Kürdleri Sessizce Sağdan Eritmek - 1 - Kürdleri Sessizce Sağdan Eritmek - 2
Yukarıda linkleri verilen Ocak ve Şubat 2015’te yazılan analiz makaleleri şu notla bitiyordu. “Bugün Hereketâ Azadî bu çevreden gelen bireylerin gerçekleştirdiği sorgulamanın ve gür sesin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Ki gerçekleşmekte olan bu asimilasyon sürecinin önünde set olmaya çalışmaktadır. Şeyh Ali Rıza’nın 1964 yılındaki öngörüsü bizler için bir ışık olacak ve yolumuzu aydınlatacaktır”
Kürdleri eritmekle görevli olanlar elbette Kürdler içerisindeki bu çırpınışın farkındaydılar ve gereğini yapmak üzere harekete geçmeleri gerektiğinin bilincindeydiler. Bu bilinçle hareket ederek gereğini yapmaya çalışanlar sadece sağdan olanlar değildi. Soldan olanlarda aynı değirmene su taşımakla görevliydiler. Değirmen çarklarını çevirmeyi üstlenenler tabi ki boş durmadılar. Kürd halkı içerisinde gelmekte kıpırdanışın dalgaya dönüşme potansiyeli taşıdığının farkındaydılar. Doğal olarak görevleri gereği dalganın en zayıf olabileceği anda önlem almak için çabalamalarını ortaya koymakta da gecikmediler.
Mesele “Kürdlerin kendileri olmaya karar vermeleri yerine verilen/öngörülen vazifeye koşullanmalarının devamını sağlamaktı” Evet, Kürdler süreç içerisinde sadece sağdan eritilmedi. Bu işlevi aynı zamanda sol da yerine getirmekten imtina etmedi. Azadi Hareketi Kürdistan’ın muhafazakâr damarını kendi kendisiyle buluşturabilecek yegâne fırsatlardan biri olarak ortaya çıktı. Tarihsel geçmişle bağ kurarak bugünü inşa etmeye hevesli gençleri bir araya getirdi. Bu potansiyele sahip bir yapının gelişim göstermesi, Kürdleri eritmekle görevli iki kesim için de kolay kolay kabul edilebilir bir durum değildi. Bu nedenle kollar sıvandı ve gereği yapıldı.
Şeyh Ali Rıza’nın yolumuza ışık olan öngörülerinin gerçekleşmekte olduğunu fark eden sağdan eritenler işi sıkı tutmak için onun aile efradından olan Azadi Hareketinden Mehmet Dara Akar ile başlangıç düdüğünü çaldılar. Çalınan düdük diğer kesimi de harekete geçirdi. Daha önce Şeyh Ali Rıza’nın aile efradının yanına kadar sokulmuş ama yüz bulamamış olan Âdem Geveri (3) (Özcaner) üzerinden harekete geçtiler. Sonuçta istenen Kürdlerin kendisi olmalarını engellemekti ve bu iki başarılı operasyonla gerçekleştirildi. Şimdilik durum bu, ama yüzyılı aşan mücadele tarihinde eritme görevi üstlenenler ve buna karşı direnenler hep olagelmiştir ve olacaktır. Biz şimdilik bu umudu yüreğimizin derinlerinde koruyoruz.
Konumuz Kürdlerin eritilmesiydi ve konuya dönelim.
1960 darbesini gerçekleştiren kadronun zihin dünyasını ve gerçekleştirilen darbeyi anlamak için iki önemli verinin tekrarlanması gerekiyor. a) DP iktidarının Rusya ile yakınlaşma sinyalleri vermesi, b) DP iktidarının Şeyh Said ailesinden de birisini meclise taşınmasıydı(4). Kemalist sistemin kuruluşunda arka planının Anglo-Sakson aklı tarafından sağlandığını unutmadan devam edelim.
Yukarıdaki iki maddeden bizi ilgilendiren ikinci şıktır. “Şeyh Said Başkaldırısı” Kemalist sistemin kendisini içeride garantiye almanın bir koşulu idi. DP bunu ilga etmenin yoluna bakmaktaydı(5). Ki onun ailesinden biri meclise taşınmıştı. Bu Kemalist Sistemin laik anlayışına darbe vurmaktı. Kemalist Sistemin bekçiliği görevini yürüten Askerler bunu kullanmaktan imtina etmediler.(6) Çok partili sistemle Kürdleri sağdan eritme görevi üstlenenler görevlerini Kürd eşrafını meclise taşıyarak gerçekleştirmekteydiler. Ancak bu tutum Kemalist Sistem bekçileri tarafından hoş karşılanmadı. Bunun karşısında yapılması gerekeni harekete geçirmek için 1960 darbesini gerçekleştirdiler.
