Ahmet Önal Son Makaleler

Rönesans Müziği, Kürt Dili Ve Kültürü!

Rönesans Müziği, Kürt Dili Ve Kültürü!
Makaleyi Paylaş

 

Martin Luther''in Protestan ve Katolik karşıtı reformlarının yükselişinin 15. yy. ortaları ile 16.yy. başlarına kadar yapılan müziktir.

Bu dönem müziği, sanat edebiyatının müziğini dinlendirir.

Rönesans sanatçıları, yazarları, müzisyenleri kendilerini Dünyanın Ortaçağın karanlık, bürokratik ve gizemli dünyasından çekip çıkarmaya çalışan kişiler olarak gördüler.

Aşk, zevk, zeka ile insan bedenini ve duygularının güzelliği gibi klasik Yunan ve Roma iddeallerine geri dönüşü vurgular.

Özellikle Fransız-Flaman bölgesininin bestecilerinin yıldızı bu dönemde parlar.

Guillaume Dufay (1400-1474) ve Gilles Binehois(1400-1460) ayinlere özgü çoksesli müziklerle yeni tarzda ve dinî özellikler taşımayan şarkılar bestelediler.

Bourbon Dükü'nün saray müzisyeni ve Binchois'in çırağı olan Johannes, şarkıların en erken örneklerinden bazılarına eşlik eden çok sesli ilahiler bestelediler.

Josquin Desprez (1440-1521), aşk şarkılarını duygu yüklü ve popüler parçalar dillendirerek ünlendi.

Italya'da Griovanni Pierluigi da Palestirina(1525-1594), ayın bestelerini titizlikle  inceleyerek, bir biçimiyle taklit ederken Rönesans dönemi müziği ile köprü kuran bir gezginci besteci olarak, çok yaygın bir tarz yakalar.

Dönemin müziği ekseriyetle saray çevrelerine hitap eden bestelerdir. 

Bazı parçalarda ise bestecinin kendi ismi yerine, kendini davet eden asilzadenin mühüründen tanınmak istenmesi dikkat çekicidir.

Kürt müziğinin farklı dönemlerine hitap eden karmaşıklığın detaylı bir analize tabii tutulması, üzerinde bilimsel çalışmaların yapılması çok önemlidir. 

Zira müzik, ağız ile kulak, enstrüman ile beyin arasında yol alıp yiten bir ses ile sınırlı değildir. Ziyadesiyle dinleyici ve dinleyenleri duygusal, kültürel, sosyal, siyasal ve hatta devinimsel değişikliklere dönüştüren çığlıkları da tetikleyen etkiye sahiptir.

Kürt müzüği sêgeh, çargêh,  nehavend, kurdî û hicazkar vs. makamları, konuşmaktan kaynaklı ahenkli denbêj avazı ile Kürtçe'nin gelişkin sesi kullanma yapısıyla  öyledir.    

Evdalê Zeynikê, Reşo, Şakiro, Ayşe Şan, Meyrem Xan, Tahsin Taha, Mehmed Şêxo, Ehmedê Berti ve daha onlarcasından süzülüp gelen ve Şivan , Gülistan, Şiyar, Şemdin  Rojda, Mem Ararat, Delil Dilaner,  Diyar,  Kurmanc Bakuri,  İbrahim Rojhilat ve yüzlerce dengbêj ile sahne alan sözlü tarihimizi stranlardan romanlara, tarihi eserlere, tiyatro ve sinemaya uyarlanarak kalıcılaştırıp   kitaplaştırdılar. 

Dengbêjlerin müzikte yarattığı muazzam var olma eforu kendi mecrasında akıcılığını geliştirip korurken, şimdi dünya müziğini Kürt toplumuna müzikal tarzda  taşıyan  güzellikler yaratan Hesen Zirek bir ekol yarattı.  Aynı şekilde Miradê Kınê, Nasır Rezazi,   Aramê Dikran, Ali Baran, Reşo, Said Usiv, Nizanettin Ariç, Leyla Feriki,  Rojin, Besê, Mikail Aslan ve onlardan çok da eksik kalmayan sayısını artık buraya aktarmakta zorluk çektiğimiz Koma -Gurup müzikleriyle Kürt  sanatçının  yarattıkları, varlığı, dili, edebiyatı yasak 50 milyonu geçkin büyük bir ulusun  sesinde maddi ve manevi büyük bir kültürel  ve devrimci rol oynadıklarını, belki kendileri de farkında değildir. 

