İsmail BeşikciSon Makaleler

Rovîyê Xasûk

İskan Tolun’un Kürdçe çocuk kitabı yayımlandı.İskan Tolun, Rovîyê Xasûk, Peyvên Felsefî û Çîrok, Babıali Kitaplığı, Ozan Yayıncılık, Ocak 2023 , 78 s.
Rovîyê Xasûk
Makaleyi Paylaş

İskan Tolun (d. 1966, Teherî, Beşiri/Batman), Ezidi bir Kürd. Yoksul bir çiftçi ailesinin oğlu. Mîhemetkê Rêzigundî bavik’ine mensup. İlkokulu bitirdikten sonra, çocuk yaşta hayata atılıyor. Adana, Mersin, İstanbul gibi metropollerde inşaat işçiliği, garsonluk gibi çeşitli işlerde çalışıyor.

1985’den beri Almanya’da yaşıyor. Alman vatandaşı. Almanya’da bazı firmalarda işçi, bazı firmalarda şoförlük gibi işlerde çalışmış. Kaynakçılığı öğrenip taşeron bir firmada demir-döküm işlerinde ter dökmüş. Ailesinin hastalanması üzerine, bu hastalıklarla ilgilenmek için işi bırakmak zorunda kalmış. Kitap okuyan, aynı zamanda yazan bir kişi. Zamanla yazı hayatında gelişmeler gösteriyor.

İskan Tolun, bugüne kadar dokuz roman yayımlamıştır. (x) Yazar, yayıncı Ragıp Zarakolu İskan Tolun’u ‘anlatı ustası ‘ kavramıyla değerlendiriyor.

***

Rovîyê Xasûk kitabının girişinde Yaşar Kemal’in, ‘İnsan, evrende, gölgesinin kapladığı yer kadar değil, yüreği kadar yer kaplar’ sözü yer alıyor.

Kitapta Önsözden sonra Başlangıç ve Doğa isimli hikayeler yer almaktadır. Doğa isimli masalın ana konusu özellikle Hakkari kırsalında yetişen ters laledir. Ondan sonra, kitapta, bir kedinin konu edildiği Dünya Güzeli isimli bir masal yer almaktadır. İhtiyar Ana ve Onun Oğlu, geleneksel toplumda ana-oğul ilişkilerini konu etmektedir.

Kitapta, kuşların dilinden anlayan, kuşlarla konuştuğu vurgulanan Mukus’lu Feqîyê Teyran (1590-1660)’la ilgili bir masal da vardır.

Kürdlerin Homeros’u olarak sözü edilen Serhat’lı, Êvdalê Zeynikê (1800-1913) konulu masal dengbejliği konu edinmektedir.

Yavru Kuş, İhtiyar Aslan ve Kedi, Kurnaz Tilki, Tilki ve Yılan, Bitlis’li Öküz, kitapta yer alan diğer masallardır.

Kitabı sonunda sonsöz isimli küçük bir bölüm daha vardır.

Rovîyê Xasûk çocuk kitabında, resimler ve fotoğraflar da yer almaktadır.

***

Kürd yazarların yazılarını Kürdçe yazmaya gayret etmeleri, düşüncelerini Kürdçe açıklamaya özen göstermeleri önemlidir. Kürd okurların da Kürdçe okuma çabası içinde olmaları sağlıklı bir gelişmeye işaret eder. Her iki tutum da Kürdlerin geleceği açısından yaşamsaldır. Sağlıklı bir gelişme ancak anadille olur.

***

Hatırlayalım, Cumhuriyet’ten beri, devletin Kürdlerle ilgili en önemli politikası asimilasyondu. Kürdlerin Türklüğe asimilasyonu. Kürdçe’nin unutturulması, Kürdler arasında Türkçe’nin egemen kılınması, devletin sistematik ve kararlı bir şekilde yaşama geçirmeye, uygulamaya çalıştığı bir politikaydı. Kürd bölgelerinde, ilkokul eğitiminin ana amacı buydu. Öğretmenlere, ‘onlara Türk olduklarını öğretin, Müslüman olduklarını öğretin, yeter …’ deniyordu. Ondan sonra, Ortaokul ve Lise eğitimi de, bu amacı gerçekleştirmek doğrultusunda planlanıyordu.

