Devlet yetkililerinin “sokağa çıkma yasağıyla can güvenliği sağlanıyor” açıklamalarının aksine yaşamını yitirenlerden 200’ü evlerinde ateşli silah ya da top atışı sonucu yaşamını yitirdi.

TİHV, 16 Ağustos 2015- 20 Nisan 2016 tarihlerinde arasında Kürt kentlerinde ilan edilen sokağa çıkma yasaklarında meydana gelen yaşam hakkı ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu açıkladı. Raporda, 16 Ağustos’tan bugüne kadar 249 günlük süre içerisinde en az 338 sivilin yaşamını yitirdiğine yer verildi. Bu kişilerden; 78’i çocuk, 69’u kadın ve 30’u 60 yaşın üzerindeki sivillerden oluşuyor.

65 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi

Raporda, söz konusu tarihler arasında Diyarbakır’da 35, Şırnak’ta 10, Mardin’de 11, Hakkâri’de 5, Muş’ta 1, Elazığ’da 1 ve Batman’da 2 kez olmak üzere en az 22 ilçede, resmi olarak tespit edilebilen en az 65 süresiz ve gün boyu “sokağa çıkma yasağı” kararı alındığı kaydedildi. Bu ilçelerde 2014 nüfus sayımındaki rakamlara göre en az 1 milyon 642 bin kişinin yaşadığı, bu kişilerin en temel yaşam ve sağlık haklarının ihlâl edildiğine yer verilen raporda, Sağlık Bakanı’nın 27 Şubat\'taki açıklamasına göre en az 355 bin kişi yaşadıkları il ve ilçeleri zorunlu olarak terk etmek zorunda kaldığı kaydedildi.

Rapordaki önemli bir ayrıntı ise, “sağlığa erişim hakkından yoksun bırakılma” başlığında bölümünde yer alıyor. Hükümet yetkililerinin kuşatma altındaki ilçelerde sağlık hizmetlerinin yerine getirildiği yönündeki açıklamalarının aksine raporda, en az 76 sivilin sağlığa erişim hakkından yoksun bırakılmaları sonucu yaşamını yitirdiği kaydedildi.

200 sivil evlerinde katledildi

Raporda, en az 200 sivilin ise ev sınırları ve kapalı alanlar içerisinde bunlardan 182’sinin açılan ateş ve tanklardan atılan top mermileri ile 18’inin ise sokağa çıkma yasağı ve çatışma ortamının yarattığı etki ile sağlık sorunları yaşamaları sonucu yaşamlarını yitirdikleri bilgisine yer verildi. Bu ölümlerden 147’si Cizre’de yaşandı. Bu veriler, devlet yetkilerinin “sokağa çıkma yasağıyla can güvenliği sağlanıyor” açıklamasını da bir kez daha yalanlıyor.

Sur’daki yasak 141’inci gününde

Raporda, halen sokağa çıkma yasağının gün boyu ve belirli saatlerde sürdüğü 7 ilçeye ilişkin bilgilere de yer verildi. Diyarbakır’ın Sur ilçesinde 3 Aralık 2015’te Sur ilçesinde ilan edilen sokağa çıkma yasağının 17 saatliğine kaldırıldıktan sonra 11 Aralık 2015’te yeninden ilan edilirken, 9 Mart 2016 tarihinde “operasyonların sona erdiği” açıklamasına rağmen ilçedeki yasağın 141’inci gününe girdiği kaydedildi.

Yaklaşık 5 aydır yasağın sürdüğü 13 ve 16 Mart’ta kimi mahalle ve sokaklarda kısmen kaldırılırken, bugün itibariyle halen Savaş Mahallesi’nde bulunan Buzcular Sokak, Buzcular-1 Sokak, Eski Yoğurt Pazarı Sokak, Çiftehan Sokak dışında kalan tüm alanlar; Dabanoğlu Mahallesi’nde bulunan Bıyıklı Mehmet Paşa Sokak’ın Arman Sokak’a kadar olan kısmı ile Orta Karataş Sokak, Marangoz Sokak, Miras Sokak, Süleyman Nazif Sokak ve Varol Sokak dışında kalan tüm alanlar ile Cevatpaşa Mahallesi, Fatihpaşa Mahallesi, Hasırlı Mahallesi ve Cemal Yılmaz Mahallesi’nde sürmekte.

