Aydın Dere Son Makaleler

Yasaklı Dilin Yazarı Mehmed Uzun

Yasaklı dili Kürdçe'nin edebiyat dili olarak gelişmesi için Kürdçe yazmayı tercih eden Mehmed Uzun, modern Kürt romanının kurucularından biri olarak Kürd edebiyat tarihinde yerini aldı.
Yasaklı Dilin Yazarı Mehmed Uzun
Makaleyi Paylaş

Cenevre Belediyesi Kültür Bakanlığı’na bağlı sektörde ek bir sorumluluğum vardı. Sonbahar aylarında zaman, zaman yazarlar davet ediyor edebiyat etkinlikleriyle edebiyatın da hazzına ulaşıyorduk. Kürtlerde edebiyatçıların yeni, yeni çoğaldığı bir süreçti. Türkçe yazanların oranı daha çok olsa da Türkiye Kürtlerin anadilde eğitim haklarının olmayışından ötürü edebiyat piyasaları da henüz oluşmamıştı. Kürtçe yeni yayın evleri açılıyor, dergi ve gazeteler çıkmaya başlamıştı.

Cenevre’de yapılan bu geleneksel etkinliğe bu yıl bir Kürd edebiyatçı konuk etmek istiyorduk. Belediye’nin tahsis ettiği Alhambar Salonu böyle bir ekinlik için güzeldi. İsveç’te sürgün hayatı yaşayan ve Kürdçe yazmakta ısrar eden yasaklı dilin yazarı Mehmet Uzun’u onuk etmek için telefonla aramıştım. Davetimi severek kabul etmişti. Salon bir edebiyat etkinliği için yeterince büyük olduğundan ötürü panel sonrası bir konser iyi giderdi. Bunun için Şivan Perver ve ekibini davet etmiştik. Edebiyat haftasıydı, dünyanın değişik ülkelerinden onlarca yazar davet edilmiş, değişik tarihlerde söyleyişiler devam ediyordu. Mehmet, yasaklı dilin yazarı olduğu için ona pozitif bir ayrımcılık yaparak O’nu o yıl davetli tüm yabancı yazarlar adına onursal konuk olarak etkinliğin basın toplantısını O’na yaptırırken basın ile söyleyişiler ayarladık. Birçok gazete tam sayfa röportajlar yayınladı. Ertesi günün akşamı bizim edebiyat gecemiz var. Hazırlıklarımız tamamdı, konuklar gelmeye başlamıştı. Yarısı İsviçreli olmak üzere beş yüzü aşkın kitle tarihi salonu doldurmuştu. Kültür bakanı dâhil çok sayıda hükümet çevreleri var. Divanda ben ile Mehmet Uzun varız. Program gereği konukları selamladıktan sonra Mehmet Uzun’u tanıttım ve ardından Kürd edebiyat tarihinden 20 dakikalık bir özet sunum yaptım ve söz hakkını Mehmet’e verdim. Edebiyat serüvenini anlattıktan sonra henüz yeni Fransızcaya çevrilen (Bira Qedere) Kader Kuyusu adlı romanının yazma nedenlerini anlattı ve romanından pasajlar okudu. Soru cevap bölümünde yoğun sorular soruldu. Ardından Şivan Perver ve grubu sahneye çıkıp muhteşem bir konser sundu. Ertesi akşam belediye yetkilileri ile bir restoranda yemekli bir toplantıdayız. Türkiye’nin yasakçı ve Kürd halkını kültürel değerleri ile inkârcı politikaları ve Kürd edebiyatını sohbet ediyoruz.

Yemek sonrası Mehmet Uzun ile Cenevre Gölü kıyısına gezmeye çıktık. Ortalık loş, lacivert gökyüzünde yıldızlar bize gülümsüyordu. Mehmet bana İsviçre’nin devlet sistemi ve tarihi hakkında sorular soruyor ve Kürd edebiyatının düzeyini konuşuyoruz. Mehmet Uzun, dört günden beri konuğumdu. Son derece disiplinli, sigara içmez, yemek sonrası çok az alkol alır, şık giyinir, erken yatar, erken kalkar, konuşurken kelimelere, imgelere düşkünlüğünü fark edersiniz. İnsanlarla tartışmaktan ve polemiklerden kaçınır. Tartışmalarda görüşlerinde ısrarcı olmayışı karasızlığından değil, kibarlığından kaynaklandığını bilirdim. Fikirlerini söylerdi fakat dogmatik değildi. Dostluklarında kadir bilendi. Son derece yurtsever fakat fanatik değildi. Farklı kültürele, çoğulculuğa büyük önem verirdi. Tarihsel, kültürel ve evrensel değerlere siyasetten çok daha önemser, hoşgörülü, öngörülü, ilham sahibi ve hayal gücü gelişkin biri olduğunu his ettiriyordu. Mehmet ile dostluğumda anladım ki, insan ortak değerler etrafında sözcüklerle derin ve duygu dolu bir dostluk kurabilir. Vefatına kadar dostluğumuz sürdü. Ruhu şad olsun.