Evlerin, köylerin yakılması-yıkılması, bazı kişilerin, ailelerin sürgün edilmesi, kitlesel sürgünlerin gerçekleştirilmesi, Kürdlerden göçertilen alanlara, Balkanlardan, Kafkaslardan göçertilen Türklerin, Karadeniz’den göçertilen Lazların yerleştirilmesi önemli uygulamalardı.

Orta Anadolu ve Batı Anadolu’ya sürgün edilen Kürdlerin, bazı alanlarda nüfusun yüzde 5’ini, bazı alanlarda yüzde 10’unu geçmeyecek şekilde dağıtılması, Kürd bireylerin, hatta aile üyelerinin birbirlerinden tecrid edilmesi, harekat sırasında anası-babası, kardeşleri öldürülmüş, katledilmiş çocukların subay ailelerinin evlerine hizmetçi diye yerleştirilmesi, harekattan sonra kızların toplanması ve özel olarak eğitilmesi, Kürd-Türk evliliklerinin teşviki, Kürdçe konuşanlardan para cezası alınması vs. bu esas amaca ulaşmak içindi. Şu habere bakalım: ‘Türkçe konuşmayanlara yüz lira para cezası verilecek. Tahsil edilen para cezasının yarısı ihbar edenlere ödenecek’ (Haber Gazetesi, 7 İkinci Kanun 1938)

1927’de kurulan Birinci Genel Müfettişlikten sonra, 1934’de İkinci Genel Müfettişlik Trakya’da kuruldu. İkinci Genel Müfettişlik, Trakya’daki şehirlere sürgün edilen Kürdlerin bölgeye intibakının sağlanması amacıyla kuruldu.

1937-1938 yıllarında bir memurun, örneğin bir öğretmenin maaşının 25-30 lira olduğu düşünülürse bu para cezasının büyük bir gelir kaynağı olduğu söylenebilir. Bunun toplumda nifak tohumları eken, çatışma, çekişme yaratan bir tutum olduğu açıktır.

***

Burada, üç mektuptan söz etmek gereğini duyuyorum.

Bir. Dr. Mehmet Şükrü Sekban (1881-1940), Cumhuriyet’in ilanından bir ay 15 gün önce, Mustafa Kemal’e, Beyrut’tan, 14 Eylül 1923 tarihli bir mektup gönderiyor.

İki. Celadet Âli Bedirxan’ın, (1893-1951) Cumhuriyet’in Onuncu Yılı kutlamalarından sonra, 8 Kanunusani 1933’de, Mustafa Kemal’e gönderdiği mektup

Bu mektuplarda dönemin aydınları, Kürdlerin haklarından ve özgürlüklerinden söz ediyor, Kürd milleti için isteklerinin dile getiriyorlar.

Üç. Başbakan İsmet İnönü, Kıbrıs sorunu ile ilgili olarak, 4 Şubat 1964’de New York Times Gazetesi’ne bir röportaj veriyor. O röportajda Kıbrıs sorununun çözümü için federasyon önerdiğini vurguluyor. Bunun üzerine, ABD’de sürgün yaşayan Mustafa Remzi Bucak (1912-1985), Başbakan İsmet İnönü’ye, 3 Ocak 1965 tarihli bir mektup gönderiyor. Bu mektupta Mustafa Remzi Bucak, Başbakan İsmet İnönü’ye ‘Kıbrıs’ta 80 bin Türk için istediğiniz federasyonu, Türkiye’de 8 milyondan fazla bir nüfusa sahip olan Kürdler için de düşünür müsünüz?’ diyor. (xx)

Bu mektuplar şüphesiz Türk basınında yer almıyor. Bu mektuplara doğal olarak yazılı cevaplar verilmiyor. Bu mektuplara, savaş uçaklarıyla yapılan bombardımanlarla, tanklar, toplar, mayınlarla, evlerin-köylerin yakılıp yıkılmasıyla, kitlesel sürgünlerle Türkiye-İran, Türkiye-Irak, Türkiye- Suriye sınırlarında, dikenli tellerle, mayın tarlalarıyla, gözetleme kuleleriyle, uçaklarla, blok duvarlarla Kürdlerin birbirlerinden tecrid edilmesiyle, tecridin derinleştirilmesiyle vs. cevap veriliyor. Bu, asimilasyonun zoraki bir şekilde, şiddete dayalı bir şekilde sürdürüleceği, asimilasyonu kabul etmeyenlerin imha edileceği anlamına gelmektedir.