Ne mi yaptılar. Kürd eşrafını içeriden vurmanın yol ve yordamını buldular. Özellikle meclise taşınan Kürd eşrafının ve diğer eşrafın okumuş veya okumakta olan çocuklarına yöneldiler. Bu çocuklara büyüklerinin iç çelişkilerini gösterdiler. Çünkü bu “eşraf geceleri evlerinde geçmişte uğradıkları kıyım ve felaketleri dillendiriyordu. Ama gündüzleri ise sistem içerisinde yüklendikleri işlevleri yerine getiriyorlardı”. İşte tam bu nokta onların vurulabileceği en önemli mihenk taşı idi.
Onların çocuklarına bu gösterildi ve bu iki yüzlü tutumun muhafazakarlıktan kaynaklandığı belletildi. Böylece yeni kuşak kendi asli değerlerine kolaylıkla yabancılaştırıldı. Tabi ki bu yeterli değildi. Bunun için yardımcı argümentler de devreye sokuldu. Halkların kendi geleceklerini belirleme hakkı olduğu ancak bunun Sosyalist devrimle olacağı dillendirmeye başlandı. Sonuçta Kürd gençleri sol düşünce ile buluşturuldu.(7) Soldan eritme görevi de bu sayede devreye sokuldu.
Gelinen noktada bu iki kesimin bugün takındıkları tutum dikkate alınınca Kürdlere yönelik hedeflenenin başarıyla gerçekleştirildiğine şahit olmaktayız. İsterseniz durumu önümdeki aylarda gerçekleştirilecek olan referandum konusunda takınılan tavırlara bakarak özetleyelim.
Sol içinde sistem adına eritilen Kürdler geçmişte kendilerine yaşatılanları hiçbir şekilde dikkate bile almadan “hayır cephesine” mevzilenmeleri sağlanmıştır. Sağ içinde sistem adına eritilen Kürdler ise ne geçmişi ne de günümüzü dikkate bile almadan “evet cephesine” mevzilenmeleri sağlanmıştır. Doğru tutumun ne olduğu konusunda ise tek kelime ile “ne evet ne de hayır” bizi ilgilendirmez diyebilirim. Sonuç mu? Elbette görünen sonucun kaybeden tarafın Kürdler olduğudur. Kaybetmemenin yolu başkasının değirmenine su taşımak yerine kendi değirmenine su taşımaktır.
Çünkü Şeyh Ali Rıza’nın dediği gibi “Eğer Şeyh Said hareketi/kıyamı gerçekleşmeseydi ne olabilirdi. Kemalist rejim toprak reformuyla Kürdistan da topraksız köylüye birkaç dönüm arazi verecekti. Ziraat Bankası aracılığıyla da iki inek ve birkaç keçi, koyun vereceklerdi. Bunlara malik olan köylü Osmanlı da göremediği bu imkân sayesinde Cumhuriyet siteminin/Kemalist sistemin daha iyi olanaklar sunan bir yönetim olduğuna kanaat getirip onu benimser duruma geleceklerdi.
Oluşturulan bu güven duygusuyla, özelikle Kürdlere yönelik gerçekleştirmeyi düşündükleri iskân politikalarını devreye sokacaklardı. Böylece Kürdleri Cumhuriyet rejimine entegre ederek süreç içerisinde asimilasyona uğratacaklardı. Bu adımlardan sonra klasik medrese eğitim devre dışı bırakılacaktı. Oluşturmayı düşündükleri Eğitim sistemiyle ilk nesilde yapamadıklarını sonraki nesillere uygulayarak onları kendi çarklarına alacaklardı. Bunlar da yirmi otuz yıl içinde asimile olup Kürd ve Kürdistan’a ait değerlerini yitirerek yok olacaklardı”.
1964 yılında Said Elçi’nin oluşturmaya çalıştığı Kürdlerin kendileri olma yolundaki çabası gibi 2010’lu yıllarda Azadi hareketiyle kendisi olma yolunda ivme kazanmaya çalışan Kürd gençleri sağdan ve soldan kuşatılarak bir umut daha yok edildi. Ama umudumuzu şimdilik koruyoruz.
1- Nerinaazad internet sitesi 22.01.2015 Yusuf Ziya Döger
2- Nerinaazad internet sitesi 02.02.2015 Yusuf Ziya Döger
3- Abdülmelik Fırat’ın Kurduğu partide görev almış. Şeyh Said Ailesinin birçok üyesinden Abdülmelik Fırat’ın bu gence kesinlikle dikkat edilmesi gerektiğine yönelik uyarılarda bulunduğuna dair sözlü bilgi/ifade aldım.
4- Abdülmelik Fırat 1957 seçimlerinde DP listesinden Erzurum Milletvekili olarak meclise girdi.
5- Bundaki gerçek niyeti sorgulamadan görünen durum üzerinden değerlendirilmiştir.
6- Bu konuda Yalçın Küçüğün 1960 darbesini neden gerçekleştirdik şeklinde Youtube da dolaşan video konuşmasına bakılabilir.
7- 1960’larda süren sol dalganın da dikkate alınması gerekir bu konuda.
Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.