1953 Siverek’te doğan Uzun, 1977 yılından beri İsveç’e yerleşmiş ve Kürtçe, Türkçe ve İsveççe yazdığı kitapları 20’ye yakın dilde yayınlandı. Romanları nedeniyle hakkında birçok dava da açılan Uzun, İsveç Yazarlar Birliği yönetim kurulu üyeliği yaptı. Ayrıca İsveç Pen Kulübü ve Uluslararası Pen Klüp’te aktif çalışmalar yürüten Uzun, İsveç ve Dünya Gazeteciler Birliği’nin de üyesiydi. Uzun'un birçok uluslararası ödülün sahibi oldu ve Diyarbakır’da vefat etti.

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Bu makale toplam: 10832 kişi tarafından görüldü.
Son Güncellenme:04:32:46

Son Makaleler

2021’DE ASİL RUHA ULAŞMAK Nasıl bir ulusal tavır? Kürdler ve Uluslararası İlişkiler ZİMAN MİROV Û HEBUN - DİL İNSAN VE VAROLUŞ Medeniyetler Çatışması ve Kürdler CORONA 19 SAVAŞÇILARI (1) Ezidiler’in çığlığı Kürdistan Davası Yeniden Doğuş Süreci ve Rojava Kürtler ve İdealizm Diriliş Ulus nedir ve Kürdlerin Uluslaşması Devletsizliğin Bitmez Azabı Ne olacak bu sefil ahvalimiz? Duh, îro gringî û pîrozîya Newroz'ê Sizlerden özür diliyorum Efrinli çocuklar Hollanda ve Kürdler Efrin ve uluslararası ilişkiler Efrin ya Kazanacak, ya Kazanacak! Londra’yı Gezerken... Dayan… Güneş Doğacak Üstüne! Kerkük ve Bağımsızlık! Eski Aydınlıkçı Ahmet Nesin Kime Çalışıyor? Ne Yapmak İstiyor? Hırvatistan Bağımsızlığın Mutluluğunu Yaşıyor İlk kez Birleşmiş Milletler'de Alevilik Tarih Lanetleyecek Hepimizi! Kutlu Doğum Haftası! Halepçe, El Enfal ve Devletleşmek Sağlıklı Bir Ulus Olmak İstiyorsak Düşünce Sistemin Bozuksa... Kürdler Neden Tuhaflaştı? 21. Yüzyılın 'Kürdistan yüzyılı' olacağı noktasında ortak bir düşünce var. Anadilin Ölümü Bir Halkın da Ölümüdür Sur'da Suriyeliler Seçmen Oldu, KCK Nerede? Çılgın Bir Plan Bir Kayıp Feryadı Türk Parlamentosu'ndan Ayrılma Zamanı Gelmedi mi? Kolombiya'da Savaş ve Barış Ahmet Altan ile Bir Anı Bir Röpörtaj... Kurtuluş Darbe ve Kürdler Günahkarız Yazıtlar Tapınağında Gerçekler Neden Acıdır? Biz Kürdler Aptal ve Türklerin Başına Belamıyız? AKP'de ki çatlaklar Kürdleri sevindirmesin Ulusal Birlik Ve Aydın Sorumluluğu Türkler Neden Rojava'ya Düşman? Sahi Dost ve Düşman Kimdir? Çanlar Kimin İçin Çalıyor PKK Neden Dünyanın Gazabına Uğramış Kürdler ve Devletleşmek İsmail Beşikci Lozan’daydı Dayanışma 'Akıl Vermek' Değildir Cenevre Görüşmelerinin Arka Planı Cenevre 3 Konferansı Hal û Ahvalimiz HDP Çaresizlik İçinde Hayatta Dair Notlar Devletsizlik, Kar Altında Bir Mezarlıktır Kalleşlik ve Yiğitlik Aziz Sancar Nobel’i Geri Verecek Tanrıça Ağlıyordu Türkiye İntihara Koşuyor Tahir Elçi Neden Katledildi? Nitelikli yada Niteliksiz Olmak Korku ve Yılgınlığa Kapılmadan Seçimin Düşündürdükleri Aydınlanma ve Kürdler Kürdler ulusal bilincin neresinde? Dehşet Bir Sömürgecilik! Bir Eylem Planı Öneriyorum Kadınlar Erteledi Ölümümü Her Yanımız Puşt Zulası İsyan ve Özgürlük Varoluş Ya Da Yok Oluş Prof. Dr. İsmet Şerif Vanlı İle Hayatı Ve Vasiyetine Dair Bir Söyleyişi Gece Yarısı Notlarım Lozan Antlaşması Tarihin Çöplüğünde Kürtler ve Devlet Olgusu Kimsiniz Yahu Kimsiniz? Türkiye'nin Kürd Düşmanlığı Kürdistan Devrimi Batı'da Demokrasi, Doğu'da Kürdistan Kazanacak Yeniden Doğuş Öyküsü Azerbaycan örnek olmalı Kürtlere - 2 Azerbaycan örnek olmalı Kürtlere - 1 Kürdistan'da Kutlu Doğum ve HÜDA-PAR Kürdlerin Seçim Heyecanı BM Halepçe ve Enfal’i Jenosid olarak kabul etmelidir Adaylığımı Geri Çekerken... Kadınlar ve Devletsizliğimiz Ey Yurdum.... IŞİD, Kobanê, İslam ve Uygarlık Kürtler ve İslam Kaosu Kerkük'ten Akdeniz'e Kürdistan Pazarı Kürdistan Bir Hayal Değil Kürd Ulusal Hareketi KCK'ye Önerimdir PKK Paradigma Değişikliğine Gidecek mi?