Bu konuda yapılan katliamların, bu çerçevede gündeme gelen ve gerçekleştirilen operasyonların suç sayılmayacağına dair bir kanundan da söz etmek gerekir. İsyan Bölgesinde İşlenen Ef’al’in (fiillerin) Suç Sayılmayacağı Hakkında, 1850 numaralı ve 31 Temmuz 1931 tarihli Kanun

***

Bütün bunlar, devletin bu konuda çok yoğun bir bilince sahip olduğunu göstermektedir. Bu politika ve uygulama doğrultusunda Türkçe yoğun bir şekilde desteklenmiş, teşvik edilmiş, Kürdçe yoğun bir şekilde baskı altına alınmış, yok edilmeye gayret edilmiştir. Çünkü, anadil Kürdçe yok edildikten, bölgede, Türkçe egemen kılındıktan sonra geriye hiçbir ciddi sorunun kalmayacağı hesaplanıyordu.

***

Devletin bu yoğun dil bilincine karşı, Kürdlerde sağlıklı bir dil bilincinin geliştiği söylenemez. Özellikle sol enternasyonalist ve ümmetçi enternasyonalist Kürdlerde, Kürd siyasal akımlarında bu bilincin hiç gelişmediği bile söylenebilir. Bu bilincin medrese eğitimi almış bazı Kürdlerde geliştiğine işaret etmek gerekir. 3 Mart 1924’de Medreselerin kapatılması, kanımca, medreselerdeki eğitimin Kürdçe olmasındandır. 1 Kasım 1928 Harf İnkılabı Kürdlerin geçmişiyle bağının koparılmasında etkili olmuştur.

Medreselerin kapatılması, Harf İnkılabı gibi olgular Türk toplumu bakımından ve Kürd toplumu bakımından aynı değere sahip değildir. Bu olguları, Türk toplumu açısından ve Kürd toplumu açısından ayrı ayrı incelemek gerekir.

(x) Gerçek Hikayeler ve 444 Kitabın Özeti

Remzi’nin Çilesi Ölümle Biter

Remzi’nin Çilesi Ölümle Biter 2 Girdap

Remzi’nin Çilesi Ölümle Biter 3 İsyan

Remzi’nin Çilesi Ölümle Birer 4 Diaspora

Üç Kafadar

İbret Ulu Tanrım

Cenk İstanbul’da

Üç Kafadarın Dönüşü

Kitaplar, Babıali Kitaplığı, Ozan Yayıncılık tarafından basılmaktadır.

İlk kitap 2016, son kitap Şubat 2022 tarihlidir. İbret Ulu Tanrım kitabı Almanca olarak da yayımlanmıştır.

(xx) Bu mektuplar için bk.

Dr. Mehmet Şükrü Sekban’ın Mustafa Kemal’e Mektubu, ‘Kürtler Türklerden Ne İstiyorlar?’ Hazırlayan: Hüseyin Siyabend Aytemur, Hivda İletişim, İstanbul 2021

Celadet Âli Bedirxan, Bir Kürt Aydınının Mustafa Kemal’e Mektubu, Yayına Hazırlayan Mustafa Aydoğan, Doz Yayınları, İstanbul, 2010

Mustafa Remzi Bucak, Bir Kürt Aydınının İsmet İnönü’ye Mektubu, Doz Yayınevi, Kasım 1991 Yukarıda sözü edilen 1850 numaralı ve 20 Temmuz 1931 tarihli Kanun Mustafa Remzi Bucak’ın bu mektubu içinde yer almaktadır.

Mustafa Remzi Bucak, 1950’lerde milletvekilidir. Sürgün hayatında başka mektuplar da yazıyor.

Maliye Bakanı Ekrem Alican’a yazdığı 10 Haziran 1960 tarihli mektup

Yeni Türkiye Partisi Başkanı Yusuf Azizoğlu’na yazdığı 30 Ağustos 1961 tarihli mektup

Cumhuriyet Gazetesi Yazı İşleri Müdürlüğü’ne yazdığı 28 Eylül 1964 tarihli mektup

Başbakan Suat Hayri Ürgüplü’ye yazdığı 23 Şubat 1965 tarihli mektup …

Bu mektuplarda, Kürd haklarından ve özgürlüklerinden söz edilmekte, devletin Kürdlere uyguladığı asimilasyon politikası eleştirilmektedir.