Rapora göre; kuşatma ve saldırıların sürdüğü merkezlerden biri olan Yüksekova ile Nusaybin’de 13 Mart günü ilan “sokağa çıkma yasağı” 38’inci günü geride bıraktı. Şırnak’ta kent merkezinde 14 Mart’ta başlayan yasak 37’nci gününü geride bıraktı. “Operasyonların bittiği” açıklaması yapılan Şırnak’ın Cizre ve İdil ilçelerindeki “yasak” ise 21.30-04.30 saatleri arasında gece boyunca sürdürülmekte.

TİHV’in raporuna göre, yasaklar boyunca yaşamını yitiren siviller şöyle:

MUŞ

Varto: 1. Rahmi Kızıltaş (36), 2. Abdullah Toprak(26), 3.-4. Henüz kimlikleri öğrenilemeyen 2 kişi

DİYARBAKIR

Silvan: 1.Serhat Bilen(25) 2.Hanife Durak(80) 3.Veysi Toraman(60) 4.Vedat Akcanım(17) 5.Deniz(17)6.Barış Çakıcı(10) 7.Hayriye Hüdaverdi(70) 8.Ferhat Gensür(17) 9.Müslüm Tayar(22) 10.Sertip Polat(20)11.Engin Gezici(24) 12.İsmet Gezici (55) 13.Rıdvan Us(20) 14.Yakup Sinbağ(20) 15.Latif Nangir(78)

Bismil: 1. Bilal Bozkur(19/22) 2.Abdullah Sügüci(32) 3.Doğan İnce(16) 4. Şeyhmus Düşerge(18) 5.Numan (Halil) Kurtdiş(19) 6.Berat Güzel(12) 7.Elif Şimşek(8) 8.Agit Yıldız(22)

Sur: 1. Helin Şen(12) 2.Halil Tüzülerk(27) 3.Mehmet Demirel(yetişkin) 4.Sezgin Demirok 5.Şoreş Mehmet Mutlu 6.Cüneyt Yeni 7.Aziz İlhan(47) 8.Melek Apaydın(38) 9.Rozerin Çukur(17) 10.Turgay Girçek(19)11.Gündüz Akmeşe(28) 12.Henüz kimliği öğrenilemeyen 80’li yaşlarında 1 erkek 13.Hakan Aslan 14.Murat Menekşe(13) 15.Erhan Keskin(18) 16.Casim Kaya(24)17.Fatma Ateş(55) 18.Gülistan Aysal(21) 19.Dilber Bozkurt 20.Furkan Erkaplan 21.Muhammed Emin Erol(33)

Bağlar: 1. Özgür Çelenk(18) 2.Eyüp Çelik(24)

HAKKÂRİ

Yüksekova: 1. Fettah Es (37) 2. Yakup Babat (24) 3.Mehmet Reşit Arıcı(17) 4.Naim Nuyan(29) 5.Ersin Aydın(37) 6.Yusuf Aşan(46)

