Bu yıl görülecek uluslararası öneme sahip pek çok genel seçim arasında şubat ayında Nijerya'da yapılması planlanan seçim açık ara en büyüğü olacak. Ekim ayında Pakistan'da yapılacak seçim ise muhtemelen en gürültülüsü olacak. Ancak en önemlisi hiç kuşkusuz 18 Haziran'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye'deki iktidarını üçüncü on yıla taşımaya çalıştığı seçim olacak.
“Türkiye’de olanlar sadece Türkiye’de kalmaz”
Sonuç Washington ve Moskova'nın yanı sıra Avrupa, Orta Doğu, Orta Asya ve Afrika'daki başkentlerde jeopolitik ve ekonomik hesapları şekillendirecek. Kraliyet Birleşik Hizmetler Savunma ve Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nde (Royal United Services Institute) araştırmacı olan Ziya Meral, "Türkiye'de olanlar sadece Türkiye'de kalmaz. Türkiye bir orta güç olabilir ama büyük güçlerin Türkiye'deki seçimlerde payı var" dedi.
“Gitmesini isteyenler de bir sonraki adımı bilmiyor”
Ankara'nın dünyadaki etkisi, Erdoğan'ın uzun süredir başında olduğu dönem boyunca elde ettiği başarıların bir kanıtı. Buna rağmen, yurtiçinde ve yurtdışında, seçim beklentileri karışık duygular uyandırıyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 19 Haziran'da gitmesini isteyenler, bir sonraki adımın kim ya da ne olacağı konusunda iyimser olamıyor.
“Batılı liderler gitmesini görmekten memnun olacaklar”
Batılı liderler Erdoğan'ın gitmesini görmekten memnun olacaklar çünkü Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya'dan füze savunma sistemleri alarak NATO'nun güvenliğini baltaladı, İsveç ve Finlandiya'nın üyeliğini engelleyerek ittifakı hayal kırıklığına uğrattı, defalarca Avrupa'yı mültecilerle doldurmakla tehdit etti ve son aylarda Yunanistan'a karşı daha kavgacı bir söylem takındı. Ankara'nın Washington ile ilişkileri, üst düzey Türk yetkililerin ABD'yi Erdoğan'a karşı bir darbeyi desteklemekle ve terörist gruplarla suç ortaklığı yapmakla suçladığı noktaya kadar gerildi.
“Hedefi Amerika ve Avrupa’nın yerine geçmek”
Erdoğan'ı dizginleyen bir şey de yok. Washington ve Avrupa'daki dış politika çevrelerindeki pek çok kişi Erdoğan'ın soğukkanlılıkla geri çekilebileceği umudunu taşıyor. Fakat politika analist Selim Koru, Erdoğan'ın dünya görüşünün çoğu Batılının düşündüğünden çok daha radikal olduğunu söylüyor. Koru'ya göre, Erdoğan'ın Ankara'nın giderek daha etkili olduğu Türkiye'nin yakın çevresine yönelik hedefleri, Amerika ve Avrupa'nın etkisini artırmak değil, onların yerine geçmek ve onlara karşı koymak. İstanbul'daki Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları Merkezi'nin (EDAM) direktörü Sinan Ülgen, Erdoğan'ın yenilmesi halinde yerine geçecek kişinin Türkiye'yi farklı bir dış politika aktörüne dönüştüreceğini, bir Batı ülkesi olarak konumunda daha rahat olacağını söylüyor.
“Kimse 180 derecelik bir değişim beklemesin”
Ancak bu gerçekleşse bile, kimse hızlı bir şekilde 180 derecelik değişim beklememeli. Erdoğan'ın Türk kurumlarını (Devlet, ordu, akademi, dini kurumlar ve medya) kendi dünya görüşüyle tohumlamak için 20 yılı vardı. Eğer 19 Haziran'da yeni bir cumhurbaşkanı olursa, Erdoğan'ın inşa ettiği yapıyı yıkması gerekecek. Bu görev daha da zor olacak çünkü AK Parti parlamentoda önemli bir boyutta olmaya devam edecek ve değişime şiddetle direnecek.
“Türkler ikiye bölünmüş durumda”
Bunlar seçmenlerin Erdoğan'ı sandıktan çıkaracağı varsayımına dayanıyor ki bu da kesin değil. Türkler, cumhurbaşkanı ve politikaları konusunda ikiye bölünmüş durumda. Metropoll tarafından ekim ayı sonunda yapılan bir anket, Erdoğan'a verilen desteğin bir yıl önceki yüzde 39 seviyesinden yüzde 47,6'ya yükseldiğini gösterdi. Bu, onun kadar uzun süredir görevde olan herhangi bir lider için kayda değer bir oran olsa da (Demokrasilerde görevdeki liderlere karşı olan duyarlılık zamanla artma eğilimindedir) ekonomik bir karmaşaya başkanlık eden biri için şaşırtıcı.