Zira Kürt müziğini yıllarca yasaklayan devletin üstesinden gelmeyince, kabul edip yozlaştırmak yoluyla, parçaları Türkçeleştirerek bozmaya seferber olmuş,  özünü tahrip  etme, sanat alanında da bir kırım yaratma girişimi olarak hayatımıza müdahale edildi. Ancak artık sanatçılarımızın  milyonlara seslenen sahnelerini görüp  düşündüğümüzde,  Kürt müziğinin dinamizmini anlamak gereği daha çok kendini ortaya koyuyor. 

Sadece müzik alanında değil, Kültürel bütün kanallarda akıp gelen Kürt milletinin, devşirmeler yoluyla değil, üretim, sanat, uygarlık yoluyla oluşan etnisitenin, kendini yönetme arzusuyla ulus olma istikametine girdiği yeterince anlaşılamadı .. 

Böyle olduğu için Kürt milletini geç dönemde, modernist metodlarla zor üzeri oluşan milletlerin kültürü ile karşılaştırmak, karıştırmak abestir.

Edebiyat alanında da bir Baba Tahirê Üryan, Ahmedê Xani, Feqiyê Teyran  gibi klasik ve kanon eserleriyle bizi çağdan alıp, çağlara taşıyan dinamikleri anlamadan, kendimizi anlayamayız. 

Özgürlüğümüzün alanı farklı kanallardan akıp gelen Dijle, Fırat, Zap, Aras misali hayatımıza hayat katan, bizim ulus varlığımızı sergileyip serpiştiren ana damarlarımızdandır .. 

"Müzik evrenseldir!" deyip, Kürt müziğini tahrip eden, özünden alıkoyan, bozup yozlaştırmaya kalkan anlayış sakat ve sanatın dostu olamaz!

O halde yüz yıl zengin ama yasaklı  Kürt dili ve müziğinin insanlığa katıklarının farkındalığını,  rönensansını görmeden geçmek nankorî ve aymazlık olur!

 

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Bu makale toplam: 2693 kişi tarafından görüldü.
Son Güncellenme:17:11:17