ŞIRNAK

Cizre: 1.Cemile Çağırga(10) 2.Özgür Taşkın(18) 3.Meryem Süne(53) 4.Bünyamin İrci(14) 5.Muhammed Tahir Yaramış(35 günlük) 6.Eşref Edin(56) 7.Selman Ağar(10) 8.Mehmet Emin Levent(29) 9.Osman Çağlı(18) 10.Sait Çağdavul(21) 11.Şahin Açık(74) 12.Mehmet Erdoğan(75) 13.Mehmet Sait Nayici(16)14.Zeynep Taşkın(19) 15.Maşallah Edin(35) 16.Hacı Ata Borçin(75) 17.Gadban Bülbül(78) 18.Mehmet Dökmen(71) 19.Bahattin Sevinik(50) 20.Suphi Sarak(50) 21.İbrahim Çiçek (79) 22.Mülkiye Geçgel (48)23.Resul Ekinci(65) 24. Hediye Şen(30) 25.Doğan Aslan(24) 26.İbrahim Akhan(15) 27.Selahattin Bozkurt(70) 28.Yılmaz Erz(42) 29.Lütfü Aksoy(25) 30.Zeynep Yılmaz(40) 31.Cahide Çıkal(35) 32.Mehmet Tekin(35) 33.Doğan İşi(18) 34.Mehmet Saçan(38) 35.Emine Duman(75) 36.Azime Aşan(59) 37.Dikran Sayaca(25) 38.Ferdi Kalkan(20) 39.Abdulmecit Yanık(27) 40.Hacı Özdal(25) 41.Miray İnce(3 aylık)42.Ramazan İnce (80) 43.Kumru Işık(85) 44.Hüseyin Ertene(16) 45.Hüseyin Selçuk(5) 46.Abdülaziz Yural(33) 47.Zeynep Demir(65) 48.Ali Tetik(34) 49.Kazım Tonğ(51) 50.Cabbar Taşkın(40) 51.Sezai Burçin(43) 52.Hediye Erden(60) 53.Besna Zırığ(50) 54.Fatma Acet(40) 55.Bişeng Goran(12) 56.Nidar Sümer(17) 57.Halis Sümer(45) 58.Osman Tekin(50) 59.Tayfur Yaşlı(19) 60.Şivan Cebrail Mungan(24)61.Murat Ekici(22) 62.Murat Egül(24) 63.Ahmet Zırığ(35) 64.Şükrü Coşkun(20) 65.Nebi Katlav(22) 66.Ali Bağdur(25) 67.Mehmet Hacı Tongut(32) 68.Mehmet Şirin Erdinç 69.Garip Mubarız (18) 70.Veysi/Hacı Elçi(30) 71.Abdulmenaf Yılmaz(50) 72.Yakup Isırgan(18) 73.Mehmet Şahin(77) 74.Emame Şahin (77)75.Yusuf Akalın(12) 76.Büşra Akalın(10) 77.Veli Müjde(38) 78.Abdullah İvedi(25) 79.Hayrettin Şınık(10)80.Mehmet Rıdvan Kaymaz(36) 81.Hüseyin Paksoy(16) 82.Mehmet Kaplan(35) 83.Serhat Altun(23)84.Abdülhamit Poçal 85.Selman Erdoğan 86.Ahmet Tunç(50) 87.Cihan Karaman(23) 88.Rüzgar Yıldızgörer(25) 89.Selami Yılmaz(25) 90.Nusreddin Bayar(20) 91.Sultan Irmak(16) 92.Selim Turay(29)93.Şervan Kenan Adıgüzel 94.Mehmet Özkül(23) 95.Nizar Isırgan 96.Cengiz Sansak 97.Ramazan Çömlek98.Zerin Uca(22) 99.Sahip Edin(30’larında) 100.Abdullah Gün(16) 101.Yunus Meral 102.Tahir Akdoğan(16)103.Mevlüde Özalp 104.Fehmi Fakah Dinç(yetişkin) 105.Fatma Demir(yetişkin) 106.Barış Gasir(yetişkin)107.Sabri Sezgin(18) 108.Abdülselam Turgut(yetişkin) 109.Mahsum Erdoğan 110.Muharrem Erbek(23)111.Sinan Kaya(22) 112.Mehmet Kulbay(22) 113.Burhan Taşdelen 114.Aydın Erol 115.Ferhat Karaduman(16) 116.Nursel Dalmış(18) 117.Murat Şimşek(16) 118.Abbas Güllübahçe 119.Tuğba Eminoğlu120.Erdal Şahin(29) 121.Rohat Aktaş(yetişkin) 122.Adil Küçük(yetişkin) 123.Mahmut Duymak(51)124.Umut Ürek 125.Ramazan İşçi 126.Metin Karane 127.Dersim Aksoy 128.İslam Balıkesir 129.Ömer Baran(25) 130.Mustafa Gasyak(16) 131.Ali Fırat Kalkan 132.Kasım Yana(18) 133.İzzet Gündüz(yetişkin)134.Berjin Demirkaya 135.Sakine Şiray(yetişkin) 136.Ekrem Sevilgen(17) 137.Serdar Özbek(32)138.Mehmet Benzer(19) 139.Tajdin Nerse(22) 140.Mehmet Dalmış(31) 141.Mehmet Yavuzel(yetişkin)142.Rıdvan Ekinci 143.Bişeng Kolanç 144.Cihat Altun(22) 145.Mehmet Yılmaz(23) 146.Cüneyt Kızıltay147.Güler Eroğlu(20) 148.Mehmet Edin 149.Star Özkül 150.Hasan Ayaz(14) 151.Yılmaz Geçim(15)152.Mesut Özer(17) 153.Cengiz Gerem(15) 154.Derya Koç(yetişkin) 155.Azad Yılmaz(19) 156.Hakkı Külte(13) 157.Çimen Tankan 158.İsmail Çetin 159.Murat Erdin 160.Hasan Tağ(yetişkin) 161.Agit Küçük162.Harun Barın 163.Hülya Aksoy(yetişkin) 164.Cemile Erden(28) 165.Mehmet Tunç(yetişkin) 166.Orhan Tunç 167.Veysi Bademkıran(17) 168.Yasemin Çıkmaz(17) 169.İbrahim Temel 170.Yakup Yalçın 171.Felek Çağdavul 172.Fırat Malgaz 173.Yakup Dadak 174.Ramazan Aydın 175.Lokman Bilgiç 176.Hüseyin Kaya177.M. Emin İdim(çocuk) 178.Tahir Çiçek(çocuk) 179.Abdullah Özgül 180.Meryem Akyol(17) 181.Ramazan Biriman 182.Hüseyin Kayaalp(16) 183.M.Ata Kalaycı 184.Güler Akıl 185.Ahmet Yılmaz 186.Hamza İdim187.Hanife İdim 188.Tahir Çelik 189.Halil Çelik 190.Mehmet Kalaycı 191.Hacer Arslan 192.Sefa Sever193.Murat Aslan 194.Harun Çağlı(4) 195.Ayşenur Geçit(6) Ayrıca Cizre’den Adli Tıp Kurumlarına getirilip kimlik teşhisi yapılmadan gömüldüğü bilgisi edinilen en az 79 cenaze tespit edilebilmiştir.

