arasında yaşanan S-400 krizinde somut ilerleme kaydedilemezken, Ankara’nın Kongre’den yaptırım kararı çıkmaması için ABD Başkanı Donald Trump’tan ‘medet umduğu’ bir sır değil. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da, resmi ziyaret için gittiği Washington’da bunu açıkça dile getirdi; “İş bu noktaya gelirse, yani Kongre’nin uygulanacak yaptırım tasarılarına, elbette Başkan Trump’ın bu konudaki muafiyet sağlama yetkisini kullanmasını bekliyor olacağız” dedi.
Peki Trump, ne yapabilir? ABD Başkanı, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 füzeleri almaktan vazgeçmemesi halinde yaptırımda kararlı görünen Kongre’yi ‘baypas’ edebilir mi? Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın Trump’ın geçen hafta Oval Ofis’te ikna ettiği varsayılsa bile, Amerikan demokrasisinin denge ve kontrol mekanizmaları çerçevesinde ABD Başkanı’nın Türkiye lehine manevra alanı çok geniş değil.
Kongreyi Neye İkna Etmesi Gerekiyor?
Kongre, 2017 tarihli ‘ABD’nin Düşmanlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’ (CAATSA) kapsamında yaptırım tehdidinde bulunuyor. Trump’ın Türkiye’ye bu yaptırımlardan muafiyet sağlayabilmesi için S-400 alımının ‘önemli bir alışveriş’ olmadığını, ‘NATO’nun birliğini tehlikeye atmayacağını’ ve ‘Amerikan askeri operasyonlarına olumsuz yansımayacağını’ kanıtlaması gerekiyor.
ABD Başkanı’nın aynı zamanda, S-400 anlaşmasının Amerikan-Türk işbirliği üzerinde ‘ciddi olumsuz etki’ye yol açmayacağını, Kongre komitelerine bir mektup yazarak ortaya koyması lazım. Trump’ın, ‘Türkiye’nin belirli bir zaman dilimi içinde Rus yapımı savunma ekipmanlarını ve silahlarını azaltma yönünde adımlar atacağını’ da Kongre’ye kanıtlaması gerekiyor.
Reuters: Ekonomik Etki Büyük Olur
Hafta içinde Washington’da yapılan görüşmeler konusunda Reuters ajansına isim vermeden konuşan bir Türk yetkili, “Trump’ın Kongre’den daha olumlu bir yaklaşım izlediğine dair işaretler alıyoruz. Atılması gereken bazı adımlar tabii ki var ama ortak zemin arayışı sürecek” dedi. Amerikalı bir yetkili ise ‘ABD’nin, S-400’lerin alınması halinde yaptırım riskinin gerçek olduğunun Türk tarafına açıkça anlatıldığını’ söyledi. Reuters, “Küçük çaplı Amerikan yaptırımları bile, Ortadoğu’nun en büyük ekonomisindeki resesyonu derinleştirecek şekilde Türk lirasından bir diğer sert kaçışı tetikleyebilir” yorumu yaptı.
Çavuşoğlu Yine 'Ortak Komisyon' Dedi
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise konuyla ilgili son açıklamasında, Rus S-400 savunma sistemlerinin Amerikan F-35’lerin sistemine girebileceği tezine karşı ABD’ye çalışma grubu önerdiklerini yinelemekle yetindi. Çavuşoğlu, “ABD’li muhataplarımıza bir teklifte bulunduk ancak henüz bir yanıt gelmedi. Bu konuda son sözü uzmanların söylemesini talep ettik” dedi. Dışişleri Bakanı’nın, “NATO’nun (S-400 konusunda) endişelerini dikkate almamız lazım. Türkiye’nin dikkate almadığını söylemek doğru değil. Her zaman hassasız” sözleri de dikkat çekti.