Bu karmaşa büyük ölçüde onun eseri
Bu karmaşa büyük ölçüde onun eseri. Erdoğan'ın faiz oranlarıyla ilgili düşünceleri, şaşırtıcı enflasyona, zayıflamış bir Türk lirasına ve cansız yatırımlara büyük katkıda bulundu. İşte bu yüzden, başka anketler de gösteriyor ki, Türklerin çoğunluğu ülkelerinin yanlış yöne gittiğini düşünüyor.
Neden bir çok kişi Erdoğan’a güveniyor?
O halde neden pek çok kişi Türkiye'nin gidişatını düzeltmesi için hala Erdoğan'a güveniyor? Bunun nedeni kısmen, dizginleri elinde tutan Erdoğan'a kimin meydan okuyacağını bilmemeleri. Ana muhalefet partileri Altılı Masa olarak bilinen bir cephe oluşturdular ancak seçim gününe altı aydan az bir süre kalmasına rağmen henüz cumhurbaşkanı adaylarını açıklamadılar. Önde gelen iki aday, ana muhalefet partisi CHP'den olan İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve partinin uzun süredir lideri olan Kemal Kılıçdaroğlu.
Altılı masa pek çok şey için geç kaldı
Altılı Masa, Türkiye'nin ekonomisini düzeltmek için net bir strateji ortaya koymakta da geç kaldı. Geçen ayın başlarında CHP nihayet bir plan açıkladı, ancak bu plan büyük yatırımlara dair vaatlerle dolu ve detaylardan yoksundu. Etkinlikle ilgili en dikkat çekici şey Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ekonomisti Daron Acemoğlu'nun varlığıydı.
İmamoğlu daha güçlü bir rakip
Erdoğan'ın tercih ettiği rakip, CHP'yi 12 yıldır yöneten, biraz tekdüze bir emektar olan Kılıçdaroğlu olacaktır. Birçok Türk siyasi analist, daha genç ve karizmatik olan İmamoğlu'nun daha güçlü bir rakip olacağını söylüyor. İmamoğlu, Erdoğan'ın ilk oylamanın sonuçlarını kabul etmemesi nedeniyle tekrarlanan seçimde bile kapsayıcı ve iyimser bir kampanya yürüterek 2019'da İstanbul Belediye Başkanlığını kazandı.
Cumhurbaşkanı ve partisi İmamoğlu'nu uzak tutmak için büyük enerji harcadı. Geçtiğimiz ay, belediye başkanı seçim görevlilerine hakaret etmek gibi önemsiz bir suçtan mahkum oldu. Yine de bu karar muhalefeti birleştirdi. Üstelik İmamoğlu'nun cumhurbaşkanı adayı olma şansını artırmış olabilir. Cambridge Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Ayşe Zarakol, "İmamoğlu'nun etrafında artık güçlü bir öykü var. Momentum onunla birlikte" dedi. Seçim kuralları, avukatları mahkumiyet kararına itiraz ederken Belediye Başkanı'nın cumhurbaşkanlığına aday olmasına izin veriyor.
“Rakibini geride bırakma şansı yüksek”
Ancak Erdoğan'ın hala güçlü olan anket rakamları, özellikle de ekonomi ilkbaharda toparlanma belirtileri gösterirse, herhangi bir rakibini geride bırakabileceğini gösteriyor. Cumhurbaşkanı, Birleşik Arap Emirlikleri ile Suudi Arabistan'dan gelen yatırıma, banka mevduatlarına ve Putin'in Türkiye'yi Rus doğal gaz ihracatının merkezi haline getirme vaatlerine güveniyor. Erdoğan aynı zamanda Türkiye'nin Karadeniz'de bulduğu doğal gazdan da bahsederek, gelir dalgası spekülasyonlarını teşvik ediyor. Cumhurbaşkanı geçen ay asgari ücrete yüzde 55 zam yapıldığını açıkladı, geçen hafta da memurların maaşlarını ve emekli maaşlarını artırdı.
Kendisi ve partisi, terörizmi, Batı'nın hainliği, eşcinselliğin aile ve İslami değerlere yönelik tehlikelerine ilişkin kültür savaşı mecazlarını da bir önlem olarak kullanıyorlar. Yunanistan'a yönelik tehditler milliyetçi coşkuyu arttırmaya yönelik. Bu taktikler Erdoğan'ın daha önce de seçim kazanmasına yardımcı olmuştu. Yine yardımcı olabilir. Türkler oylarını kullanana kadar Batılı liderler diken üstünde kalmaya devam edecek.( Bloomberg)
Bobby Ghosh Bloomberg'de dış haberler alanında köşe yazarlığı yapıyor.