Silopi: 1. Hüseyin Güzel (70) 2.Yusuf Aybi(80) 3.Reşit Eren(17) 4.Axin Kanat(16) 5.İbrahim Bilgin(18) 6.Şiyar Özbek(25) 7.Süleyman Çoban(70) 8.Taybet İnan(57) 9.Yusuf İnan(40) 10.Ayşe Buruntekin(40) 11.Mehmet Mete Kutluk(11) 12.Ömer Sayan(70) 13.Hasan Sanır (75) 14.Salih Erener(/Salihe Şirnexi-75) 15.Seyfettin Sidar(30) 16.İsmail Yevşan(55) 17.Necati Öden(18) 18.Ömer Yalman(45) 19.Ömer Maslu(70) 20.Pakize Nayır(25) 21.Sêvê Demir(41) 22.Fatma Uyar(27) 23.İslam Atak (20) 24.Hasan Yağmur(42) 25.Aydın Mete(16) 26.Yusuf Yağcı(25) 27.Şirin Altay (43) 28.Narinç Kızıl(52) 29.Henüz kimliği bilinmeyen 30’lu yaşlarında bir erkek 30.İsa Tonguç 31.Ahmet Tonguç 32.Muhyettin Tonguç 33.Saadettin Tonguç 34.Behiye Erener(45) 35.Rahime Sanır(14) 36.Züleyha Şalk(70) 37.Esra Şalk(2)

İdil: 1. M.Sadık Bozeri(57) 2.Vedat Gürbüz(24) 3.Mazlum Kapalıgöz(17) 4.Aziz Akan(30) 5.Orhan Abay(16)6.Sevilay Yıldız(15) 7.Fatma Eraslan(13) 8.Abdullah Ecevit(39) 9.Mete Ağırhan(15) 10.Ahmet Varlı(15)11.Veli Aşar(18) 12.Şevki Geldisöz 13.Hacı Karakaş 14.Ramazan Gümüş(14) 15.İrfan Çağlar(24) 16.İbrahim Çelebi 17.Burhan Baydemir 18.Vahap Çıkmaz 19.Vasfi Kaya 20.Abdulselam Güler 21.Fidan Arslan 22.İsmail Gürbüz(19) 23.Hidayet Tek(4) Ayrıca, kimlik teşhisi yapılmadan gömüldüğü bilgisi edinilen en az 15 cenaze tespit edilebilmiştir.

Merkez: 1.Bayram Tatar(16)

MARDİN

Nusaybin: 1.Ahmet Sönmez(50) 2.Şahin Turan(25) 3.Selamet Yeşilmen(44) 4.Abdulkadir Yılmaz(65)5.Hasan Dal(45) 6.Musur Aslan(19) 7.Emin Öz(55) 8.Muhammed Altunkaynak(19) 9.Nurhan Kaplan(45)10.Şerif Alpar(55) 11.Sedat Güngör(22) 12.Mehmet Emin İnan(55) 13.Cudi Teber (23) 14.Mahsum Alpdoğan(19) 15.Fehime Aktı(56) 16.Hakan Doğan(15)17.Henüz kimliği bilinmeyen 1 kişi 18. Medeni Orak (45) 19.Rohat Karakoç 20.Hasan Korkmaz(60) 21.Mehmet Pitek(40)

Dargeçit: 1.İdris Cebe(18) 2.Takyedin Oral(yetişkin erkek) 3.Necim Kılıç(67) 4.Sabahat Kılıç(28) 5.Fatma Kılıç(50)