Newroz, 'New-roj-'ruz, Yeni 'gün' anlamına gelir. 21 Mart 2022 Newroz bayramı pek çok halk için takvimsel bir öneme sahip ve baharın gelişi olarak kutlanır. Ancak Kürtler için Newroz, kölelerin zulme karşı isyanını, tutsaklığın özgürlüğe susamışlığını sembolize eder. Newroz, İnsana insani değerleri, dayanışmayı anımsatan ve esaretten kurtuluşunu müjdeleyen, kötülüğü ateşe tutuşturan Yeni günü karşılamanın simgesidir. Newroz, işgal, ilhak ve sömürgeleştirilmiş Kürdistan ve Kürd Milleti için milli birlik ve bağımsız devletini kayıtsız, şartsız kurma çağrısıdır. Med devleti yıkıldığından beri Kürdlerin yaşamı istilalara karşı mücadele ile geçti. periyodik beyliklerin dışında iki asrı aşkın islam ''kardeşlığı'' adı altında Osmanlı,Türk, Fars, Arap işkalcileri tarafından sürekli kırıldılar.

Dehhak'lar hiç eksilmediler. Zulmettikleri mazlum ve mağdurlar hep var oldular. Maalesev bu savunmasız halk ağırlıklı olarak Kürdler oldu. Bu zulüm halen 21.Yüzyılda devam ediyor. Kral, Dehhak’ın misyonunu sömürgeciler, diktatörler sürdürüyor. Türk, Fars ve Arap işgali altında silah zoruyla tutulan Kürdler, özgür değildir. O nedenle Newroz'un tarihçesi ve anlamı, işgal ve zorbalığa karşı isyan ateşın yakılması, direniş, kurtuluş ve toplumsal özgürlüğü bağımsızlıkla taçlandırma ontolojisidir. Başka milletler ve halkarında kutladığı Newroz, Kürdlerin milli, sosyal kültürel bir bayramıdır. İşgal altında olan ve yasaklara maruz kalan bütün halklar ve inançlar için hayatında kapanan kötü bir dönemin ardında, yeniden direnişle özgürlüğüne uzanan sosyal, kültürel ve siyasal bir paradigmadır.

Kürdlerin Milli bayramı olan Newroz, baskıya karşı bir başkaldırı ve esarete isyan çağrısıdır. Yazılı tarih ve Kürd felsefi geleneğine göre 21 Mart, MÖ 612’de Mezopotamya da Asur kralı Dehhak'a karşı Demirci Kawa, önderliğinde bir halk ayaklanması yaşanır. Saray ele geçirilir ve her gün iki gencin ölümüne neden olan Asur Kralı Dehhak, sarayında ölümle cezalandırılır. İsyancılar, Dehhak’ın sarayını yakarak, Newroz’un, yeni günün haberini verir. O günden bu yana 21 Mart Kürdistan ve İran sınırlarında yaşayanlar için ulusal gün olarak kabul edilir. Ehmedê Xanî, eserinde, anlatımlarında Newroz, yeni bir yılın doğuşudur. 1696 yılına göre Newroz, Kürtler arasında bir yılbaşı festivali olarak karşılanır. Ağrı Direnişi Lideri İhsan Nuri Paşa’nın, “Kürtler’in Kökeni” adlı yapıtında ve İranlı yazarlardan Ömer Hayyam Newrozname adlı eserinde aktardığına göre ‘Kürd Feridun’un, Dehaq’ı esir ettiği gün’ olarak bahseder.

Böylece Kürtler Newroz’u, sözü edilen hükümdarın, ülkelerini söz konusu zalimin şerrinden kurtardığı bir gün olarak kabul eder. Özcesi Ômer Hayyam, Kürtler’in o günü bayram ilan ettiğini net bir şekilde kaydeder. Medlerin torunları olan Kürtler için Newroz Yeniden doğuştur. Direnişle yaratılan kurtuluşun sembol günüdür. 21 Mart Kürdler ve Farslar tarafından milli bayram olarak kabul edilir. Kürdler ve Farslar, İslam’dan önce Zerdüştlük dinine mensuptu. Zerdüştlükte ateş kültü önemli bir semboldur. Newroz'larda ateş figürü, Zerdüşti geleneğin anmasıdır. Kawa’nın Dehhak’a karşı verdiği mücadele ve kazandığı zafer Kürdler içerisinde bir direniş kutlaması olarak kabul ediliyor. Kürtler, Newroz kutlamalarını Dehhak türü tekçi diktatörlere karşı kollektif direniş ruhu ile kutlar ve öyle yaşarlar. O nedenle kimyaları günümüzün egemen sömürgeci uluslarıyla uyuşmadığı için devletleşmesi kolay hazmedilmeyecek gibi görünüyor.

Newroz, 2632 yıllık tarihsel geçmişine rağmen, özündeki başkaldırı ve direniş geleneğini özgürlük mücadelesiyle yaşatmıştır. Bazil Nikitin, Kürdler adlı eserinde, yazılı kültürün pek gelişmediği çağlarda yaşanan tarihi olayların, efsane formu altında anlatıldığını ifade eder. Kürd tarihçileri, Kürdlerin dini önderi Zerdeşt'in (Zerdüşt) Zendavester'inde, Ahmed'é Xani'nin Memû-Zin'nde, Şerefxan'ın Serefname'sinde ve Firdevs'in Şehnamesinde, Ömer Hayyâm Risale'i Newroziyye'sinde. Newroz'un felsefesi anlatılır. Kimi tarihçilere göre M.Ö.4600 Yıllarında ''Kürdlerin ve Farsların birlikte oluşturdukları ordularda Kawa’nın sancaklaştırılmış önlüğü ordunun bayrağı olarak taşınır''. Firdevsi’nin Şahname’deki tasvirine göre bu sancak daha sonra Sasanilerin devlet arşivinde bulunur.

Her Newroz, bir arınmadır. Yeni bir günün başlangıcıdır. Kendini yenilemek ve doğru bilgilerle donatmaktir.

Bilindiği gibi her Newroz'da Kürdleri katleden, Newroz'u yasaklayan Türk devleti 1990'da adını (nevruz) olarak değiştirerek bir Türk Bayramı olarak ilan etti. Newroz, işgal ve esaret altında olan bütün mazlum halkların dayanışma ve barış içinde kurtuluşuna vesile olsun. Kürdlerin Milli bayram günü kabul edilen ve kutlanan 21 Newroz, bir mitoloji değil. Kürd Kawa'nın, Dehhak'a karşı mücadelesinde yaşanmış bir realitedir.

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.