Son Makaleler

HTŞ'den Medet Beklemek, Godot Yu'yu Beklemeye Benzer! Buyrun Cevaba! Kürt Dili, Folklorü Ve Ulusu Devlet'in Çağrısı Ve Öcalan'ın Cevabı Kürtlere Tepeden İtham! Düşünce Üretmek! Sürgün Halide Edip, Bedirxaniler Ve! Milliyetçilikte Tasnif ve Tahrif! ‘Xorasan Türkü’ ya da ‘Alevi Milleti’ Yalanı! Tarık Ziya Ekinci Abi! Kürt Modernizmi! Milliyetçiliği Parçalamak! 'Sömürge Bile Değil' Deyip, Soykırım Dememek! Antik Kentler Sadece Turizm Alanları Değildir! Türklük Etnisiteye Değil, Devşirmelere Dayanır! Entelektüel, Aydın ve Akademisyen! Kemalist CHP'nin Başarısı ve Kürt Oyları! Travma Kürtçe'me Dokunma Dilime Dil Uzatma! Tehales'in Felsefesi mi, Sokrates'in Mistisizmi mi Bilimsel? Türk Eğitim Sistemi ve Laz Bir Öğretmenin İbretlik İtirafı... Kendisi Olan ve Olmayan İnsan! 'Kültür!' Anadili/Esasdili Yasaklamak! Kürt Mahallesi/Köyü ve Dünya! Kültürel Bir Kamusal Alan, Bizi Doğru Düşündürür! Kenan Ülkesinde Hamas, İsrail ve Kürtler! 'Edebiyat Cumhuriyeti' Kürtlerin Kanon Eseri: Ahmedê Xanî ve Mem û Zîn 30 Ağustos 1922 Zafer mi? 'Halkların Dostluğu' ve Tezat! Modernlik, Modernleşme, Burjuva Sınıfı ve Siyaset! Milliyetçilik Ölüm Makinesi Topal Osman'a İadeyi İtibar!!! Soykırım! Dersime Giderken Bizans İmparatorluğu'nun Yıkılışı Seçim Verileri… Liman Von Sanders’in Anıları Ve Tarih Bilinci! Osmanlı İttihat ordusunda Bir Alman Mareşal, Liman Von Sanders! El Anfal ve 'Kürt Dostları!' Yerel Devlet Uygarlığa, ‘Büyük Devlet’ Harabeye Çevirdi! Devlet ile Çete! Kürtler; Karşıtı İki Aynıya değil, Kendi Ayrılığına Oy Kullansa Ne Olur? Feminen hareket cılız, eleştiri kadük, biat köklüdür! Siyaset, Hassasiyet ve Haysiyet! İmparator, ecdad mı, katil mi? Deprem, ‘Felaket’ ve ‘Kader’ Değildir! 'Benim Kürt kardeşim, ama 'Kürt yoktur' Türk tarihçisi ve Türk siyasetçisi... Tarihi Depremler, Çaresizler Ve Akıl! Sürgün Halide Edip, Bedirxaniler Ve! Samilerin İsrail kolu; Yahudiler ve Holokost! Sümer Ülkesinde Şaristanî ve İşgaller! Mezopotamya’da Sümerler ve Uygarlığı! Milliyetçilik! Kahraman Irk ve Irkçılık! Din, İnsan Ve Felsefi Düşünme! HTŞ, ÖSO Ve Diğerleri Kimin vatandaşı? Kürtçe bilmeksizin, Kürtleri incelemek! ULUS - HALK - SINIF NEDEN BAĞIMSIZLIK!? Rêya Heqîyê İnancı; Müslümanlık, Şialık, Bektaşilik, Nusayrilik Değildir! Devletsiz Ulusun, Egemen Sınıfı Olmaz! II. Abdulhamid’i Kemale Taşıyan Talat Paşa- (VII) Türk Solu ve Aydınlarının Şovenizmi Fazladır, Kürd Solu ve Devrimcilerinin Milliyetçiliği Eksiktir! II. Abdulhamid’i Kemale Taşıyan Talat Paşa- (VI) II. Abdulhamid’i Kemale Taşıyan Talat Paşa- (V) II. Abdulhamid’i Kemale Taşıyan Talat Paşa- (IV) II. Abdulhamid’i Kemale Taşıyan Talat Paşa- (III) II. Abdulhamid’i Kemale Taşıyan Talat Paşa- (II) II. Abdulhamid’i Kemale Taşıyan Talat Paşa, - (I) Tunç-Ellî Operasyonu!" Güneşi Zapt Etmeyeceğiz! Ocak-Medrese Mi? Cemevi-Camii Mî? TALAT PAŞA ve CUMHURİYET Cunan'da Dîl Kırımı Ve Kültürel Yabancılaşma Enver'den Evren'e 12 Eylül... Eski, Kadim, Dil, Halk, Ulus, Modernite Ve Kürdler! Taner Akçam,'Ermeni Soykırımı’nın Kısa Tarihi' Kitabı Ve Kürtler! 'Müthiş' Hatalar Neden? Kürt Ağası ABD, Çelişkiler, İlişkiler ve Kürtler ! Küfürbaz Yüzsüzler ve Kürdler! Türkçesiz Osmanlıcadan, “Resmi Dil Türkçe”ye, Kültürel Türkçülükten, Türk Siyasal Irkçılığına-II- Anlaşılmayan Karışık Osmanlıcadan, ''Anlaşılmayan Bir Dil'' Kürtçeye Varmak! Uygarlık, Mitoloji ve Din! Din, Siyaset ve Bilim Doğu Akdeniz'de Devlet Konumlanmaları Kendime Soruları, Siz de Düşünüyor musunuz? Komik Olmayın Ulus; Siyasal Birliği ve Dili ile Vardır! Irkçılık; Hastalık Değil, İnsanlık Suçudur! Kültür ve Siyasette Irkçılık ve Kürt İşçilerinin Linç Edilmesi! Tuzu bile Bozan Lümpen ve Cahiller ile Aydınlar! Ayasofya’ya Kayyumu (1453) Ayasofya Kilisesi-camii, Müslüman ibadeti ve Cennet yalanı Öteki Olarak, Aidiyat,Hukuk ve Eşitliğe Tutunmak! Eğitimde; Hak-Haksızlık, Etik ve Suç Hak Yolunda Hakikat 'Alevilik' Mi, Rêya Heqiyê Mi?! 