Hükümetin ‘terörü bitirme’ benzeri adlar verdiği son süreç bölgenin ve bölgesinde yaşayan toplumun uğradığı hasarın, haksızlıkların, geri kalmışlığının telafisi ile pek ilgili görünmüyor. Süreç devlet içi müzakere amaçlı ve eğer varsa iç ya da uluslararası baskıyı azaltmak için de olabilir.

Böyle bir olası süreçte DEM partinin açıkladığı parti ziyaretlerinde aktarılan, tartışılan başlıklarda şeffaflık, açıklık çok önemlidir. Görüşme detayları aracı kişi ve kurumlar tarafından kamuoyuna eksiksiz ve hızla aktarılabilir. Zaten sürece desteğin artması da başka türlüsünü kaldırmaz ve dahası, DEM partisine etkicilik, yönlendiricilik hakkı verildiğini sanmıyorum.

Kürdün kadim geleneğinde birden fazla tarafı olan bir sorun, anlaşmazlık varsa ‘taraflardan birine yakın olana aracı olması’ teklif edilemez. Bu saygıdeğer ilke bölge dışındaki gerilimlerde, sorunlarda da geçerlidir. Taziyelerimize ve düğünlerimize nasıl hassassak, koruyucu ve sürdürücüysek; arabuluculuk kurumumuzun da kurallarını, ciddiyetini yani saygınlığını korumak zorundayız.. Bu tarihsel perspektifle bakıldığında ‘taraf’ meselesinde bölgesinde yaşayan bölge odaklı Kürd kesiminin yeri ve tutumu belirginleşir.

Günümüz adıyla ‘DEM parti’ bu süreçte de taraftır ve aslında bu nedenle ‘aracı’ olarak herhangi bir kesim ya da parti ile görüşme yapması uygun değildir. Ancak olası rolü, hükümetin teklifini ziyaret yoluyla ilgili kesimlere teslim etme, iletme ya da belki de ikna etme içerikli olabilir. Farklı kesimlere güven vermek adına bile olsa DEM parti doğru bir görevli, aday değildir ancak amaçlanan DEM partinin kendisinden endişe duyan kesimlere güven vermede, samimiyette kendini ispatlama şansı tanınmış olabilir. ‘DEM parti bölge orijinli olduğu için taraf olmamalıdır’ demiyorum; ki, zaten sadece ve öncelikle bölgeyi temsil etmediklerine dair çokça açıklamaları mevcut; ben, ‘taraflardan birine yakın olduğu için arabulucu, aracı olmamalıdır’ diyorum.

Yıllardır PKK’nin terörist eylemlerine, çarpık ve misliyle geri tepen şiddetine ve illegalitesine karşı çıkarak kendini fesih etmesi gerektiğini sayısız kez açıklamış biri olarak bölge seçmenlerine önerilerim:

1- Öcalan ya da bir başka kişi ya da kurumun bölgeyi ve bölge toplumunu temsil etmediği, bölgesel muhatap olmadığı unutulmamalıdır. Bölge toplumu herhangi birine ya da partiye oylama yoluyla temsilcilik ya da muhataplık yetkisi vermedi. PKK sorununun çözümünde muhatap olabilirler ancak Kürd meselesinin tartışılmasında ve giderilmesinde muhatap, temsilci değiller. Olası süreç boyunca bu gerçekten ödün verilmeyebilir.

2- Bölgeyi ve toplumunu odağına almış bölge bireyleri süreçte görevli birey ve parti gibi aktörlerin eksikliklerine, yanlışlıklarına dikkat çekerek akıl veren, yol gösteren, başkalarının yerine düşünen, kendini potansiyel arabulucu sanan, başkalarının yerine kaygılanan, heyecanlanan psikolojiden uzak durabilir, gelişmeleri bölge ve bölge toplumu açısından izleyebilir; uyarı, öneri ve değerlendirmelerini bu sınırları belli temelde yapabilir.

3- Bir önceki ‘çözüm süreci’ deneyiminin sonuçlarını anımsatarak, DEM parti çevrelerine ilan edilen çerçevede yapacakları her bir görüşme, açıklama ve değerlendirmeleri için parlamentodan ‘cezasızlık hakkı’ talep etmelerini bir kez daha öneririm.

4- Seçim dönemlerinden önce ve sonra DEM parti dahil odağında bölge olmayan partilerle mesafesini açıkça, nazik yöntem ve üslupla korumuş; ‘ittifak ya da işbirliği’ gibi isimler altında ilişkilere girmemiş, bölgemizde yaşayan ve bölgemiz odaklı birey, grup ve partiler bir kurul oluşturarak gereken sıklıkta bir araya gelebilir ve kamuoyuna değerlendirmelerde bulunabilir. Yani süreç odaklı geçici bir kurul oluşturulmasını öneriyorum.

5- Yeni paradigma önerisinde Misak-I Milli Ortadoğu’da Kürdün yaşadığı en uç topraklar olarak güncellenmiş olamayacağına göre; bu kurulun PKK sorununun çözümünde ve Rojava konularında temkinli olması önemlidir.  Ancak, kurul bölgesinde yaşayan topluma dair iyileştirmelerde inisiyatif almaktan çekinmeyebilir.

6- Kurul mevcut paradigmayı, etkilerini, sonuçlarını açıklıkla ifade edebilir, önerilecek yeni paradigmayı değerlendirebilir ve önerilerde bulunabilir, destekleyebilir.

7- DEM partinin bölge odaklı partilere de olası ziyaret talebini bu kurul değerlendirebilir, gerçekleştirebilir.

8- Kurul kendisiyle görüşme talep edebilecek DEM, AKP, Saadet, CHP ya da MHP ya da bir başka partinin görevlendireceği görüşmecilerinin Kürd olmamasını ve ayrıca (milliyeti ve inancı ne olursa olsun) bölgeden olmamasını rica edebilir (görüşmelerin her türlü çıkar, arka plan ve gösterişten uzak olması amacıyla).