Bu mektuplar Türk basınında yer almıyor. Bu mektuplara cevap verilmiyor.

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Bu makale toplam: 6615 kişi tarafından görüldü.
Son Güncellenme:12:50:23

Son Makaleler

Milliyetçilik, Bir Defa Dahaİsmail Beşikci Vakfı Diyarbakır Temsilciliği’nin Yeni Ofisinin AçılışıAna Dili YasaklamakAbdurrahim Rahmi ZapsuMüslüman Kürdlerde Milliyetçiliğin GelişimiJaponlar, JaponyaKürdistan Demokrat Partisi - SorularÜçüncü Erbil ForumuAğrı Direnişi Hakkında …Abdurrezzak BedirxanHıner Saleem: Ortadoğu’nun Esas SuçlularıYirminci Yüzyıl Başlarında Kürd Aydınları ve CumhuriyetVakfedilmiş Bir HayatOrtadoğu Barış ve Güvenlik Forumu (x)Son Gelişmeler ÜzerineTürkiye’de Üniversiteİbrahim Kaypakkaya AnmasıDeğinmeler 3Kürdistan'a SorMalazgirt ve KürtlerKurdiana DüğümüKemalizm ve Kürd Ulusal Sorunu IVKöklere YolculukToprak Temelli MilliyetçilikKürdlerin Geleceği Konusunda Birkaç SözAntik KürdistanDin Ve BilimKarakoçan (Dep) ve Yayladere (Holhol) İle İlgili İki KitapUludere (x)Newroz 2024 AkreÜç KitapHazro BeyleriSimurglarMehmet Bayrak’ın Kürt Kimliği MücadelesiŞeyh Said Direnişi İle İlgili İki KitapDiyarbakır Kitap Fuarı 2023Ermeni ve Rum Mallarının TürkleştirilmesiEhmedê Xanî’nin Hatırası ÜzerineAbdurrahman Önen-Erdnîgarîya KurdistanêKürtler ve Güller Cilt 3‘49’lar’, ‘55’ler’, ‘23’ler’ …'Yaşamın Kıyısında'Behdinan, Barzan, Milli LiderSuyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler(II)Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru KürtlerYüzüncü Yılında Lozan AntlaşmasıSon Kız‘Deniz’in Ütopyası’ ÜzerineRudaw TVStockholm Kürd Sürgün Müzesi Üzerine DüşüncelerLozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan IILozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan Diaspora KürdleriMele Mıstefa Barzani Ulusal MüzesiBarzani ve Kürt Ulusal Özgürlük Hareketi IIIKendi Kendini Yönetme Hakkı ‘Ayrılıkçı Yazılar’Peywend YayınlarıDuhok Üniversitesi’nin 30. YılıAhamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne IIKürtçülük Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’neKürd Aydınları IIBedirhan Epözdemir’in AnılarıSeyidlik-ŞeriflikKürdizade Ahmed RamizMedreseler-ÜniversitelerMedya Kitabevi Birleşmiş Milletler ve KürdlerMülteci YaşamlarÖncü Bir Kürt Aydını59 Yıl Sonra ŞemdinliKemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu IIIOrtadoğuBir Ailenin Son 200 Yıllık TarihiTarih Okumaları, Kürdlerin HikayesiHewler’de, Soran’da ve Cambridge Koleji’nde KonferansTheodor Herzl Bize Ne Anlatıyor?AforizmalarSon YolcuIrkçılık Hakkında …Aydınlar Hakkında… Latife Fegan’ın AnılarıAdil Yargılama/Yargılanma Mümkün mü?Kürd Aydınlarıİlim-BilimKürdçe Derslerinin ÖnemiYaş 83…*Mezopotamya Uygarlığında HakkariKemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu - IIBediüzzaman’ın HançeriDoğu-Güneydoğu Dernekleri Platformu*Destar Kitap-KafeKürdistan’ın Güney'ine Seyahat Kürd Tarihinin