'Alevi' Şaşkınlığı Alfabe ve Îmla İttihat ve Terakki ile Devamında Çerkeslerden Bazı Şahsiyetler MUSTAFA KEMAL ve NUTUK İran İslam Despotizmi ve Mustafa Selimı'nin İdamı Mihtra Înancı ve Hîyerarşi Kadın ve Savaş Eleştiride; Pasif, Aşırı ve Zorlama Yorum Olmaz! 'Kızılbaşlık': Osmanlı İle Safevi Çekişmesinde Çıkan Bir Kavram Kürt Siyasetinde Aşılmayan Gelenek; “Kürt Aşiretlerinde ‘Alan Koruma” Kürtlerin Guernica’ları çok, Picasso’ları var mı? Daraldıkça Dersim’den Kopmak ve Kötülük Yapmak! Kürd Aşiretlerinde Alan Koruma Musa ve Kitabı Tevrat Yenilik ve Yenilenme! Alan Tutma Yetmez Davut Kurun ve Anıları... Geçmişten Geleceğe Tecrübe Sunuyor Savaşı ve Değişkenliği İzlemek Failin Suçunu, Mağdura Yığmak! Islam Şiddeti ya da 'Darül Harp'te, Mali Kaynaklar! İnsanlığın Acısını Beynin Açısı Çözer Rêya Heqîyê inancı Mîhtra inancıdır; Müslümanlık, Kızılbaşlık, Alevilik değildir Barış Günü Kutlamaları Şöyle Geçerken, Kürt Siyaset Tarihinde Tabu ve Maraziler.. Türk Milliyetçiliğini, Kürt Milliyetçiliği ile Mukayese Etmek! Savaş Yeni Gelişmelere Gebe, Doğumu Merak Ediyorum Yanlız Kemal Kılıçdaroğlu İçin Değil Tüm Linç Girişimleri Kınanmalı! Değişim ve Özgürlük Savunma: Düşünceler sorgulanmalı, ancak emniyet ve mahkemelerde değil! Rêya Heqîyê, Alevilik ve İslam! Değişim, Zaman, Din ve Astroloji Marksizim’de Ulusal Sorun Yoktur? Dêrsim’de Koçgiri 1919-1922 ve Sonrası!.. 1968-1978’de Birleşen-Ayrışan Sancılar, Türki(y)e Solu ve Kürt Milli Hareketi!.. Devşirmeler ve Devletsizler... Kendine Düşmek Yerine, Özgürlüğü ve Bağımsızlığı Düşünmek! İttihat ve Terakki Cemiyeti (İT-C) Haşdi Şabi ve Irak’ın 'Kerkük seferi' ne idi ne değildi? Kerkük’ün tarihine bir değinme Bağımsızlık Meşru Haktır, Olmadan Olmaz! Güney Kürdistan'da Bağımsızlık Referandumu ve Tercih! Egemenin Savaş-Barış ve Silahlanma-Silahsızlandırma Siyaseti 'Stratejik Derinlik', Mursi ile battı, Suriye ile çöktü Raqqa - Musul Operasyonu ve Sonrası III. Dünya Savaşı Uzun Sürecek 'Bağımsızlık Hedefi İle Kürdler Özgürleşecek!' 4 Mayıs 1937 Bakanlar Kurulu Kararı ve Dersim Tertelesi! Kürt Sorununun Ağırlığı ve Aciliyeti! Kontrollü Darbe III. Dünya Savaşı, Rakka ve Musul'a Dayandı, Abd - Rusya Anlaşarak Çözüme Gidiyor! Kürtler Ne Yapar? Kürt Bayrağı 16 Nisan Referandumu Irkçılık Çekişmesinde İnsani Kişilik, Aidiyet-Kimlik Bilinci ile Şekillenir Ulusal Birlik ve Kongre hakkında düşüncelerim İttihat Ve Terakkinin Devamı, Kuvva-i Milli Teşkilatı Sevdalısı; Nazım Hikmet Ran Memur Toplum Değil, Kendisi İçin Üreten Toplum Kazanır Yalanın Egemenliği, Doğrunun ‘Marjinal’liği! Türkçe Dışındaki Dillere Karşı, 140 Yıldır Uzun Sürece Yayılan Bir Savaş Sürdürülüyor! Ali Rıza Koşar: 38 yıldır içimde bir acı olarak kaldı Tekoşîna Dıjwar! 3. Dünya savaşında ABD–Rusya, Türk-İran konumlanması özgür Kürdistan'a kapı aralıyor Tehlikeli İnsan, Tehlikeli Aydın, Tehlikeli Yazı, Tehlikeli Düşün ve Tehlikeliler Deyip Yaktılar! Kobanê Kürdistan'da Özeldir! T.C Cumhurbaşkanı RTE Uçtu! Kadın, Kürt, Kürdistan ile Bastırılmış Kimlikler Diktatörleşen AKP ve Çözemiyeceği Kürt Sorunu Diaspora, Kanton ve Bağımsızlık ''Silahları Bırakın'' Diyorlar Şengal, Celawle, Kobani’ye DAİŞ/IŞİD Saldırıları ve Kürdistan’da Serhildan! Kürdleri Kürdistan’la Büyütmek yerine, Türkiye’yi Kürdlerle Büyütmek!!! Yahudilik; Hiristiyanlık Çözülmüştü, Sıra Siyasal İslamda! Kürt Romanı ile yüksek Kürt bilincine Kavramları Çarpıtarak, Kürdü Çarpmak! Kürdistan, Türkiye Ve İşid konuşlanması Kürt ulusal özgürlük mücadelesi ile HEP'e, tutsaklaşarak Türkiyelileşen HDP'ye İnkar, iskan, imha kurtuluşmu? Toprak İle Samimiyet(sizliğ)imiz! Kürt soykırımına karşı Kürdistan'ın bağımsızlık hayali