Yazılı Ana KaynaklarıBingöl-Van Gezi İzlenimleriGöbekli Tepe Hakkında…Güvenlik Munzur Çem’in Anıları DerveCendere II Saatin İçindeki SırMehmet Öncü KitaplarıZarema, Yahudi DevletiJuli’nin Sesi‘Ateşte Doğanlar’Kadri Hoca…Kürt HâkimAlevilik Üzerine II‘Aleviler ve Sosyalistler’ Kitabı ÜzerineUygur TürkleriBaşkanlık Seçimleri, ABDÜniversite RaporuOFra Bengio’nun Kürd Liderlere EleştirisiDr. SaidKürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Maaş Sorunu…Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde PKK-Haşdi Şabi İşbirliğiAma Onlar Kardeştiler…Mustafa Suphi ‘Kürdistan Ortadoğu’nun Polonya’sıdır’İSkan Tolun IIKürt Dil Hareketi (Harekata Zımanê Kurdî) II‘Doğumun Ölümü’Kürt Dil Hareketi (Hereketa Zimanê Kurdî)Kürdistan Bayrağı’nın ve KDP Binasının Yakılması Üzerine…Ermeniler, Kürdler, AzerilerDevrimci Doğu Kültür OcaklarıEylül 2020 Kürdler-KürdistanBir AİHM BaşkanıHalepçe arşivlerinin yakılması ve KDP’ye saldırıDevranİskan TolunWoodrow WilsonHarf Devrimi’nin Kürdler İçin AnlamıMehmet ElbistanKürtler, Şehir Şehirlileşme‘Kürt Çalışmaları…’Zini Gediği KatliamıKürd Tarihini Kürdlerin Yazması…‘Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ II’Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’Değinmeler-2Irkçılık ÜzerineSeyid Ahmed CebariŞengal, AfrinMustafa SelîmîKemalizm ve Kürd Ulusal SorunuOrhan Kotan’ın ŞiiriLeylan - IIKürt Meselesiyle İlgili Bir Projen Var mı?LeylanXwebûnOrta Karadeniz’de Etnisite İlişkileriAlevilik Üzerine…Güvenli BölgeDuvarımızı Yapamadık…Doktor SaidAlevilik ve TarihiBitlis ve Ahalisi1916 Kürd TehciriBir Diplomatın Anıları Xızır Nasıl Ali Oldu?Kürd Tarihi Üzerine GözlemlerAdıyla ÇağırmakKürdistan’ın Güneyinde SoykırımKürdlerin TarihiMilliyetçilik ÜzerineHong Kong, Kürdistan‘Kürtlerle Türkler’Ortadoğu’da Devletlerin KurulmasıAbdurrahman Qassemlu’nun Katledilmesinin 30. YıldönümüÜniversitenin Bilim Anlayışında Temel SorunlarCumhuriyet, 19 Mayıs 2019'Özgürlük İçin Sanat'Helsinki’de Sosyal ForumTeknoloji, Bilim, EğitimMilletler Cemiyeti Döneminde Kürdler/KürdistanHewler - Duhok - ZahoBir Tartışma Üzerine…Dönemin RomanlarıEleştirilerin İzindeRêya Heqîyê (Alevilik)ABD Ziyareti - IVABD Ziyareti - IIIABD Ziyareti - IIABD Ziyareti - IBerlin’de Dersim 37-38 PaneliBaşur’da SiyasetDuhok-Hewlêr GezisiKürdçe Yasaklarının İşlevi‘Aleviliğin Doğuşu’ II‘Kimliksiz Çığlıklar’Türkiye’de Adalet Arayışları'Aleviliğin Doğuşu'Kürdlere Soykırım…Moskova’da Kürd KonferansıCevat Geray’a Sevgi…Bilim AhlakıMahallenin ArkadaşlarıSelahattin Demirtaş’ın ŞarkısıCanip Yıldırım KütüphanesiDevşirmeler ve DevletsizlerDağ Kavmi - IIAdaylar…Dağ Kavmi -IGeleceğini Belirleme Hakkı ve KürdlerFarhad Daftary, Şiilik AlevilikŞiizm‘Türklük Sözleşmesi’Timure Halil Hakkında …Düşmanlarını Sevindiren Bir Halk…Celal Talabani...Kürdler Zoru Başardı… Bağımsızlık...Güvenlik...Domino EtkisiReferandum-Bağımsızlık TartışmalarıDanimarka SeyahatiSekesûr’da Kürd-Alevi Soykırımıİnsanlık Araştırmaları MerkeziFahriye Adsay’ın Eleştirileri Üzerine…Bir Kürd...İki Kürd...Üç KürdYezda...Ermeniler, Kürdler…Yeni Bir KDP Kurma ÇalışmalarıHasta AdamAvustralya GezisiHayatımdan KesitlerBirey Toplum İlişkileriPeşmergelik Yüce Bir DeğerdirKaderine KüsmekKürd Halkının, Kürdistan’ın Başı Sağolsun…Kürdistan’ın Hayırlı Evladı Doktor SaidSuriyeli MültecilerParlamentoMilli Düşünce SempozyumuDesmond FernandesKürtlerin Bulunduğu Ülkeler Bölünemez!...Kürtler Ne İstiyor?Eşkiya28 Devlet Bağımsız Kürdistan’ı Tanımayacak...Devlet, İslam, Kürdler ve DarbePencinarîler IIPencinarîler IAzim...'Afrika Edebiyatı' Üzerine…Yaresan (Ehl-i Hak) Rêya Heqîyê, EzdanZağros’un Ötesine…Süleymaniye Merkez Güvenlik Karargahı'Peçar Tenkil Harekatı/1927' Üzerine Birkaç Sözİttifaklar Mahmut Yeşil’e Sevgi…Tunceli Kanunu, Getirdiği Esaslar ve Devletin Asimilasyon PlanlarıYakındoğu’nun İmhası ve Pontus SorunuKeşiş’in Torunları Dersimli ErmenilerAnlıyorum Ama Konuşamıyorum1128 AkademisyenYaşar KayaAlevilik...Elveda Güzel VatanımAlevilerin KitabıUluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan IIIUluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan IIUluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan (I)Komkurd-AnNelson Mandela - Aziz SancarBarış, Yüzleşme, MüzakereİBV Hewler Temsilciliği558. OturmaŞengal’i ZiyaretŞengalTBMMKürdlerde/Kürdistan’da Ana SorunÖzyönetim Üzerine...Norveç SeyahatiAlaine Tuoraine’e EleştiriKürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Yönetim ZaaflarıGüneşin KrallığıKeyakisarBarzani bir dönem daha görevde kalmalıdırTemel şart Kürdistan Ordusu! Girê Spî'nin Kurtarılması...Üniversitenin Ana SorunuMardin: Hüzünlü KentAlevilik-MüslümanlıkOsmanlılar ve Acemler Arasında Kürdlerİslam’ın barış, huzur, adalet ve eşitlik anlayışı Kerbela’da son bulduKürd Kültürü Neden Yağmalanıyor?Kürd Êzidîlerin Azizesi 'Begê'İki Olay Üzerine DüşüncelerBarış ve Çözüm Süreci - IIIEleştirilerEv Jin û Mêrê bi MaskêBarış ve Çözüm Süreci - II Murat Bozlak’a sevgiler...Barış ve Çözüm Süreci…Rejim, İslamileşme, Kürdler/Kürdistan Alman Şarkiyatçı Dr. FriçSoykırımlar ve Devletsiz HalklarIŞİD’in ZuhuruŞeyh Ahmet, IŞİD Saldırıları ve Osman Baliç'in KatiliUlusların Kendi Geleceklerini Tayin Hakkı ve Kürdler/KürdistanBitlis Anıları, 1960’lı Yıllarda Bitlis’de YaşamUluslararası Bitlis SempozyumuBarzaniler Değinmelerİfade Özgürlüğü ve ABDTürk Siyasal Kültürü Üzerine… Birleşik Krallık, Fransa, Kürdler/Kürdistan Anti-Kürd Uluslar arası NizamKürd/Kürdistan incelemelerinde temel soru... Ulus İnşa Sürecinde Dilin RolüMustafa Barzani'yi sevgiyle anıyoruzDüşün Hayatında ve Edebiyatta KurumlaşmalarYakındoğu’nun İmhası,1915 Ermeni Soykırımı ve Hrant Dink’in Katledilmesi Resmi İdeolojinin Temel ÖzelliğiRoboski – GoyilerTürk-İslam Sentezi ve Kürd SorunuKürdistan sorunu her şeyden önce duruş sorunudurBarış